Werking en functie van gemaal in de riolering

Published by Redactie on juli 3, 2025 | Category riolering

Een gemaal speelt een cruciale rol in het beheren van het waterpeil en het afvoeren van afvalwater. In het kader van de riolering is een gemaal verantwoordelijk voor het pompen van riool- en regenwater naar zuiveringsinstallaties of andere gebieden. De werking van een gemaal is gebaseerd op een combinatie van opvoerwerktuigen en aandrijfwerktuigen, die samenwerken om water van laag naar hoog te verplaatsen. Deze technologie is van groot belang voor het veilig en efficiënt functioneren van het riolingsysteem, zeker in gebieden waar het waterpeil niet stabiel is.

Werking van een gemaal

Een gemaal is een installatie die ervoor zorgt dat het afvalwater van een gebied naar een hoger gelegen gebied wordt gevoerd. Dit gebeurt meestal met behulp van pompen, die het water omhoog pompen. De werking van een gemaal is afhankelijk van het type opvoerwerktuig dat wordt gebruikt. Er zijn verschillende soorten opvoerwerktuigen, waaronder:

Vijzel: Een opvoerwerktuig dat werkt via een schroef, die water omhoog draait.
Scheprad: Een opvoerwerktuig dat werkt via een rad dat water omhoog trekt.
Zuigerpomp: Een opvoerwerktuig dat werkt via een zuiger die water omhoog pompt.
Schroefpomp: Een opvoerwerktuig dat werkt via een schroef die water omhoog duwt.
Centrifugaalpomp: Een opvoerwerktuig dat werkt via een centrifugaalprincipe, waarbij water in een cirkelbeweging wordt gevoerd.

De werking van een gemaal is afhankelijk van het type aandrijfwerktuig. Er zijn verschillende soorten aandrijfwerktuigen, waaronder:

Wind: Een aandrijfwerktuig dat werkt via een molen.
Stoommachine: Een aandrijfwerktuig dat werkt via stoom.
Diesel: Een aandrijfwerktuig dat werkt via een dieselmotor.
Elektrisch: Een aandrijfwerktuig dat werkt via een elektromotor.

De combinatie van opvoerwerktuig en aandrijfwerktuig bepaalt de werking van een gemaal. De meeste gemaal zijn elektrisch aangedreven, waardoor ze efficiënt en betrouwbaar werken.

Functies van een gemaal

Een gemaal heeft drie hoofdfuncties: het malen van overtollig water vanuit polders naar rivieren, het voeren van water aan om het water op peil te brengen en het doorspoelen van het water voor de waterkwaliteit. Deze functies zijn van groot belang voor het beheren van het waterpeil en het veiligstellen van het gebied.

Een gemaal kan ook gebruikt worden om water aan te voeren bij droogte, bijvoorbeeld om te voorkomen dat landbouwgewassen te weinig water krijgen. Daarnaast kan een gemaal ook gebruikt worden om het water te verlagen bij hoogwater, zodat het water niet over de kaden loopt.

Onderdelen van een gemaal

Een gemaal bestaat meestal uit drie hoofdonderdelen: een ontvangstkelder, een besturingsgebouwtje of besturingskast en één of meerdere pompen. De ontvangstkelder is het gedeelte waar het water inkomt. Het besturingsgebouwtje of besturingskast is het gedeelte waar de pompen worden bedient. De pompen zijn verantwoordelijk voor het omhoog pompen van het water.

De pompen in een gemaal worden bijna altijd elektrisch aangedreund. De gemeente Moerdijk is onderverdeeld in zogenoemde bemalingsgebieden, die elk een gebiedsgemaal hebben. In totaal zijn dat er ongeveer veertig. Sommige staan in fraaie gebouwen, maar het merendeel zijn kleine, onopvallende gemalen.

Soorten gemaal

Er zijn verschillende soorten gemaal, die verschillen in hun werking en functie. De meest voorkomende soorten zijn:

Riolgemaal: Een gemaal dat gebruikt wordt om rioolwater af te voeren.
Poldergemaal: Een gemaal dat gebruikt wordt om water vanuit een polder af te voeren.
Boezemgemaal: Een gemaal dat gebruikt wordt om water vanuit een boezem af te voeren.
Stoomgemaal: Een gemaal dat gebruikt wordt om water af te voeren met behulp van een stoommachine.
Dieselgemaal: Een gemaal dat gebruikt wordt om water af te voeren met behulp van een dieselmotor.
Elektrisch gemaal: Een gemaal dat gebruikt wordt om water af te voeren met behulp van een elektromotor.

De keuze van het type gemaal hangt af van de functie en het gebruik. In de praktijk worden meestal elektrische gemaal gebruikt, omdat deze efficiënt en betrouwbaar zijn.

Belang van gemaal in de riolering

Een gemaal is van groot belang voor het veilig en efficiënt functioneren van het riolingsysteem. Het zorgt ervoor dat het waterpeil op de juiste hoogte blijft, zodat het water niet over de kaden loopt. Daarnaast zorgt een gemaal ervoor dat het water op tijd wordt afgevoerd, zodat het water niet over de kaden loopt.

Een gemaal speelt ook een rol in het beheren van het waterpeil in polders. Hierdoor wordt voorkomen dat het water te veel wordt opgeslokt, waardoor het waterpeil niet te laag raakt. Een gemaal zorgt ook voor het doorspoelen van het water, zodat de waterkwaliteit op peil blijft.

Conclusie

Een gemaal is een belangrijk onderdeel van het riolingsysteem. Het zorgt ervoor dat het waterpeil op de juiste hoogte blijft en dat het water op tijd wordt afgevoerd. De werking van een gemaal is gebaseerd op een combinatie van opvoerwerktuigen en aandrijfwerktuigen, die samenwerken om water van laag naar hoog te verplaatsen. De functies van een gemaal zijn van groot belang voor het beheren van het waterpeil en het veiligstellen van het gebied. De keuze van het type gemaal hangt af van de functie en het gebruik. In de praktijk worden meestal elektrische gemaal gebruikt, omdat deze efficiënt en betrouwbaar zijn.