Ceulemans en de grondwerken: een historische blik op bouwactiviteiten in Zemst-Laar

Published by Redactie on juli 16, 2025 | Category grondwerk

De bouwsector en de renovatiepraktijk zijn vaak verankerd in historische contexten die zowel technische als culturele aspecten opleveren. In dit artikel wordt aandacht besteed aan de rol van de familie Ceulemans in de bouw- en grondwerken rondom de kapel van Onze Lieve Vrouw van Scherpenheuvel in Zemst-Laar. Deze activiteiten zijn gedocumenteerd in lokale bronnen en bieden een beeld van het samenwerkingstempo en de bouwmethoden uit de middeleeuwen tot het midden van de twintigste eeuw. Deze informatie is relevant voor zowel woningeigenaren, bouwprofessionals als conservatiespecialisten die zich richten op historische bebouwing en renovatie.

De oprichting van de Vereniging O.L. Vrouw van Scherpenheuvel

De basis voor de bouwactiviteiten lag in de oprichting van de Vereniging O.L. Vrouw van Scherpenheuvel in 1874. Deze vereniging had als doel jaarlijks een voetbedevaart te organiseren naar Onze Lieve Vrouw in Scherpenheuvel. Onder de oprichters bevonden zich bekende namen uit de regio, zoals Louis Brielens, Johannes Ceuppens en Corneel Vermoessen. De vereniging was niet alleen een religieuze beweging, maar ook een sociale en culturele activiteit die talrijke inwoners uit Zemst-Laar betrok. Het bedevaartkruis werd gesponsord door Dorothea Wauters, wat aantoont dat ook particulieren een belangrijke bijdrage leverden aan de bouw- en renovatieprojecten.

Bouw van de kapel in Zemst-Laar

In de jaren vijftig van de twintigste eeuw werd een initiatief genomen om een kapel op te richten in Zemst-Laar, gewijd aan Onze Lieve Vrouw van Scherpenheuvel. Deze kapel zou de eerste zijn buiten de parochie van Scherpenheuvel zelf. De financiering werd grotendeels gerealiseerd door twaalf inwoners die 15.000 frank bij elkaar wisten te krijgen. Jos Vermoesen, Jef Vermoesen, Frans Ceulemans en andere inwoners namen actief deel aan de bouwactiviteiten. De eerste steen werd gelegd op 11 november 1955, een feestelijke gebeurtenis die door de vereniging werd georganiseerd. Vele bedevaarders helpten mee met de bouw, waaronder ook Frans Ceulemans, die als een van de actieve figuren wordt genoemd.

Grondwerken en infrastructuur

Grondwerken zijn een essentieel onderdeil van elk bouwproject, en ook in Zemst-Laar speelden deze een centrale rol. In de context van de voetbedevaart werden grondwerken uitgevoerd voor de bouw van de kapel en voor de organisatie van de bedevaart zelf. In 1955 werd een gedenkteken gelegd met de eerste steen, terwijl in latere jaren ook grondwerken werden uitgevoerd voor de waterafleiding en het uitbreiden van het bouwgebied. Victor De Kleermaeker zorgde voor de waterafleiding, terwijl andere arbeiders zoals G. Van der Meulen en Jefke Vermoesen zorgden voor het verdere afwerken van de grondwerken. Deze activiteiten zijn belangrijk om te begrijpen hoe infrastructuurprojecten in de twintigste eeuw werden uitgevoerd, vooral in religieuze en gemeenschapscontexten.

De rol van Ceulemans in de bouwactiviteiten

Frans Ceulemans was een actieve figuur in meerdere bouw- en renovatieprojecten. Hij werd uitgerust met een herinneringsmedaille vanwege zijn vele deelname aan de voetbedevaart, wat een indirecte verwijzing is naar zijn betrokkenheid bij de bouwactiviteiten in Zemst-Laar. In 1955 speelde hij een rol bij de bouw van de kapel, en in 1987 was hij betrokken bij de herinrichting van de kapel, waarbij hij ook een rol had in de grondwerken. Ceulemans is een voorbeeld van een burger die niet alleen actief was in religieuze en sociale bewegingen, maar ook in de praktische uitvoering van bouwprojecten.

Samenwerking en organisatie

De bouwprojecten in Zemst-Laar werden uitgevoerd met een duidelijke organisatie en een sterke betrokkenheid van lokale inwoners. De vereniging O.L. Vrouw van Scherpenheuvel functioneerde als een coördinerende instantie die zowel het financiële als het logistieke aspect van de bouwprojecten beheerste. De organisatie van de voetbedevaart was een model voor samenwerking, waarbij zowel mannen als vrouwen betrokken waren bij de bouw- en grondwerken. De schooljeugd, de chiro, jongerenorganisaties en ouderen groepen namen deel aan de organisatie, wat aantoont dat bouwprojecten in deze context ook sociale integratie bevorderden.

Technische aspecten van de bouw

Hoewel geen expliciete informatie beschikbaar is over de technische details van de bouwmethoden, zoals gebruikte materialen of constructietechnieken, is het duidelijk dat de kapel een solide basis had. De grondwerken, inclusief het boren van gaten in de grond en het leggen van sparren voor de versiering, tonen aan dat er aandacht was voor de stabiliteit en het uiterlijk van de constructie. De bouwactiviteiten werden uitgevoerd met handenarbeid, zonder gebruik van moderne machines, wat typerend was voor bouwprojecten in de tweede helft van de twintigste eeuw.

De impact op de gemeenschap

De bouw van de kapel en de voetbedevaart hadden een grote impact op de gemeenschap van Zemst-Laar. De activiteiten waren niet alleen religieus van aard, maar ook cultureel en sociaal. De bouwprojecten gaven inwoners de gelegenheid om samen te werken en een gemeenschapsidentiteit te ontwikkelen. De kapel fungeerde als een gemeenschapsplek waarbij zowel religieuze als sociale activiteiten werden georganiseerd. De organisatie van de voetbedevaart en de bouwactiviteiten gaven inwoners het gevoel van eigenaarschap en bijdragen aan het lokale erfgoed.

Conclusie

De bouw- en grondwerken in Zemst-Laar, met name de kapel van Onze Lieve Vrouw van Scherpenheuvel, tonen een rijke historische context waarin religie, samenwerking en bouwactiviteiten samenkomen. De betrokkenheid van lokale inwoners, zoals de familie Ceulemans, benadrukt de rol van burgers in het ontwikkelen en onderhouden van gemeenschapsbouwprojecten. Deze activiteiten zijn relevant voor de huidige generatie, die geïnteresseerd is in historische renovatie en het bewaren van het lokale erfgoed. De informatie uit de bronnen biedt een waardevolle inzicht in de manier waarop bouwprojecten werden uitgevoerd in de middeleeuwen tot het midden van de twintigste eeuw.

Bronnen

grondwerken