Grondwerken bij paarden: Basis voor betere communicatie en samenwerking

Published by Redactie on juli 16, 2025 | Category grondwerk

Grondwerk is een essentiële methode in de paardentraining die gericht is op het verbeteren van de communicatie, het vertrouwen en de samenwerking tussen paard en begeleider. Het is een techniek die niet alleen toepassing vindt in de dressuurbasis, maar ook bij revalidatie, het beleren van jonge paarden en het omgaan met gedragsproblemen. In dit artikel wordt ingegaan op de principes van grondwerk, de voordelen die het biedt, de manieren waarop het uitgevoerd wordt, en de betekenis ervan binnen de bredere context van paardentraining en -zorg.

Wat is grondwerk?

Grondwerk betreft het trainen van een paard op de grond, meestal met behulp van een halster of leaderope. Het is een trainingsvorm waarbij de communicatie tussen paard en begeleider centraal staat. In plaats van met een zadel of sporen werkt de begeleider via lichaamstaal, druk en duidelijke signalen om het paard te leiden en te laten reageren.

De basis van grondwerk is het leren lezen van de signalen die het paard afgeeft. Zo leren begeleiders hoe ze op deze signalen kunnen reageren om de paard een gevoel van vertrouwen en begrip te geven. Deze verbeterde communicatie heeft ook een positieve uitwerking op andere aspecten van de paardentraining, zoals het werken in het zadel of het omgaan met het paard in de stal.

Voordelen van grondwerk

Grondwerk biedt verschillende voordelen, zowel voor het paard als voor de begeleider. Enkele van de belangrijkste voordelen zijn:

Versterking van de vertrouwensband: Door het grondwerk te praktiseren ontstaat er een sterke, duidelijke communicatie tussen paard en begeleider. Dit leidt tot meer vertrouwen en begrip.
Verbetering van het zelfvertrouwen: Grondwerk helpt het paard om zijn lichaamsbewustzijn te vergroten, wat op zijn beurt zijn zelfvertrouwen versterkt.
Oplossing van gedragsproblemen: Veel gedragsvormen zoals tegengaan van het opzadelen of het uit de box halen kunnen worden verbeterd door middel van grondwerk.
Toepasbaar op diverse aspecten van de paardentraining: Grondwerk heeft een positieve uitwerking op andere activiteiten zoals het rijden, het loswerken en het wandelen met het paard.
Toegankelijk voor beginners: Zelfs beginners kunnen grondwerk leren. Het is een methode die stap voor stap uitgevoerd kan worden, waarbij elk niveau voorzien is van passende oefeningen.

Uitvoering van grondwerk

De uitvoering van grondwerk houdt meestal vijf lessen in waarin de begeleider geleid wordt door een ervaren instructrice. Deze lessen duren meestal 50 minuten tot een uur en worden in groepen van maximaal vier personen gegeven. Een lespaard is beschikbaar voor de deelnemers, maar het is ook mogelijk om met eigen paard mee te doen. De les start met een demonstratie van de techniek, gevolgd door praktijk.

Een typische les begint met het leren lezen van signalen die het paard afgeeft. De begeleider leert hierbij hoe hij of zij op deze signalen kan reageren. Naarmate de les vordert, worden oefeningen ingevoerd die gericht zijn op het laten wijken van het paard bij druk, het leren van richtinggeving en het verbeteren van de gehoorzaamheid. De communicatie gebeurt via lichaamstaal en fysieke druk.

In sommige gevallen wordt gebruikgemaakt van een "roundpen" of een afgezette rijbaan. Dit is gunstig, omdat het paard zich hierin meer veilig kan voelen. In andere gevallen kan grondwerk ook geoefend worden in een weide of op de zadelplek.

Grondwerk versus loswerken

Grondwerk wordt vaak afgestemd op loswerken, een vorm van grondwerk waarbij het paard in een afgezette ruimte van ongeveer 14 x 14 meter loopt om de begeleider. Loswerken maakt gebruik van lichaamstaal om het paard te leiden en is een uitstekende manier om de communicatie te verbeteren en de vertrouwensband te versterken. Het is een vrijer vorm van grondwerk, waarin het paard meer bewegingsvrijheid heeft.

De voordelen van loswerken zijn vergelijkbaar met die van grondwerk, maar het biedt ook extra mogelijkheden om het paard te stimuleren en te vertrouwen. Loswerken is bijvoorbeeld vaak een nuttig hulpmiddel bij revalidatie en het beleren van jonge paarden.

Grondwerk cursussen

Er zijn verschillende cursussen beschikbaar waarin grondwerk en loswerken worden aangeboden. Deze cursussen zijn doorgaans in groepen van maximaal drie tot vier personen en worden geleid door gediplomeerde instructrices. De kosten van deze cursussen variëren, maar liggen meestal rond de € 250 per persoon, inclusief materiaal zoals een leaderope of trainingshalster en koffie/thee.

Bijvoorbeeld de cursus van Staltebokkel biedt vijf lessen van ruim een uur waarin de basistechnieken van grondwerk worden gegeven. Er wordt gebruikgemaakt van een lespaard, maar het is ook mogelijk om met eigen paard mee te doen. De lesdata en locaties zijn duidelijk vermeld, waardoor het voor de deelnemers makkelijk is om zich aan te melden.

Een andere aanbieder, Paardenfeeling, biedt privé lessen waarbij het focus op het individuele leerproces ligt. Hierbij is het mogelijk om met een lespaard te werken, wat de lerning makkelijker en leuker maakt. Deze lespaarden zijn getraind en bekend met de oefeningen die worden uitgevoerd, waardoor de begeleider direct zicht krijgt op de effecten van zijn of haar acties.

Grondwerk en individueel onderwijs

Individuele lessen zijn een uitstekende manier om grondwerk te leren. In een privé les is er geen druk van andere deelnemers of beoordelingen. Dit geeft de begeleider de vrijheid om fouten te maken en te experimenteren. De leeromgeving is gericht op het ontwikkelen van de vaardigheden van de begeleider, zonder afleiding van buitenaf.

Art of Riding, bijvoorbeeld, biedt privé lessen waarbij individuele aandacht centraal staat. Dany de Moor, de trainer, legt stap voor stap uit hoe hij werkt en wat de voordelen zijn van de verschillende technieken. Hij zet zich in voor het begrip van de biomechanica en gedragsleer van het paard, wat een unieke aanpak oplevert.

Toepassing van grondwerk in de praktijk

Grondwerk is een techniek die direct toepasbaar is in de praktijk. De vaardigheden die tijdens de lessen worden geleerd, kunnen direct op eigen paard worden ingezet. Dit maakt het een handig hulpmiddel om de dagelijks omgang met het paard te verbeteren. Zo leren begeleiders hoe ze het paard kunnen leiden zonder fysieke druk, hoe ze het paard kunnen ontspannen en hoe ze het vertrouwen kunnen vergroten.

Grondwerk is ook een nuttig hulpmiddel bij het beleren van jonge paarden. Hierbij is rust en duidelijkheid van groot belang. Het paard leert in zijn eigen tempo en wordt gevoerd door een begeleider die op het individuele niveau werkt. Dit zorgt voor een positieve start in de paardentraining.

Conclusie

Grondwerk is een essentiële techniek in de paardentraining die gericht is op het verbeteren van de communicatie, het vertrouwen en de samenwerking tussen paard en begeleider. Het is een methode die toepasbaar is op diverse aspecten van de paardentraining, zoals het werken in het zadel, het loswerken, het beleren van jonge paarden en het omgaan met gedragsproblemen. Grondwerk is toegankelijk voor beginners en kan met succes in groepen of in privé lessen worden uitgevoerd. Het is een techniek die niet alleen het paard helpt, maar ook de begeleider, door hem of haar in staat te stellen om duidelijker en effectiever met het paard te communiceren.