Mesttransport en -verwerking in de agrarische sector: trends en praktijk
De agrarische sector in Nederland en omgeving staat momenteel voor belangrijke uitdagingen op het gebied van mestbeheer. Mesttransport, -verwerking en -afzet zijn niet alleen essentieel voor de duurzaamheid van landbouwbedrijven, maar ook voor de bescherming van bodem en waterkwaliteit. De ontwikkelingen die in de laatste jaren hebben plaatsgevonden, tonen een versterkte focus op mestverwaarding, emissiereductie en de optimalisering van nutriëntenketens. In dit artikel worden de huidige trends, praktijkvoorbeelden en technische ontwikkelingen in de mestsector besproken, met een nadruk op transportbedrijven, mestverwerkingstechnologieën en het beleid van overheidsinstanties.
Mesttransport en -vervoer
Mesttransport speelt een centrale rol in de mestketen. Het vervoer van mest van het veehouderijbedrijf naar de mestverwerkingsinstallatie of de landbouwbedrijven die mest gebruiken, vereist zorgvuldige logistiek en naleving van regelgeving. Een aantal voorbeelden uit de praktijk geven aan hoe het mesttransport in de regio functioneert.
Een transportbedrijf uit Oploo liet in 2019 maandenlang drie vrachtwagenchauffeurs mest en graanresten vervoeren terwijl zij niet in dienst waren van het bedrijf. Volgens het Openbaar Ministerie was er sprake van beroepsvervoer, waarbij een transporteur volgens de wet alleen mogen werken met chauffeurs die in dienst zijn van de onderneming. De rechter koos echter niet voor de aangevraagde boete, wat wijst op de complexiteit van de juridische en praktische aspecten rondom mesttransport.
In een ander geval is een groot transportbedrijf uit Oldebroek door het Openbaar Ministerie aangeklaagd voor valsheid in geschrifte bij vervoersdocumenten van mest. Het transportbedrijf zou bij bijna 1.000 Vervoersbewijzen Dierlijke Mest onjuiste codes hebben vermeld. Dit betrof een volume van 20 miljoen ton mest, die opgeslagen werd in silo’s in Veendam. De zaak werd voorgelegd in Zwolle en benadrukt de noodzaak van transparantie en accuraatheid in de mestketen.
Een ander voorbeeld betreft de overname van het mesttank- en -walking floortransport van Sevenster Elsendorp door de Van Kuijk Groep. Deze overname vond plaats per 1 september 2022 en toont aan dat de transportsector zich aanpast aan de toenemende vraag naar efficiënter en duurzamer mestafzet.
Toezichthoudende instanties zoals het hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden houden het mesttransport en -opslag nauwlettend in de gaten. Regelmatige controles, zoals het inspecteren van mestsilostanden en het afvoeren van mestvocht, zijn van groot belang om lekken en milieuverontreiniging te voorkomen. Dit is ook geïllustreerd in een incident in Loenhout, waarbij circa 800 ton drijfmest uit een mestsilo liep en verder verspreiding moest worden tegengegaan.
Mestverwerking en -verwaarding
Naast transport is de verwerking van mest een essentieel onderdeel van het mestbeheer. Mestverwerking betreft technieken zoals scheiding in dunne en dikke fractie, vergisting en concentratie van mineralen. Deze methoden maken het mogelijk om mest te verwerken tot nuttige producten die kunnen worden toegepast in de landbouw of verder in de circulaire economie.
Het mestverwerkingsbedrijf Vlako uit Overloon maakt gebruik van membraandestillatie om de gehalten in mineralenconcentraat te verhogen. Door deze techniek wordt het gehalte aan stikstof verdubbeld tot 25 kilo per ton en dat van kali tot 32,6 kilo per ton. Deze verwerking heeft als voordeel dat het losse watervolume toeneemt van 60% naar 76% per ton drijfmest, wat gunstig is voor verdere toepassing in de landbouw.
Op de Dairy Campus worden verschillende scheidingstechnieken gebruikt om de emissie van broeikasgassen en ammoniak tijdens de opslag van mestfracties te bestuderen. Deze analyse geeft inzicht in de milieueffecten van verschillende verwerkingstechnieken en kan leiden tot verbeterde praktijken op het gebied van mestbewaring.
Een ander voorbeeld is het Biogasnetwerk Twents, waarbij zes veehouders via coöperatie IJskoud koeienmest vergisten tot biogas en digestaat. Het biogas wordt via een 10 kilometer lange leiding geleverd aan twee bedrijven die voorheen aardgas gebruikten. Deze opstelling toont aan dat biogasproductie via mestvergisting een serieuze optie is voor het verlagen van fossiele energieverbruik in de agrarische sector.
Het SPRONG ELEMENT programma, dat op 24 maart 2023 in Dronten werd gelanceerd, is gericht op emissiereductie in de veehouderij en mestverwaarding. Het programma biedt ruimte voor innovatie en praktijkgerichte oplossingen in een gebiedsgerichte context.
Mestafzet en -aanwending in de praktijk
De praktijk van mestafzet en -aanwending varieert per regio en is beïnvloed door factoren zoals transportlogistiek, beschikbaarheid van verwerkingsinstallaties en de regelgeving van overheidsinstanties. In de regio Elsendorp en omstreken is de coöperatie MACE actief in de mestafzet. In september 2019 heeft MACE een verzoek ingediend bij de provincie Noord-Brabant om inzage in documenten rondom de bouw van een mestverwerkingsfabriek in Oss. Deze stap benadrukt de rol van de sector in het monitoren en beïnvloeden van mestbeleid.
In Limburg levert Han van de Sande uit Oirlo vrijwel alle mest van zijn varkenshouderij aan de mestverwerkingsinstallatie Merensteyn in Ysselsteyn. Jaarlijks worden circa 55.000 ton mest afgevoerd, wat op maandelijkse basis drie vrachtwagens van 37 ton betreft. Dit betreft een goed georganiseerde afzetroute die voor het bedrijf een betrouwbare oplossing biedt.
In Noord-Holland is een onderzoek uitgevoerd naar de benutting van mest en nutriënten. Het onderzoek geeft boeren inzicht in de beschikbare technieken om mest te bewerken en nutriënten effectiever te gebruiken. Dit is van groot belang om de duurzaamheid van de landbouw te verhogen en het milieu te beschermen.
In de regio Texel ontstaat echter een tekort aan drijfmest, vooral door de coronacrisis die de mestlogistiek heeft beïnvloed. Boeren moeten in dit geval extra kunstmest gebruiken, wat op lange termijn negatieve effecten kan hebben op bodemstructuur en milieu.
Mestbeleid en -regulering
De regulering van mestbeheer ligt in handen van diverse instanties, waaronder het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en de hoogheemraadschappen. De actiegroep Agractie pleit bijvoorbeeld voor een verlenging van de uitrijperiode voor drijfmest tot 15 september. Dit zou volgens Agractie leiden tot een betere benutting van nutriënten en een lagere emissie van stikstof en fosfor. Ook pleit Agractie voor een verlenging van de uitrijperiode voor het inzaaien van vanggewassen tot 15 oktober.
Het Nutrient Platform organiseert open bijeenkomsten waarin de duurzame meststoffenketen centraal staat. Tijdens deze bijeenkomsten wordt gekeken naar hoe dierlijke, minerale en circulaire meststoffen gezamenlijk bijdragen aan gezond water, gezonde bodem en gezond voedsel. Deze benadering benadrukt de complexiteit van de mestketen en de noodzaak van samenwerking tussen verschillende partijen.
In België zijn er ook duidelijke trends in de dierenteelt, zoals het stijgende aantal varkens en kippen en het dalende aantal koeien. Deze ontwikkelingen hebben gevolgen voor de mestproductie en -afzet. Het statistiekbureau Statbel heeft de dieraantallen van 2020 gepubliceerd en laat hierin een lichte daling van de rundveestapel zien.
Conclusie
Mesttransport, -verwerking en -afzet vormen een essentieel onderdeel van de agrarische sector. De huidige trends laten zien dat het mestbeheer steeds complexer wordt door veranderende beleidsrichtlijnen, milieudoelen en technologische ontwikkelingen. Transportbedrijven zoals Van Kuijk Groep en MACE spelen een centrale rol in het verwerken en afzetten van mest, terwijl verwerkingsbedrijven zoals Vlako en coöperaties zoals IJskoud innovatieve oplossingen bieden voor mestverwaarding en biogasproductie.
De rol van overheidsinstanties zoals het hoogheemraadschap en het ministerie van Landbouw blijft essentieel in het toezicht houden op mestopslag, emissiereductie en de naleving van regelgeving. De uitdagingen op het gebied van mestbeheer zijn groot, maar met de juiste samenwerking en innovatieve oplossingen is het mogelijk om een duurzame en efficiënte mestketen te realiseren.
Bronnen
Related Posts
-
Grondwerken en Infrastructuurprojecten in Zuid-West Nederland: Een Expertisegebied van GJ Infra
-
Functie-RI&E voor grondwerkers: een essentieel instrument in bouw en renovatie
-
Expert Advies op Maat: De Rol van Timmermannen in Renovaties en Constructieprojecten
-
Werelderfgoed en bouwactiviteiten: Impact en overwegingen
-
Historische inzichten in de middenstand van Warmond: ambachten en winkels in de loop van de eeuwen
-
Grondwerken in de bouwsector: Technieken, bedrijven en toepassingen in Nederland
-
Frans Schimmel Groen en Grondwerk: Expert in Grondwerk en Aanleg van Grasvelden in de Regio
-
Grondwerken in Zuid-Holland: Overzicht van Bedrijven en Activiteiten voor Bouw- en Infrastructuurprojecten