Archeologische vondsten tijdens grondwerken: Belangrijke inzichten voor bouwers en woningbouwers

Archeologische vondsten tijdens grondwerken zijn niet zelden in Nederland, vooral in gebieden met een rijke historische voorbije. Deze vondsten kunnen van betekenis zijn voor zowel de historie van een gebied als voor de huidige bouwprojecten. In dit artikel worden recente archeologische ontdekkingen in het Friese gebied besproken, met een focus op vondsten uit de steentijd, de Merovingische en Karolingische periode, en de Mesolithische en Neolithische tijd. Deze informatie is relevant voor bouwers, woningbouwers en eigenaren die grondwerken plannen, aangezien archeologische vondsten vaak bepalend zijn voor de uitvoering van een bouwproject.

Archeologische vondsten tijdens boringen en opgravingen

Archeologische vondsten zijn vaak het gevolg van boringen of opgravingen die worden uitgevoerd in het kader van bouwprojecten. In het kader van de bouw van een sportcomplex in een Fries gebied zijn artefacten uit de Mesolithische en Neolithische tijd aan het licht gekomen. Jan Klaas Boschker, veldarcheoloog verbonden aan het Fries Museum, heeft in het verleden proefopgravingen uitgevoerd in dit gebied. Hierbij werd een kleilaag doorboord die een laag keizand onthulde, waarin vuursteen artefacten zijn aangetroffen. Deze artefacten, zoals schrabbers en geslepen bijlen, zijn belangrijk om inzicht te krijgen in de vroege menselijke activiteiten in het gebied.

In andere projecten, zoals de inrichting van een nieuwe wijk in de Jantje Zeepolder, zijn vondsten gedaan tijdens de aanleg van vijvers. De grondverplaatsing gaf artefacten bloot die nu in het bezit zijn van amateurs en instellingen zoals het Fries Museum. Deze vondsten kunnen aanduiden dat het gebied in het verleden intensief werd bewoond en gebruikt werd voor activiteiten zoals jagen, visserij en landbouw.

Vondsten uit de Karolingische en Merovingische tijd

Een ander interessant geval betreft archeologische boringen die in 2001 werden uitgevoerd in de Kollumer terp, ten noorden van Kollum. Tijdens deze boringen werden artefacten uit de Karolingische en Merovingische tijd ontdekt. Hierbij werden restanten van aardewerk en botten aangetroffen, wat suggereert dat het gebied in die periode bewoond was. Artefacten zoals scherven en vuursteen spitsen die tussen 4400 en 3900 jaar oud zijn, wijzen op menselijke activiteit uit de klokbekercultuur. Deze vondsten tonen de rijke archeologische geschiedenis van het gebied en benadrukken de noodzaak van voorafgaande archeologische inventarisaties bij bouwprojecten.

Vuursteen artefacten en hun betekenis

Vuursteen artefacten zijn een veelvoorkomende archeologische vondst in het Fries gebied. Deze artefacten, zoals schrabbers, klingmesjes, boortjes en spitsen, zijn belangrijk voor het begrijpen van de technologie en leefwijze van vroege bewoners. In het gebied van de Jantje Zeepolder zijn verschillende vuursteen artefacten veiliggesteld, waaronder een transversaal spits en een driehoek spits. Deze artefacten zijn geregistreerd en gedocumenteerd en zijn opgenomen in de collectie van het Fries Museum.

Een bijzondere vondst is de zogenaamde "kubussteen" of "napjessteen". Deze stenen zijn vaak zorgvuldig geslepen en hebben kommetjes of dellen. Onderzoek door archeoloog O. Harsema suggereert dat deze stenen gebruikt werden voor het malen van granen of het fijnwrijven van kruiden. Hoewel de exacte functie van deze stenen nog niet volledig duidelijk is, wijzen ze op een complexe maatschappij waarin mensen al vroeg gebruik maakten van specifieke gereedschappen en technieken.

Archeologische vondsten in de Hege Oerd

De Hege Oerd onder de Westereen is een andere locatie waar archeologische vondsten zijn gedaan. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het zand van de Hege Oerd afgegraven voor de aanleg van vliegvelden. Tijdens deze afgravingen kwamen artefacten naar boven, waaronder geslepen bijlen en vuursteen dolken. Deze vondsten zijn belangrijk om inzicht te krijgen in de archeologische geschiedenis van het gebied. De bovenste humusrijke laag is later terug geplaatst, wat betekent dat er nog steeds vuursteen artefacten aanwezig kunnen zijn.

Vondsten in Buitenpost en het onderzoek naar terpjes

In de omgeving van Buitenpost zijn sporen aangetroffen van huis- of veenterpjes uit de 12e eeuw. Deze terpjes zijn ontstaan door bewoning in het veengebied aan de riviertjes en stroompjes. De sporen van deze terpjes bestaan voornamelijk uit scherven van aardewerk en zeldzaam ook uit metalen en munten. Tijdens opgravingen wordt gebruikgemaakt van metalen detectoren om eventuele vondsten te lokaliseren. Tot nu toe is het onderzoek echter geen bijzondere vondsten opgeleverd, maar het blijft een interessant onderzoeksveld voor archeologen.

Belang van archeologische vondsten voor bouwprojecten

Bij bouwprojecten is het belangrijk om rekening te houden met eventuele archeologische vondsten. Deze vondsten kunnen bepalend zijn voor de uitvoering van een bouwproject en vereisen vaak een voorafgaande archeologische inventarisatie. Archeologische vondsten kunnen ook belangrijk zijn voor de historie van een gebied en de identiteit van de lokale bevolking. Voor bouwers en woningbouwers is het daarom belangrijk om samen te werken met archeologen om zowel de historie van een gebied te behouden als de huidige bouwprojecten efficiënt uit te voeren.

Conclusie

Archeologische vondsten tijdens grondwerken zijn niet zelden in Nederland, vooral in historisch rijke gebieden zoals Friesland. Deze vondsten, die variëren van vuursteen artefacten uit de steentijd tot scherven uit de Merovingische en Karolingische tijd, geven belangrijke inzichten in de geschiedenis van een gebied. Voor bouwers en woningbouwers is het belangrijk om rekening te houden met deze vondsten, zowel uit historisch oogpunt als uit praktisch oogpunt. De samenwerking tussen bouwers en archeologen kan ervoor zorgen dat bouwprojecten worden uitgevoerd zonder dat historische artefacten verloren gaan.

Bronnen

1. Archeoweb.nl