Kwaliteitsborging en nazorg in grondwerken: Belangrijke aandachtspunten voor constructeurs en projectleiding

Published by Redactie on juli 16, 2025 | Category grondwerk

Grondwerken vormen een fundamentele basis voor ieder bouwproject, of het nu gaat om nieuwbouw, renovatie of het uitvoeren van infrastructuurprojecten. Het correct uitvoeren van deze werkzaamheden, en het zorgen voor duurzaamheid en milieubescherming daarna, is van essentieel belang. In dit artikel worden relevante aspecten besproken op basis van de meest actuele informatie uit de branche, met aandacht voor kwaliteitsborging, milieuaspecten, oppervlaktebeheer en onderhoud. De nadruk ligt op de rol van de nazorgorganisatie, de toepassing van wettelijke kaders en technische richtlijnen, en de praktische uitvoering van grond- en bodemgerelateerde werkzaamheden.

Kwaliteitsborging in grondwerken

In de sector van grondwerken is kwaliteitsborging (KB) niet alleen een technische vereiste, maar ook een juridisch kader. De kwaliteitsborging bij bodemintermediairs (Kwalibo) is een wettelijk geregeld kader dat geldt voor werkzaamheden op of in de bodem, zoals berekeningen, monstersneming, onderzoek en aannemerswerkzaamheden. Deze regelgeving is vastgelegd in het Besluit bodemkwaliteit (Bbk) van 22 november 2007. Hieronder vallen onder andere:

Adviesbureaus en laboratoria;
Aannemers en grondbanken;
Aanleggers en inspecteurs van bodembeschermende voorzieningen;
Bedrijven die grond of baggerspecie reinigen of verwerken.

Kwalibo stelt dat de uitvoering van deze werkzaamheden moet voldoen aan wettelijke eisen die ervoor zorgen dat het milieu niet nadelig wordt beïnvloed. De nadruk ligt op het uitvoeren van werkzaamheden die voorzien in de duurzaamheid en milieubescherming, zoals bij nazorgactiviteiten op stortplaatsen en baggerdepots.

Nazorg en milieuaspecten

Bij nazorgactiviteiten op stortplaatsen of baggerdepots is het van belang dat het beheer en onderhoud van het terrein zorgvuldig wordt geregeld. De nazorgorganisatie is verantwoordelijk voor het uitvoeren van maatregelen die ervoor zorgen dat de milieutechnische voorzieningen in stand blijven en dat het milieu wordt beschermd tegen nadelige gevolgen.

Nazorggebied en oppervlaktebeheer

Het nazorggebied is het terrein dat onder beheer valt bij de nazorgorganisatie. Dit kan een groter oppervlak betreffen indien de stort bestaat uit meerdere compartimenten. Het nazorggebied moet duidelijk worden begrensd, bijvoorbeeld met markeringspalen, zodat het onderhoud doelmatig kan worden uitgevoerd.

Het ‘extra’ oppervlak – zoals wegen, sloten of groene zones – kan een rol spelen bij het onderhoud van het terrein, zoals het beheer van begroeiing en het afvoeren van water. Deze oppervlakken hoeven echter niet altijd onderdeel van het nazorggebied te zijn, tenzij ze functioneel relevant zijn.

Bij de bepaling van het oppervlak van de bovenafdichting is het belangrijk rekening te houden met de werkelijke taludlengte, aangezien deze aanzienlijk kan afwijken van de lengte op een platte kaartprojectie. Oppervlakten worden daarom vaak in 2D (plat vlak) en 3D (werkelijke oppervlakte) weergegeven.

Taluds en stabiliteit

Taluds spelen een belangrijke rol in het onderhoud van een baggerdepot of stortplaats. Voor de inschatting van het faalrisico is het nodig om de stabiliteit van deze taluds te beoordelen. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen taluds die steiler zijn dan 1:3 en die minder steil zijn. Steilere taluds moeten op kaarten worden aangegeven, en het oppervlak van deze taluds dient vermeld te worden.

Daarnaast dient bij de nazorg bekend te zijn of er een onderbouwd geotechnisch ontwerp beschikbaar is, vooral voor depots op land. Deze gegevens zijn ook relevant voor gedeelten die nog moeten worden afgewerkt.

Technische voorzieningen en onderhoud

Bij het uitvoeren van nazorgmaatregelen is het essentieel dat alle milieutechnische voorzieningen functioneel blijven. Dit geldt voor zowel de fysieke voorzieningen (zoals dammen, afdeklaag) als voor de functionele aspecten (zoals afvoer van water, begroeiing, inspectie en onderhoud).

Onderhoudsfrequenties

In nazorgplannen worden globale onderhoudsfrequenties en termijnen aangegeven, zoals:

Periodiek onderhoud van beplanting, gras, paden en beheerstroken;
Vervanging van verhardingen wanneer nodig;
Inspectie en onderhoud van gebouwen en nutsvoorzieningen.

Deze frequenties vormen een richtlijn voor nazorgplannen. Het is belangrijk om rekening te houden met de specifieke omstandigheden van het project, zoals de bodemstructuur, de omgeving en de duurzaamheid van de gebruikte materialen.

Technische richtlijnen en standaarden

Veel van de praktijk in grondwerken is onderbouwd door technische richtlijnen en standaarden van instanties zoals CUR, CROW en Stowa. Deze richtlijnen regelen onder andere:

Het meten van grondwaterstanden;
De opbouw en inspectie van damconstructies;
De beoordeling van nazorgplannen;
De bescherming van grond en bodem bij bouwprojecten.

Bijvoorbeeld, het CUR heeft richtlijnen voor damwandconstructies, en CROW biedt richtlijnen voor beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Deze documenten vormen een belangrijke onderbouwing voor het uitvoeren van grondwerken en nazorgactiviteiten.

Praktijkvoorbeelden en projectuitvoering

Ook in de praktijk is het belang van grondwerken en nazorg duidelijk zichtbaar. In verschillende projecten, zoals de reconstructie van de Guido Gezellelaan in 's-Hertogenbosch of het aanleggen van nieuwe riolering in Geffen, wordt aandacht besteed aan de duurzaamheid en het milieuaspect. Zo is het vervangen van een bestaand rioleringssysteem door een gescheiden stelsel waarbij regenwater infiltreert in de bodem, een maatregel die zowel milieu- als functioneel voordeel biedt.

Ook bij het verfraaien van industrieterreinen of het aanleggen van fietspaden wordt gebruikgemaakt van duurzame materialen, zoals cortenstalen inrichtingselementen, die zowel esthetisch aantrekkelijk zijn als functioneel betrouwbaar.

Invloed van de projectleiding en werkvoorbereiding

De projectleiding en werkvoorbereiding spelen een centrale rol in het succes van grondwerken. Een werkvoorbereider is verantwoordelijk voor de personeel-, materieel- en materiaalvoorziening. Deze functie is essentieel voor het uitvoeren van werkzaamheden in de wegenbouw of bij infrastructuurprojecten.

Daarnaast is het belangrijk dat de projectleiding rekening houdt met milieuaspecten en duurzaamheid. Bijvoorbeeld bij het aanbrengen van een complete infrastructuur, zoals een nieuwe kantoorlocatie, is het van belang dat de riolering, bestrating en laaddock duurzaam zijn en functioneel voldoen aan de verwachtingen van de klant.

Opleiding en kwalificaties in de sector

In de bouwsector is het belang van opleiding en kwalificatie groeiend. Opleidingen zoals Tuin- en landschapsinrichting of Vakmann GWW zijn van belang voor het uitoefenen van functies in de groene ruimte en de wegenbouw. De afsluiting van deze opleidingen met een diploma (zoals uitvoerder of opzichter) is een garantie voor kwaliteit en professionele uitvoering.

Conclusie

Grondwerken zijn een essentieel onderdeel van elk bouw- of renovatieproject. Het correct uitvoeren van deze werkzaamheden, en het zorgen voor duurzaamheid en milieuaspecten, is van groot belang voor de levensduur en het functioneel gebruik van het project. De kwaliteitsborging, nazorg en onderhoud zijn daarbij essentiële componenten die moeten worden meegenomen in de planning en uitvoering.

Door het toepassen van wettelijke kaders zoals Kwalibo en het hanteren van technische richtlijnen van instanties zoals CUR en CROW, kan worden gegarandeerd dat de grondwerken en nazorgactiviteiten professioneel en duurzaam worden uitgevoerd. Deze aandacht is niet alleen belangrijk voor de milieubescherming, maar ook voor de veiligheid en het functioneel gebruik van het project in de toekomst.