Functie-RI&E voor grondwerkers: een essentieel instrument in bouw en renovatie

Published by Redactie on juli 16, 2025 | Category grondwerk

In de bouw- en renovatiebranche is het opstellen van een Functionele Risico Inventarisatie en Evaluatie (Functie-RI&E) een essentieel onderdeel van een goed arbo- of arbo-bouwbeleid. Deze specifieke vorm van RI&E richt zich op een bepaalde functie binnen een bedrijf of project en helpt bij het identificeren en beheersen van risico's die specifiek gerelateerd zijn aan die functie. Voor een grondwerker, een veel voorkomende en technisch ingewikkelde functie in de bouwsector, is het opstellen van een functie-RI&E van groot belang.

Deze artikel geeft een gedetailleerde uitleg over de Functie-RI&E voor grondwerkers, waarbij aandacht wordt besteed aan de doelstellingen, de structuur, en de relevante aandachtspunten. Ook worden praktische voorbeelden gegeven en wordt ingegaan op de rol van de Functie-RI&E binnen het bredere arbobeleid in de bouwsector.

Wat is een Functie-RI&E?

Een Functie-RI&E is een specifieke vorm van Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) die zich richt op een bepaalde functie binnen een organisatie. In de context van de bouwsector kan dit bijvoorbeeld de functie van grondwerker zijn. Het doel van een Functie-RI&E is om risico's en mogelijke gevaarlijke situaties te identificeren die specifiek gerelateerd zijn aan deze functie. Hierbij wordt niet alleen de functie als geheel geanalyseerd, maar ook de specifieke taken die daarin voor vallen.

Een Functie-RI&E kan worden beschouwd als een optelsom van de Taak Risico Analyses (TRA’s) van alle deeltaken die onder deze functie vallen. Dit betekent dat elke activiteit die een grondwerker uitvoert, apart geanalyseerd kan worden. Het resultaat is een gedetailleerde inventarisatie van risico's die specifiek gerelateerd zijn aan de functie van grondwerker.

Doelstelling van de Functie-RI&E voor grondwerkers

De Functie-RI&E voor grondwerkers heeft als doel om risico's te identificeren en te beheersen die kunnen optreden bij het uitvoeren van werkzaamheden op of in de bodem. Hierbij is het van belang om zowel de fysieke als de psychosociale risico's in kaart te brengen. Voorbeelden van risico's die specifiek gerelateerd zijn aan de functie van grondwerker zijn:

Risico’s bij het hanteren van zware machines en apparatuur
Risico’s bij het werken in ondiepe of diepe grachtgewerken
Risico’s bij het hanteren van gevaarlijke stoffen
Risico’s bij het werken in geconcentreerde of geïsoleerde omgevingen

Bij het opstellen van een Functie-RI&E voor grondwerkers dient te worden gekeken naar de werkmethoden, de gebruikte materialen, de omgeving waarin wordt gewerkt, en de beheersmaatregelen die ter beschikking staan.

Structuur van de Functie-RI&E voor grondwerkers

Een Functie-RI&E voor grondwerkers bestaat uit verschillende onderdelen die samen een compleet beeld geven van de risico's die gerelateerd zijn aan deze functie. De volgende onderdelen komen hierin aan de orde:

1. Inleiding

De inleiding geeft een globaal overzicht van de functie van grondwerker. Hierin wordt omschreven wat de functie inhoudt, welke werkzaamheden er voor vallen, en waarin deze functie voorkomt binnen de organisatie of op het bouwproject.

2. Werkmethoden en activiteiten

In deze paragraaf wordt een overzicht gegeven van de werkmethoden en activiteiten die voor vallen bij de functie van grondwerker. Voorbeelden van activiteiten zijn:

Het uitvoeren van grondverzet
Het plaatsen en verwijderen van dam-, scherm- of diepwanden
Het werken met funderingsmaterialen
Het uitvoeren van bodemstabiliseringswerken

Bij elke activiteit wordt gekeken naar de specifieke risico's die kunnen optreden.

3. Risico’s en beheersmaatregelen

De kern van de Functie-RI&E voor grondwerkers is de inventarisatie van risico's. Voor elke activiteit wordt gekeken naar welke risico's er kunnen zijn, hoe groot de kans is dat deze optreden, en wat de gevolgen kunnen zijn. Daarnaast worden beheersmaatregelen genoemd die kunnen worden genomen om deze risico's te beheersen.

Voorbeelden van beheersmaatregelen zijn:

Het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen
Het toezicht door ervaren medewerkers of begeleiders
Het uitvoeren van veiligheidscontroles op de werkvloer
Het opstellen en naleven van werkvergunningen

4. Organisatie en communicatie

Ook de organisatie en communicatie spelen een rol in de Functie-RI&E voor grondwerkers. Hierin wordt gekeken naar hoe de werkzaamheden worden georganiseerd, hoe de communicatie tussen medewerkers verloopt, en welke procedures zijn in gebruik voor het rapporteren van incidenten of gevaarlijke situaties.

Aandachtspunten bij de Functie-RI&E voor grondwerkers

Bij het opstellen van een Functie-RI&E voor grondwerkers zijn er een aantal aandachtspunten die van belang zijn. Deze aandachtspunten zijn gericht op het effectief beheersen van risico's en het waarborgen van veilige werkzaamheden.

1. Risico’s bij alleen werken

Een belangrijk aandachtspunt is het risico dat medewerkers in een hoog-risicovolle omgeving in hun eentje werken. In dergelijke situaties kan niet tijdig worden ingegrepen of assistentie verleend. Bij grondwerkers kan dit bijvoorbeeld voorkomen bij het uitvoeren van werkzaamheden in een gedeelte van het bouwproject waar geen toezicht mogelijk is.

2. Risico’s bij het niet goed functioneren

Een andere aandachtspunt is het risico dat het niet goed functioneren van een grondwerker een groot risico kan opleveren voor anderen. Bijvoorbeeld bij het werken met zware machines of het gebruik van gevaarlijke stoffen. Bij de Functie-RI&E voor grondwerkers dient daarom goed te worden gekeken naar de “vangnetten” rond deze medewerkers. Dit kan bijvoorbeeld het gebruik van toezicht of veiligheidscontroles zijn.

3. Taak Risico Analyse (TRA)

Een Taak Risico Analyse (TRA) kan worden gebruikt om de specifieke taken binnen de functie van grondwerker te onderscheiden. De functie wordt ontleed in enkele hoofdtaken, en van deze taken worden de risico's beschreven. De TRA kan worden gebruikt als basis voor het opstellen van werkvergunningen.

4. Werkvergunningen

In veel bouwbedrijven wordt met werkvergunningen gewerkt. Per klus of taak krijgt een grondwerker een vergunning. In deze vergunning is beschreven welke taak wordt uitgevoerd, welke risico’s er zijn, en welke beheersmaatregelen ter beschikking staan. Het is belangrijk dat deze werkvergunningen ook daadwerkelijk worden nageleefd en gecontroleerd.

Samenwerking met specialisten

Bij het opstellen van een Functie-RI&E voor grondwerkers kan het nodig zijn om samen te werken met specialisten. Deze specialisten kunnen bijvoorbeeld deskundigen zijn op het gebied van explosieveiligheid, gevaarlijke stoffen, of funderingswerken. Deze specialisten kunnen helpen bij het identificeren van risico's en het opstellen van beheersmaatregelen.

Een scopetoets dient door een van deze specialistische kerndeskundigen worden uitgevoerd. Deze scopetoets heeft veelal betrekking op de nadere inventarisatieverplichtingen. In de praktijk betekent dit dat niet bij alle bedrijven één of meerdere verdiepende RI&E’s hoeven te worden uitgevoerd.

Conclusie

De Functie-RI&E voor grondwerkers is een essentieel instrument in het arbobeleid van bouw- en renovatiebedrijven. Het helpt bij het identificeren en beheersen van risico's die specifiek gerelateerd zijn aan de functie van grondwerker. Door het opstellen van een gedetailleerde Functie-RI&E wordt een duidelijk overzicht gemaakt van de risico's die kunnen optreden bij het uitvoeren van werkzaamheden op of in de bodem.

Het is belangrijk om rekening te houden met een aantal aandachtspunten bij het opstellen van een Functie-RI&E voor grondwerkers. Deze aandachtspunten zijn gericht op het effectief beheersen van risico's en het waarborgen van veilige werkzaamheden. Door samen te werken met specialisten en gebruik te maken van Taak Risico Analyses en werkvergunningen, kan een Functionele RI&E worden opgesteld die effectief bijdraagt aan een veilige werkomgeving.