Belangrijke Beleidsregels en Technieken voor Grondwerk in Openbare Nutsvoorzieningen

Published by Redactie on juli 17, 2025 | Category grondwerk

Grondwerk speelt een centrale rol bij de uitvoering van werkzaamheden ten behoeve van openbare nutsvoorzieningen zoals riolering, elektriciteitsleidingen of telecommunicatie. Het correct uitvoeren van grondwerk is van groot belang voor de duurzaamheid, veiligheid en esthetiek van de einduitkomst. In dit artikel wordt ingegaan op de technische en juridische aspecten van grondwerk, zoals ontgraving, aanvullen van sleuven, verdichting, milieuaspecten en bepalingen in de regelgeving van gemeente Groningen. De informatie is gebaseerd op de beleidsregels en regelgeving van gemeente Groningen, zoals vastgelegd in de Graafverordening en gerelateerde documenten.

Grondwerk in de context van openbare nutsvoorzieningen

Het grondwerk in het kader van openbare nutsvoorzieningen wordt beheerst door de Graafverordening gemeente Groningen en de daaraan verbonden beleidsregels. Deze regels zijn van toepassing op werkzaamheden zoals het aanleggen, onderhouden of opruimen van leidingen en kabels in openbare gronden. De regels zijn van kracht tussen 24 augustus 2000 en 1 januari 2021. Deze regelgeving richt zich op het beheersen van de impact van grondwerk op het openbare domein, het milieu en de bewoners.

Ontgraven van sleuven en breekgaten

Het eerste onderdeel van grondwerk is de ontgraving van sleuven en breekgaten. Dit proces moet worden uitgevoerd met een nauwkeurige en gerichte aanpak. De beleidsregels stellen dat:

Teelaarde, zand, funderingsmateriaal en overige bouwstoffen moeten worden gescheiden bij het ontgraven. Dit zorgt voor een betere heraanleg en minder risico op verontreiniging of ongewenste verdringing van grondlagen.
De werkzaamheden moeten zo mogelijk worden uitgevoerd in een droge sleuf. Dit minimaliseert de risico’s op instorting, verplaatsing van grond en het verhogen van milieuimpact.
Indien voor het onttrekken van grondwater een vergunning of melding vereist is, moet de aanbieder zorg dragen voor de verkrijging daarvan. De aanbieder draagt ook de kosten voor het voldoen aan de bepalingen van deze vergunning of melding.

Aanvullen van sleuven en breekgaten

Na de werkzaamheden moet het grondoppervlak hersteld worden. De regels stellen dat:

Bij het aanvullen van sleuven en breekgaten de grondsoorten en bouwstoffen in de oorspronkelijke lagen en laagdikten moeten worden aangebracht. Dit is belangrijk voor de stabiliteit en het herstel van het grondoppervlak.
Alle aanvullingen moeten laagsgewijs (maximaal 30 cm per laag) worden verdicht. Dit dient zodanig te geschieden dat de oorspronkelijke dichtheid voorafgaande aan het ontgraven zo goed mogelijk benaderd wordt.
Mechanische verdichting is verplicht voor de bovenste laag. Indien mogelijk, dient dit laagsgewijs mechanisch te gebeuren. Dit zorgt voor een betere stabiliteit en minder risico op doorzakking.

Tijdelijk uitnemen van grond en baggerspecie

Een specifiek aspect van grondwerk is het tijdelijk uitnemen van grond of baggerspecie. Dit gebeurt bijvoorbeeld om zodanig te kunnen werken dat de grond daarna op de oorspronkelijke locatie teruggebracht kan worden. De regels voor tijdelijk uitnemen zijn onder meer bepaald in de regelgeving van gemeente Groningen en worden hier verder uitgelegd.

Tijdelijk uitnemen en milieuaspecten

Het tijdelijk uitnemen van grond of baggerspecie mag alleen gebeuren onder bepaalde voorwaarden. De belangrijkste criteria zijn:

De grond of baggerspecie moet zonder bewerking worden uitgenomen. Bewerkingen zoals chemische of fysische veranderingen zijn niet toegestaan. Bijvoorbeeld, het uitzeven van puin en afval is toegestaan, zolang het niet gericht is op het veranderen van de milieuhygiënische kwaliteit.
Na het uitnemen dient de grond of baggerspecie op de oorspronkelijke locatie te worden teruggebracht. Dit valt onder de regels van tijdelijk uitnemen.
Als de grond of baggerspecie is bewerkt, is het terugbrengen niet onder de regels van tijdelijk uitnemen. In dat geval is er een nieuwe toepassing en geldt de meld- en informatieplicht. Ook is dan een milieuverklaring bodemkwaliteit vereist voor de partij die gebruikt wordt.

Beoordeling van kwaliteit en plannen

Bij het tijdelijk uitnemen van grond of baggerspecie zijn ook enkele praktische aspecten van belang:

Planmatig werken is verplicht. Dit kan bijvoorbeeld geregeld worden via een bestek of een grondstromenplan.
Het beschikbaar hebben van resultaten van indicatief bodemonderzoek is wenselijk. Hoe meer bekende gegevens er zijn, hoe kleiner de risico’s op fouten.
Het terugbrengen van grond of baggerspecie dient te geschieden op een vergelijkbare locatie, waarbij historisch bodemgebruik, bodemkwaliteit en toekomstige toepassing in overweging genomen moeten worden.

Herstel en hergebruik van grond en bestrating

Na het uitvoeren van grondwerk dient het grondoppervlak hersteld te worden. De beleidsregels bepalen ook hoe dit moet gebeuren:

Het (her)gebruik en afvoer van grond en bouwstoffen dient te geschieden conform het Bouwstoffenbesluit en de Wet Bodembescherming.
Het beleggen van de bestrating dient zo snel mogelijk na de werkzaamheden gebeuren. In sommige gevallen, zoals in winkelgebieden, is dit elke dag noodzakelijk.
Indien de bestrating in slechte staat is, kan het college klinkers, zand of tegels beschikbaar stellen. De aanbieder is dan verantwoordelijk voor de verwerking ervan.
Het herstel in de Binnenstad binnen de Diepenring of op gronden met ABC-klinkers of sierbestrating moet conform een striktere regeling. Het opgenomen straatwerk dient nog dezelfde dag herstraat te worden.

Werkzaamheden in groenvoorzieningen

Een aparte aandachtspunt is het uitvoeren van grondwerk in groenvoorzieningen zoals gazons of bermen. De beleidsregels bepalen:

Bij gazons met een oppervlakte kleiner dan 15 m² moet het gras in dunne zoden worden verwijderd. Deze zoden moeten vochtig gehouden en zo spoedig mogelijk weer gelegd worden.
Als de zoden niet binnen 48 uur na verwijdering teruggezet worden, moet de aanbieder deze afvoeren en het afgewerkte oppervlak overdragen aan het college.
De afstand tot de zijkant van de verharding dient minimaal 50 cm te zijn, tenzij anders bepaald.

Aanvullende bepalingen en afstemming

Naast de technische bepalingen zijn er ook enkele aanvullende aspecten van belang:

Afstemming met bestratingsaannemers is verplicht in sommige situaties. Dit gebeurt op initiatief van het college, voorafgaand aan de werkzaamheden.
Melding en communicatie met burgers en bedrijven is verplicht. De informatie moet ten minste het doel van de werkzaamheden, de startdatum en de duur bevatten.
Tijdelijke afsluiting van sleuven en breekgaten is verplicht aan het eind van iedere werkweek of voor feestdagen. In winkelgebieden dient dit iedere dag te gebeuren.

Conclusie

Grondwerk in het kader van openbare nutsvoorzieningen is een complexe en regelgevingsspecifieke activiteit. Het vereist niet alleen technische kennis en geschikte materialen, maar ook een goed begrip van de juridische en milieuaspecten. De beleidsregels van gemeente Groningen bieden duidelijke richtlijnen voor het ontgraven, aanvullen, verdichten en herstellen van grondwerk, evenals voor het tijdelijk uitnemen van grond en baggerspecie. Deze regels zorgen voor consistentie, veiligheid en duurzaamheid in de uitvoering van grondwerk in openbare ruimtes.

Voor zowel professionele aannemers als particuliere partijen die betrokken zijn bij grondwerk is het belangrijk om deze beleidsregels en technieken goed te doorgronden. Hiermee kan men zorgen voor een efficiënt, milieuvriendelijk en juridisch correct uitgevoerd grondwerk dat aan de verwachtingen van de gemeente, de burgers en de milieuwetgeving voldoet.