Bodembeleid en grondwerkzaamheden in Leusden: richtlijnen, toepassingen en praktische uitvoering

De gemeente Leusden heeft zich in de afgelopen jaren actief bezig gehouden met het opstellen van een gedetailleerd bodembeleid, gericht op het duurzame en veilige hergebruik van grond in het kader van grondverzet. Dit beleid is opgenomen in de nota bodembeheer, beheerskaart en bodemkwaliteitskaart (BKK) van de gemeente, en richt zich vooral op professionele partijen zoals aannemers, grondreinigers en adviesbureaus. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste richtlijnen, toepassingsvoorwaarden en praktische implementatie van grondwerkzaamheden in Leusden, met nadruk op de bodemkwaliteit, toegestane percentages bijmenging en toepassingsmogelijkheden in het kader van de lopende regelgeving.

Leidraad grondverzet en bodemkwaliteit

De gemeente Leusden heeft een nota bodembeheer vastgesteld die gericht is op het verbeteren van de duurzaamheid, kosten-efficiëntie en eenvoud van grondverzet. Deze nota bevat een leidraad die gebruikers snel kan leiden naar de relevante hoofdstukken en paragrafen. Het beleid richt zich op het hergebruik van grond en is opgesteld voor overheden en marktpartijen die in hun werk te maken hebben met grondverzet.

Het beleid is van toepassing op grond die wordt gebruikt voor toepassing in wonen, industrie of landbouw. Daarnaast is het beleid niet alleen geldig voor de gemeente Leusden, maar kan ook worden gebruikt in aangrenzende gemeenten die de beleidsstukken van Leusden geaccepteerd hebben. Dit zorgt voor een consistente aanpak van grondverzet in regio’s die onderling samenwerken.

Gebiedsindeling en bodemkwaliteit

De gemeente Leusden is opgesplitst in verschillende bodemfunctieklassen, die gerelateerd zijn aan het bovengronds gebruik van het grondgebied. Deze klassen worden weergegeven in de Bodemfunctieklassenkaart. De klassen zijn samengevoegd tot drie hoofdcategorieën: Landbouw/Natuur, Wonen en Industrie.

• Landbouw/Natuur: Gebieden met natuurwaarden of landbouwdoeleinden, zoals grasland of bosgebieden.
• Wonen: Gebieden waar mensen wonen, zoals woonwijken of lintbebouwing. Deze kunnen gevoelig zijn (zoals wonen met tuin of kinderspeelplaatsen) of niet gevoelig.
• Industrie: Gebieden voor industriële of infrastructuurdoeleinden.

Deze indeling helpt bij het bepalen van de toegestane kwaliteit van grond die kan worden gebruikt in bepaalde gebieden. De gemeente heeft een specifieke toepassing vastgesteld waarbij grond uit een bepaalde functieklasse mag worden gebruikt in een andere functieklasse, mits aan bepaalde voorwaarden is voldaan. Zo kan bijvoorbeeld grond van kwaliteitsklasse "Wonen" worden gebruikt voor het opvullen van een industrieterrein, zolang de bodemkwaliteit niet verder verslechtert.

Grondstromenmatrix en toepassingsvoorwaarden

Een van de kerninstrumenten in het bodembeleid van Leusden is de grondstromenmatrix. Deze matrix geeft weer welke combinaties van grondverzet toegestaan zijn binnen het beleidskader. Het principe is dat grond die in een bepaalde functieklasse is ontgraven, kan worden gebruikt in een andere functieklasse, mits aan de kwaliteitsnormen is voldaan. Bijvoorbeeld, grond die in een industrieterrein is ontgraven, kan in bepaalde gevallen worden gebruikt in een woongebied, mits de toepassingseisen zijn vervuld.

De gemeente Leusden heeft ervoor gekozen om het grondverzet te organiseren op basis van een stand-still principe, waarbij de totale bodemkwaliteit in het beheergebied op hetzelfde niveau moet blijven. Dit betekent dat op sommige locaties de bodemkwaliteit iets kan verslechteren, zolang de verbetering elders gecompenseert wordt.

Toegestane percentages bijmenging van vreemd materiaal

Een belangrijk aspect van grondverzet is de toegestane hoeveelheid vreemd materiaal dat kan worden gemengd in de grond. De gemeente Leusden heeft duidelijke richtlijnen opgesteld voor de bijmenging van materialen zoals kunststoffen, asbesthoudend materiaal en andere vreemde stoffen. Deze richtlijnen zijn afhankelijk van de functieklasse waarin de grond wordt gebruikt.

De volgende richtlijnen zijn van toepassing:

• Landbouw/Natuur: Maximaal 5% bijmenging van vreemd materiaal.
• Wonen (gevoelig): Maximaal 5% bijmenging.
• Wonen (niet gevoelig): Maximaal 20% bijmenging.
• Industrie: Maximaal 20% bijmenging.

Het is belangrijk op te merken dat kunststoffen (zoals plastic of PVC) en visueel waarneembaar asbesthoudend materiaal niet mogen worden gebruikt in het bijmengsel. Deze beperking geldt voor alle functieklassen.

In bestekken kan worden gesteld dat scherpere eisen gelden, afhankelijk van de geografische locatie of de gebruiksfunctie van het grondgebied.

Gevoelige gebruiksfuncties

In het kader van de bodemkwaliteit in Leusden zijn er specifieke regels voor gebieden met gevoelige gebruiksfuncties. Dit betreft bijvoorbeeld:

• Moestuinen en volkstuinen: Deze zijn risicogevoelig vanwege de inname van grond via gewasconsumptie.
• Kinderspeelplaatsen: Risicogevoelig vanwege hand-mond gedrag van kinderen.

In dergelijke gebieden is alleen het gebruik van schone grond toegestaan, conform de AW2000-norm. De gemeente Leusden heeft ervoor gekozen om het generieke beleid hierin te volgen, wat betekent dat alleen grond die aan de hoogste milieukwaliteitsnormen voldoet, mag worden gebruikt.

Verontreinigde grond en puntbronnen

In sommige delen van de gemeente Leusden zijn gebieden uitgesloten van het grondverzetbeleid vanwege de aanwezigheid van puntbronnen of verhoogde verontreiniging. Dit betreft bijvoorbeeld:

• Leusderheide (militair oefenterrein)
• Begraafplaatsen tussen Leusden en Amersfoort
• ‘t Sluisje (voormalige stortlocatie)

In deze gebieden is het gebruik van grond beperkt of verboden. De verontreiniging is vaak het gevolg van verouderde activiteiten, zoals industriële uitlaatgassen of het gebruik van minerale olie. In dergelijke gevallen is het niet mogelijk om een gemiddelde ontgravingskwaliteit te bepalen, en zijn de gebieden uitgesloten in de ontgravingskaart.

Praktische uitvoering en bouwrijp maken

Voor de praktische uitvoering van grondwerkzaamheden in Leusden werken professionele aannemers zoals Wernsen BV nauw samen met de gemeente en projecteigenaren. Deze partijen zorgen voor het leggen van een complete basis, inclusief civiel-cultuur- en milieutechnische werkzaamheden.

De werkzaamheden worden uitgevoerd met moderne technieken en materieel, en zijn gericht op veiligheid en milieuverantwoordelijkheid. De diensten van dergelijke bedrijven omvatten:

• Sloopwerkzaamheden
• Reconstructie
• Terreinverharding
• Asfaltering
• Rioleringswerkzaamheden
• Grondwerkzaamheden
• Putrenovatie
• Ontgraven bouwputten

Door korte lijnen en goede communicatie met opdrachtgevers kan Wernsen BV de kosten laag houden en de werkzaamheden efficiënt uitvoeren. Dit maakt hen tot een betrouwbare partner bij het bouwrijp maken van terreinen in Leusden.

Aanvullende richtlijnen en toepassingsvoorwaarden

De gemeente Leusden heeft ook richtlijnen opgesteld voor het gebruik van grond in het buitengebied, met name langs gemeentelijke wegen. In het kader van wegbermen is het gebruik van bermgrond beperkt door de risico’s van verontreiniging, zoals verhoogde concentraties van PAK, lood, zink en minerale olie. Deze verontreiniging ontstaat vaak door uitlaatgassen en verouderde industriële activiteiten. In dergelijke gevallen wordt het gebruik van bermgrond alleen toegestaan onder strikte voorwaarden, en is het vaak verstandig om schone grond aan te vullen.

Conclusie

De gemeente Leusden heeft een gedetailleerd bodembeleid opgesteld dat gericht is op het duurzaam en veilig hergebruik van grond in het kader van grondverzet. Dit beleid is gericht op professionele partijen, maar heeft ook betekenis voor projecteigenaren, bouwbedrijven en gemeenten die samenwerken in de regio. Door de aanwezigheid van duidelijke richtlijnen, toepassingsvoorwaarden en praktische uitvoering is het mogelijk om grondverzet efficiënt en milieuvriendelijk te realiseren.

De keuze voor een stand-still aanpak zorgt ervoor dat de bodemkwaliteit op gemeentelijke niveau gelijk blijft, terwijl het gebruik van schone grond in gevoelige functieklassen verplicht is. De samenwerking met bedrijven zoals Wernsen BV helpt bij de praktische uitvoering van grondwerkzaamheden en zorgt voor een betrouwbare en veilige uitvoering.

Bronnen

1. Nota bodembeheer gemeente Leusden
2. Wernsen BV