Grondwerken onder NAP: Technieken, uitdagingen en toepassingen in de bouwsector

Bij de realisatie van ondergrondse constructies, zoals parkeergarages of woongebouwen, spelen grondwerken onder NAP (Normaal Amsterdams Peil) een cruciale rol. Deze soort projecten vereist zorgvuldige planning en uitvoering om mogelijke risico’s, zoals opbarst of bodemverzakking, te voorkomen. In dit artikel worden de technieken, materialen en processen beschreven die nodig zijn bij grondwerken onder NAP, op basis van praktijkvoorbeelden uit projecten die uitgevoerd zijn door Bonneveld Aannemingsbedrijf BV en andere partijen.

Inleiding

Grondwerken onder NAP zijn essentieel bij de realisatie van ondergrondse infrastructuur. Deze werken gaan gepaard met technische en logistieke uitdagingen, vooral in gebieden met een hoge grondwaterstand of verontreinigde bodem. Bonneveld Aannemingsbedrijf BV heeft diverse projecten uitgevoerd waarbij grondwerken onder NAP centraal staan, zoals de bouw van ondergrondse parkeergarages in Amsterdam en Haarlem. De focus ligt op het ontgraven van bouwkuppen, het uitvoeren van bemalingswerkzaamheden en het verwerken van verontreinigde grond. Deze activiteiten voldoen aan de hoge eisen van duurzaamheid en milieubescherming die heden ten dage gelden.

Uitdagingen bij grondwerken onder NAP

Opbarst van de bouwputbodem

Een van de belangrijkste risico’s bij grondwerken onder NAP is opbarst van de bouwputbodem. Dit fenomeen kan optreden wanneer de opwaartse grondwaterdruk groter is dan het gewicht van de bovenliggende grondlagen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer de bovenste meters van grond zijn ontgraven. In de context van het bouwproject in het Bajeskwartier in Amsterdam is hier rekening mee gehouden door het aanbrengen van ontspanningsbronnen. Deze bronnen onttrekken grondwater uit de onderlaag, waardoor de druk van onderen wordt verminderd en het risico op opbarst wordt verlaagd. Na het onttrekken van grondwater wordt het water weer teruggepompt in de directe omgeving om maaiveldverzakkingen te voorkomen.

Verontreinigde grond

Een andere uitdaging is het aangetroffen verontreinigde grond in sommige projecten. In het kader van de transformatie van het NDSM-terrein in Amsterdam is bijvoorbeeld een ondergrondse parkeerkelder gerealiseerd in een gebied dat historisch gezien verontreinigd was met koper en zink. Deze verontreiniging is het gevolg van industriële activiteiten uit de 19e eeuw. Tijdens het grondwerk is 27.500 ton grond ontgraven, waarvan een groot deel onder saneringscondities. Deze grond werd afgevoerd naar een erkend verwerker, waar het gereinigd werd en voor hergebruik geschikt gemaakt. Deze aanpak zorgt voor een duurzame en milieuvriendelijke realisatie van ondergrondse constructies.

Technieken en materialen

Bemaling en dichting van bouwkuppen

Bij grondwerken onder NAP is het noodzakelijk om de bouwkubbe adequaat te bemalen. Dit betekent dat het grondwater wordt onttrokken om een droog werkomgeving te garanderen. Daarnaast is het belangrijk om de bouwkubbe te dichten, zodat grondwater niet kan infiltreren. In het project HIGH5 in Haarlem is gebruik gemaakt van een overkluizing die is geïmplementeerd rondom een watergang. Deze overkluizing bestond uit drie stalen duikerbuizen van 21 meter lengte en 142 centimeter in doorsnede, gefundeerd op houten palen. Deze constructie maakt de toegang tot het bouwterrein veilig en draagt bij aan een efficiënte aan- en afvoer van grondstoffen.

Gewapende grondconstructies

In sommige gevallen worden gewapende grondconstructies toegepast om de stabiliteit van de bouwkubbe te waarborgen. Bij Bonneveld Aannemingsbedrijf BV is een constructie uitgevoerd met ruim 400 strekkende meter gewapende grond, verdeeld over zes lagen. Deze techniek wordt vaak gebruikt in projecten waar extra stabiliteit nodig is, zoals bij het aanbrengen van ondergrondse parkeergarages of op drukke knooppunten. Door het gebruik van gewapende grondconstructies kan de bouwput beter worden gedekt en worden mogelijke instabiliteiten voorkomen.

Grondverzet en transport

Grondverzet is een essentieel onderdeel van grondwerken onder NAP. Dit omvat activiteiten zoals grondbewerking, egalisatie, grondtransport en grond bouwrijp maken. Bij Grondverzet.nu zijn diverse diensten beschikbaar die gericht zijn op het verzetten van grond. Voor hoeveelheden tot 10.000 m³ wordt onderscheid gemaakt tussen 'nat' en 'droog' grondverzet. Daarnaast wordt er professioneel bodemonderzoek uitgevoerd om ervoor te zorgen dat het verzetproces volgens de voorschriften en normen verloopt. De organisatie heeft landelijke dekking en biedt ook de mogelijkheid om machines te huren, zoals minigravers, graafmachines en tractoren.

Duurzaamheid en milieubescherming

De realisatie van grondwerken onder NAP is steeds vaker verbonden met duurzame doelstellingen. In het Bajeskwartier in Amsterdam is bijvoorbeeld gekeken naar de impact van het ontgraven van de bouwkuip op het milieu en de gezondheid van bewoners. Het ontwerpen van ondergrondse parkeergarages zorgt ervoor dat bovengronds ruimte vrijkomt voor groen, tuinen en waterpartijen. Dit draagt bij aan een gezondere levensstijl en maakt de wijk autoluw. Daarnaast wordt er bij grondwerken waar mogelijk rekening gehouden met hergebruik van grond en het minimaliseren van afvalstromen. Het verwerken van verontreinigde grond zoals bij het NDSM-terrein is een voorbeeld van hoe grondwerken onder NAP op een duurzame manier kunnen worden uitgevoerd.

Werkgelegenheid en opleiding

De bouwsector is een essentieel onderdeel van de economie en biedt ook kansen op werkgelegenheid. Voor projecten zoals grondwerken onder NAP is er behoefte aan ervaren vakmensen, zoals grondwerkers, machinisten en uitvoerders. Bonneveld Aannemingsbedrijf BV zoekt bijvoorbeeld junior grondwerkers die het vak willen leren. De organisatie benadrukt de waarde van precisie, samenwerking en slim werken, bijvoorbeeld met moderne machines om het werk efficiënter en veiliger te maken. Voor wie geïnteresseerd is in een carrière in de bouwsector is het belangrijk om opleidingen en stages te volgen die gericht zijn op grondwerken en ondergrondse constructies.

Conclusie

Grondwerken onder NAP zijn essentieel bij de realisatie van ondergrondse infrastructuur. Deze werken vereisen zorgvuldige planning, aandacht voor technische uitdagingen zoals opbarst en verontreiniging, en het toepassen van geschikte technieken en materialen. Bonneveld Aannemingsbedrijf BV en andere partijen tonen aan dat het volgens hoge standaarden en duurzame principes mogelijk is om ondergrondse constructies te realiseren. Tegelijkertijd benadrukken deze projecten de rol van de bouwsector in het creëren van duurzame en leefbare stadsdelen. Voor wie geïnteresseerd is in dit vakgebied is het belangrijk om kennis te maken met de diverse technieken en processen die hierbij centraal staan.

Bronnen

1. Bonneveld.nl
2. Grondverzet.nu