Grondwerk bij paarden: Effectief werken aan balans, coördinatie en samenwerking

Published by Redactie on juli 17, 2025 | Category grondwerk

Grondwerk is een essentieel onderdeel in het trainen van paarden. Het draait niet alleen om het opbouwen van vertrouwen en communicatie tussen paard en ruiter, maar ook om de fysieke en mentale voorbereiding voor actieve disciplines zoals dressuur, western of zelfs springen. Eén van de kernconcepten binnen het grondwerk is het leren maken van travers en andere basisbewegingen naast het paard. Deze bewegingen helpen bij het verbeteren van balans, coördinatie en lichaamsbewustzijn van het paard, maar ook bij het versterken van de band en de samenwerking.

In dit artikel wordt ingegaan op het belang van grondwerk, de technieken die erin worden toegepast, en de manier waarop het paard voorbereid kan worden op bewegingen zoals travers. Aan de hand van praktische toepassingen, theorieën uit de sector en ervaringen van professionals, wordt duidelijk hoe grondwerk een waardevolle basis vormt voor het paard in elke sportdiscipline.

Wat is grondwerk?

Grondwerk is een verzamelnaam voor alle activiteiten die naast het paard worden uitgevoerd. Het begint bij het eenvoudigste: zoals het meevoeren van een paard naar de wei, of het geven van een voetje. Maar het kan ook aanzienlijk complexer worden, zoals het leren van bewegingen zoals travers, schouderbinnenwaarts of het opbouwen van rustige en samenwerking op grote afstand.

Belang van grondwerk

Grondwerk draagt bij aan:

Vertrouwen en respect tussen paard en ruiter.
Beter begrip van de lichaamstaal van het paard.
Verbeterde balans en coördinatie van het paard.
Verminderde kans op blessures, door bewegingen vroegtijdig in te oefenen.
Mentale stimulatie en afwisseling in het dagelijks leven van het paard.

Voor het leren van travers, is grondwerk een ideale aanvankelijke oefening. Bij travers draait het om het verleggen van het zwaartepunt van het paard en het leren van laterale bewegingen. In het begin wordt dit beweging vaak op de grond aangeleerd, zodat het paard het begrijpt en later in het zadel beter kan uitvoeren.

Technieken in het grondwerk

1. Rechtrichten aan de hand

Een van de belangrijkste technieken in het grondwerk is rechtrichten aan de hand. Dit oefent het paard in het opstellen van het lichaam, het verleggen van het gewicht naar de achterhand en het leren van laterale bewegingen zoals travers. Hierbij staat de ruiter aan de zijkant van het paard en leidt het met handelingen en bewegingen.

Doel van rechtrichten aan de hand is om het paard te leren rechter en sterker te gaan staan. Het vermindert de kans op scheefheid en helpt bij het opbouwen van lichaamsbewustzijn. Deze techniek is ook nuttig na blessures om het paard te laten herstellen en voorbereiden op actieve oefeningen.

2. Loswerken en Vrijheidsdressuur

Loswerken is een vorm van grondwerk waarbij het paard een beetje los wordt gelaten, zodat het zelfstandig reageert op de hulp van de ruiter. Het is ideaal om het paard te leren luisteren en om het ritme van bewegingen zoals travers te leren. Vrijheidsdressuur is een soort loswerken waarbij het paard op vrijere manier wordt aangestuurd, wat bijdraagt aan mentale ontspanning en lichaamsbewustzijn.

3. Lichte hulpen en consequentie

Bij grondwerk is het belangrijk om lichte hulpen te geven. Dit betekent dat het paard zelf moet willen en begrijpen wat er wordt gevraagd. Te veel druk of onduidelijke hulpen kunnen juist leiden tot spanning en verkeerd gedrag.

Consequentie is een ander kernprincipe. Als het paard bijvoorbeeld op de grond leert om niet voor je uit te lopen, dan moet deze regel ook in het zadel worden toegepast. Anders ontstaat verwarring en mist het paard het vertrouwen in de ruiter.

Het leren van travers op de grond

Travers is een laterale beweging waarbij het paard zijn voeten lateraal verplaatst, terwijl het voortgaat in een bepaalde richting. Het is een essentiële basisbeweging in de dressuur, maar ook nuttig in het western rijden en springen. Op de grond wordt de beweging al getraind, zodat het paard het begrijpt en later in het zadel vloeiender uitvoert.

Oefeningen op de grond

Bewegingsrichting en balans: Begin met het leren van de richting en het verleggen van het zwaartepunt. Laat het paard een lichte boog maken in de richting van de gewenste travers. Dit helpt bij het leren van de laterale beweging.
Gebruik van handen en benen: Op de grond worden de handen gebruikt als aanstuur, terwijl de benen als steunfunctie werken. Laat het paard reageren op de bewegingen van de handen en benen, zodat het begrijpt wat er wordt gevraagd.
Consequentie en rustigheid: Bij het leren van travers is het belangrijk om rustig te blijven en consequent in de hulpen. Het paard moet het ritme en de beweging leren zonder spanning.
Vertrouwen en samenwerking: Grondwerk bij travers is ook een kans om het vertrouwen te vergroten. Laat het paard steeds meer zelfstandig reageren, zodat het leren van de beweging vloeiender verloopt.

Grondwerk als basis voor andere disciplines

Grondwerk is niet alleen een opstapje naar het zadel, maar ook een waardevolle aanvulling op andere disciplines. Zo is het bijvoorbeeld nuttig in het western rijden, waarbij lichte hulpen en samenwerking centraal staan. Het helpt bij het verbeteren van de changement (wendingen) en het uitvoeren van complexere bewegingen.

Voor springritten is grondwerk ook een waardevolle oefening. Het helpt bij het leren van wendingen en het verbeteren van de balans van het paard. Een goed gegrondwerkt paard is rechter in de sprong en beter in staat om op het obstakel af te gaan.

Grondwerk in de praktijk

1. Gebruik van de omgeving

Grondwerk hoeft niet altijd op de manege te gebeuren. Ook in de natuur zijn veel kansen voor training. Zoals heuveltjes lopen, bomen slalommen of plassen doorlopen. Deze oefeningen stimuleren het paard mentaal en fysiek, en helpen bij het leren van laterale bewegingen zoals travers.

2. Wandelen en fysieke training

Wandelen met je paard is niet alleen ontspannend, maar ook een uitstekende manier om de fysieke conditie van het paard te verbeteren. Door diverse ondergronden en obstakels te gebruiken, kun je het paard trainen op balans, coördinatie en lichaamsbewustzijn. Dit is ook van belang voor het leren van travers.

3. Bijscholingen en training

Voor ruiters die serieus met grondwerk willen werken, zijn er diverse bijscholingen en cursussen beschikbaar. Denk aan lange teugelen, vrijheidsdressuur, horse agility en natural horsemanship. Deze opleidingen helpen bij het verbeteren van de technieken en het begrip van het paard.

Conclusie

Grondwerk is een essentieel onderdeel in het trainen van paarden en speelt een belangrijke rol in het leren van basisbewegingen zoals travers. Het draagt bij aan het verbeteren van balans, coördinatie en lichaamsbewustzijn van het paard, maar ook aan het opbouwen van vertrouwen en samenwerking tussen paard en ruiter.

Door grondwerk op te nemen in de dagelijkse training, wordt het paard niet alleen fysiek sterker, maar ook mentaal ontwikkeld. Het is een waardevolle aanvulling op disciplines als dressuur, western en springen, en helpt bij het verminderen van de kans op blessures.

Zowel beginners als ervaren ruiters kunnen profiteren van grondwerk. Het is een manier om de band met het paard te versterken en het paard voor te bereiden op actieve trainingen. Met het juiste aanpak, consequentie en lichte hulpen, kan het leren van travers en andere bewegingen op een rustige en vloeiende manier worden aangeleerd.