Gescheiden riolering: Voordelen, nadelen en het verschil met het gemengde systeem

Published by Redactie on juli 2, 2025 | Category riolering

In de hedendaagse bouw en woningbouw is het begrip ‘gescheiden riolering’ steeds vaker aan de orde. In Nederland is de overheid actief bezig met het aanpassen van rioleringssystemen om milieuvervuiling te beperken en de kwaliteit van oppervlaktewater te verbeteren. Een gescheiden riolering, ook wel een gescheiden riolstelsel genoemd, is een systeem waarin het afvalwater en het regenwater apart worden afgevoerd. Dit verschilt van het gemengde riolstelsel, waarbij zowel afval- als regenwater via één buis worden afgevoerd. In dit artikel worden de voordelen, nadelen en het verschil met het gemengde stelsel uitgebreid toegelicht, met aandacht voor technische aspecten, kosten en toepasbaarheid.

Wat is een gescheiden riolstelsel?

Een gescheiden riolstelsel bestaat uit twee aparte buizen: één voor het afvalwater (DWA) en één voor het regenwater (HWA). Bij het DWA-systeem wordt het vuile water van huishoudens en bedrijven via huisaansluitingen verzameld en afgevoerd naar een rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI). Het regenwater, dat afkomstig is van daken, straten en parkeerterreinen, wordt via een aparte buis afgevoerd naar het oppervlaktewater, zoals sloten, vijvers of rivieren. Dit systeem zorgt ervoor dat de afvalwaterstromen en het regenwater niet met elkaar worden vermengd, waardoor het zuiveringsproces efficiënter en milieuvervuiling beperkt wordt.

Verschil met het gemengde stelsel

In tegenstelling tot het gescheiden systeem, waarbij afvalwater en regenwater apart worden afgevoerd, wordt bij een gemengd riolstelsel zowel het vuile afvalwater als het regenwater via één buis afgevoerd. Dit systeem is vooral in oudere wijkjes en bebouwde gebieden aanwezig. Bij regenbuien kan dit leiden tot overstromingen, omdat de capaciteit van het riolensysteem niet voldoende is om het overschot aan water op te vangen. Daardoor kan er ongezuiverd afvalwater via overstorten in het oppervlaktewater terechtkomen, wat milieu- en gezondheidsrisico’s met zich meebrengt.

Voordelen van een gescheiden riolstelsel

Een gescheiden riolstelsel biedt verschillende voordelen ten opzichte van het gemengde systeem. De belangrijkste voordelen zijn:

1. Minder belasting voor de zuiveringsinstallatie

Bij een gescheiden systeem hoeft de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) minder water te zuiveren, aangezien het regenwater niet wordt meegenomen. Dit leidt tot een lagere belasting en dus efficiëntere werking van de zuivering.

2. Minder risico op overstromingen

Bij hevige regenbuien kan het gemengde systeem overbelast raken, waardoor er ongezuiverd water wordt afgevoerd naar het oppervlaktewater. Bij een gescheiden systeem is dit risico aanzienlijk lager, omdat het regenwater apart wordt afgevoerd.

3. Beter milieu- en gezondheidsbeleid

Een gescheiden riolstelsel draagt bij aan een beter milieu- en gezondheidsbeleid, omdat het regenwater niet wordt verontreinigd door afvalwater. Hierdoor is het water dat in het oppervlaktewater terechtkomt, schoner en veiliger voor de omgeving.

4. Mogelijkheid tot hergebruik van regenwater

Bij een gescheiden systeem is het mogelijk om regenwater te hergebruiken voor doeleinden zoals tuinbewerking, toiletspoeling en afvoer. Dit draagt bij aan duurzaamheid en het besparen van leidingwater.

Nadelen van een gescheiden riolstelsel

Hoewel een gescheiden riolstelsel veel voordelen heeft, zijn er ook nadelen:

1. Hogere aanlegkosten

Een gescheiden systeem vereist meer buizen en infrastructuur, waardoor de aanlegkosten aanzienlijk hoger zijn dan bij een gemengd systeem. Dit geldt vooral bij renovaties en nieuwe bebouwing.

2. Risico op foutaansluitingen

Bij een gescheiden systeem kan het voorkomen dat afvalwater per ongeluk in het regenwaterstelsel terechtkomt, bijvoorbeeld door verkeerde aansluitingen of lekken in de buizen. Dit leidt tot vervuiling van het oppervlaktewater.

3. Beperkte toepasbaarheid in oude gebieden

In oudere bebouwingen is het aanleggen van een gescheiden systeem vaak moeilijk, aangezien de straatgracht of bebouwing al volledig is. Hierdoor is het soms niet mogelijk om het systeem volledig te vervangen.

Het verbeterde gescheiden stelsel

Er zijn ook verbeterde versies van het gescheiden riolstelsel, zoals het verbeterd gescheiden systeem. Bij deze variant wordt het eerste gedeelte van het regenwater (de zogeheten "first flush") via een koppeling naar de zuivering gestuurd. Dit is nodig om te voorkomen dat verontreinigd regenwater in het oppervlaktewater terechtkomt. Het eerste gedeelte van het regenwater bevat namelijk veel vuil van de straat, waardoor het niet direct in het oppervlaktewater mag terechtkomen. Pas wanneer de straat is gespoeld, kan het overige regenwater via het gescheiden systeem worden afgevoerd.

Hoe werkt het verbeterd gescheiden stelsel?

Het verbeterd gescheiden stelsel werkt op basis van twee systemen: het DWA-systeem voor het afvalwater en het HWA-systeem voor het regenwater. Bij een verbeterd gescheiden systeem is er een koppeling tussen het DWA- en het HWA-systeem. Hierdoor stroomt de eerste hoeveelheid regenwater (het first flush) via een pompput naar een lokale zuivering. Daarna kan het overige regenwater via het HWA-systeem worden afgevoerd naar het oppervlaktewater. Dit systeem zorgt ervoor dat het regenwater schoner is en minder schadelijk voor het milieu.

Toepassing en toekomstperspectief

In Nederland is het gescheiden riolstelsel nog niet overal aanwezig, maar de overheid en gemeenten zijn bezig met het aanpassen van bestaande rioleringssystemen. In nieuwe bebouwingen is het gescheiden systeem vaak verplicht, terwijl het in oude gebieden vaak gecombineerd of gemengd is. Het is daarom belangrijk om bij renovaties of nieuwbouw rekening te houden met de mogelijkheid van een gescheiden riolstelsel.

Kansen en uitdagingen

Het gescheiden riolstelsel biedt veel kansen voor duurzaamheid, milieu en gezondheid. Het biedt echter ook uitdagingen, zoals de hoge aanlegkosten en het risico op foutaansluitingen. Daarnaast is het in bepaalde situaties moeilijk om een gescheiden systeem aan te leggen, bijvoorbeeld in oude bebouwingen waarbij de straatgracht al volledig is. Hierdoor is het soms nodig om tussentijds te werken met afkoppelingen van regenwater, zodat het systeem niet overbelast raakt.

Samenvatting

Een gescheiden riolstelsel is een betere oplossing voor het afvoeren van afvalwater en regenwater dan een gemengd systeem. Het biedt voordelen zoals minder belasting voor de zuivering, minder risico op overstromingen en een beter milieu- en gezondheidsbeleid. Tegelijkertijd zijn er ook nadelen, zoals hogere kosten en het risico op foutaansluitingen. Een verbeterd gescheiden systeem biedt hierop een oplossing, waarbij het eerste gedeelte van het regenwater naar de zuivering wordt gestuurd. Het gescheiden systeem is in Nederland nog niet overal aanwezig, maar de overheid is bezig met het aanpassen van rioleringssystemen. Bij nieuwbouw is het gescheiden systeem vaak verplicht, terwijl het in oude gebieden vaak gecombineerd of gemengd is. Het is daarom belangrijk om bij renovaties of nieuwbouw rekening te houden met de mogelijkheid van een gescheiden riolstelsel.