Paardenmestverwerking en paardenindustrie in Vlaanderen: economische impact en beroepsgelegenheid

De paardenindustrie speelt een belangrijke rol in Vlaanderen, niet alleen in de sport- en recreatiebranche, maar ook in de economie van landbouw, bouw, en milieu. Aan de hand van de beschikbare gegevens blijkt dat de verwerking van paardenmest, stallenbouw, kadaveropruiming en de aanleg van paardenpistes een aanzienlijke bijdrage leveren aan de economie en werkgelegenheid in Vlaanderen. Deze sectoren zijn verweven met zowel traditionele agrarische activiteiten als moderne bouw- en milieutechnologieën.

Economische impact van paardenmestverwerking

De verwerking van paardenmest is een essentieel onderdeel van de paardenindustrie. In Vlaanderen wordt jaarlijks ongeveer 360.000 ton paardenmest verwerkt, waarvan 98% gebruikt wordt door drie champignonsubstraatbereiders. Deze bedrijven genereren een omzet van circa € 24,7 miljoen en bieden werkgelegenheid aan 160 voltijds equivalenten (fte). De mestverwerking speelt ook een belangrijke rol in de cirkel-economie, waarbij paardenmest wordt hergebruikt als grondstof voor de champignonproductie.

Daarnaast wordt een kleine fractie van de mest gebruikt voor tuinaanleg en compostering. De verwerking van paardenmest is niet alleen een milieu- en economische oplossing, maar draagt ook bij aan een duurzame afvalverwerking. De goederenstromen en geldstromen die hierbij verloren gaan, zijn goed onderbouwd en gegeven door telefonische interviews met verwerkingsbedrijven in 2008.

Kadaveropruiming en Rendac

In de kadaveropruiming is Rendac het enige bedrijf in Vlaanderen dat verantwoordelijk is voor het ophalen en verwerken van kadavers, inclusief paarden en veulens. In 2006 werden in Vlaanderen ongeveer 1.600 ton aan kadavers opgehaald, waarvan 1.6% afkomstig was van paarden. Deze activiteit genereert een omzet van € 0,3 miljoen per jaar en betreft circa 4 fte. De eindproducten van deze verwerking worden gebruikt in de energiesector, cementindustrie en als alternatief voor fossiele brandstof binnen het eigen bedrijf.

Sinds 2008 zijn veehouders die aangifteplichtig zijn bij de Mestbank verplicht om een bijdrage te betalen voor de kadaverophaling. Voor particulieren die niet mestaangifteplichtig zijn, wordt de ophaling volledig betaald door de overheid. Rendac ontvangt een tegemoetkoming uit het Fonds voor Preventie en Sanering inzake Leefmilieu en Natuur. De betrokkenheid van Rendac bij de paardenkadaververwerking toont aan dat er een goed gereguleerd en duurzaam systeem is voor deze activiteit.

Pisteleggers en paardenpistes

Voor de aanleg van paardenpistes zijn in Vlaanderen circa 9 bedrijven actief die zich specialiseren in het leggen van pistebodems. Deze bedrijven bouwen jaarlijks ongeveer 245 paardenpistes. De omzet uit deze activiteit bedraagt circa € 12,1 miljoen, terwijl er circa 19 fte betrokken zijn bij het leggen van de bodems. Deze pisteleggers zijn internationaal aangesloten in de markt; zo bouwde een Belgisch bedrijf de paardenpistes voor de Olympische Spelen in Peking.

De nodige materialen voor het leggen van paardenpistes komen voornamelijk uit het buitenland en binnenlandse zandbedrijven. Ondanks de internationalisering van deze markt blijft de technische expertise van Vlaamse pisteleggers internationaal hoog gewaardeerd. Ook bouwbedrijven die algemene grondwerken uitvoeren, leggen af en toe paardenpistes aan, maar dit gebeurt minder frequent.

Stallenbouw en paardenhouderij

Voor de bouw van stallen en paardenhoudingsfaciliteiten zijn circa 20 Vlaamse stallenbouwers actief. Deze bedrijven zijn betrokken bij het ontwerp, de constructie en de aansluiting van stallingen, maneges en andere paardengebouwen. De sector is sterk verbonden met de paardenindustrie, zowel in sportieve als commerciële toepassingen.

De economische impact van stallenbouw is indirect via de aankoop van materialen, diensten en het aantrekken van werkkrachten. Daarnaast draagt de sector bij aan de toegankelijkheid van paardensport en recreatie, wat op zijn beurt bijdraagt aan de toeristische aantrekkingskracht van Vlaanderen.

Andere economische activiteiten

Naast de genoemde activiteiten zijn er ook andere economische activiteiten gerelateerd aan paardensport en paardenhouding. Zo zijn er circa 175 bedrijven in Vlaanderen die de titel "stoeterij" voeren. Deze bedrijven zijn betrokken bij het fokken en opleiden van paarden, maar zijn niet altijd specifiek gericht op sportieve of commerciële paarden.

Er zijn ook toeristische activiteiten gerelateerd aan paardensport. Zo bieden er circa 140 ruiters diensten aan bij de politie te paard, en zijn er bedrijven die toeristische ronddraaiingen of koetsenverhuur organiseren. De economische impact van deze activiteiten is vooral gericht op het toezicht, promotionele activiteiten en het aanbod van recreatieve paardenritten.

Conclusie

De paardenindustrie in Vlaanderen is een complexe markt met een breed spectrum aan activiteiten, van paardenhouderij tot paardenpisteanleg en kadaveropruiming. De economische impact van deze sectoren is niet alleen gericht op directe inkomsten, maar ook op indirecte bijdragen aan de landbouw, bouw, milieu en toeristische sector. De verwerking van paardenmest, de aanleg van paardenpistes, de stallenbouw en kadaveropruiming vormen samen een belangrijke component van de Vlaamse economie en draagt bij aan duurzame en gereguleerde activiteiten.

Deze sectoren zijn goed onderbouwd door statistieken, interviews en rapportages, die tonen hoe de paardenindustrie zich integreert in de bredere economische en milieucontext van Vlaanderen. Voor zowel particuliere paardeneigenaars als professionele bedrijven is het belangrijk om deze activiteiten en hun economische en milieuaspecten goed te begrijpen.

Bronnen

1. Slideplayer.nl