Gouda’s rioleringssysteem: Analyse en strategieën voor toekomstbestendig beheer

Published by Redactie on juli 3, 2025 | Category riolering

Gouda’s rioleringssysteem is een complex onderdeel van de stadswaterbeheersing en speelt een cruciale rol bij het voorkomen van overlast, de afvoer van afvalwater en het beheer van het grondwater. De beschikbare gegevens tonen aan dat het systeem in vele opzichten verouderd raakt, maar er zijn ook duidelijke strategieën en planningen voor de komende jaren. In dit artikel wordt de huidige toestand van het rioleringssysteem van Gouda geanalyseerd, met aandacht voor de technische situatie, financiële aspecten en maatregelen voor toekomstbestendigheid.

Toestand van het rioleringssysteem

Het rioleringssysteem van Gouda bestaat uit vrijvervalriolering en persleidingen, waarvan ongeveer 40% onderhuidse leidingen zijn. Deze onderhuidse leidingen zijn van lagere kwaliteit en hebben een kortere levensduur in vergelijking met de niet-onderhuidse leidingen. In verschillende wijkgebieden, zoals de Binnenstad, Korte Akkeren en Kadenbuurt, zijn er opgeboeide rioleringen die voortdurend vol water staan. Dit duidt op een ernstige toestand van de infrastructuur in deze gebieden.

De gemeente Gouda beschikt over 252 kilometer hoofdriolering, waarvan een deel al jaren verouderd is. Er zijn ook 35 kilometer opgeboeide rioleringen, die vooral in bepaalde wijken voorkomen. Deze rioleringen zijn van onvoldoende kwaliteit en leveren problemen op bij de afvoer van afvalwater. Daarnaast zijn er 291 kilometer geregistreerde kolkenleidingen, die vooral in de wijken Goverwelle, Bloemendaal, Plaswijck en de nieuwere delen van Gouda-Noord en Achterwillens voorkomen. De verwachting is dat in werkelijkheid meer dan 400 kilometer kolkenleidingen aanwezig is, aangezien sommige trajecten nog niet volledig geregistreerd zijn.

De kwaliteit van de riolering is dus niet overal uniform. In oude wijkgebieden, zoals de Binnenstad, wordt de toestand van de riolering als kritiek beoordeeld. De gemeente Gouda heeft erop gewacht dat er in bepaalde gebieden actie op wordt ondernomen, maar de uitvoering van vervangingsprojecten is vaak vertraging opgelopen door de koppeling met andere openbare ruimteprojecten.

Kosten en financiering

Voor het beheer van het rioleringssysteem zijn verschillende kostenposten van toepassing, waaronder vervangingen, onderhoud en controle. De kosten van het vervangen van vrijvervalriolering zijn in de bronnen opgenomen, waarbij onderscheid gemaakt wordt tussen onderhuidse en niet-onderhuidse leidingen. Voor onderhuidse riolering is uitgegaan van een kostprijs van 2750 euro per strekkende meter, en voor niet-onderhuidse riolering van 2250 euro per strekkende meter. Deze kosten zijn bepaald op basis van het type fundering en de leeftijd van de leidingen.

Er zijn drie scenario’s voor het vervangingsbeleid: “Nul”, “Midden” en “Maximaal”. In het scenario “Midden” wordt uitgegaan van een kostprijs van 2720 euro per strekkende meter, terwijl in het “Maximaal”-scenario een factor 1.15 van deze kostprijs wordt gehanteerd, wat oploopt tot 3680 euro per strekkende meter. De kosten voor het vervangen van de riolering zijn dus sterk afhankelijk van het gekozen scenario. De verwachting is dat de kosten per jaar in de komende jaren dalen, aangezien de vervangingsprojecten zich richten op jongere wijkgebieden met lagere complexiteit.

In de bronnen wordt ook aangegeven dat de uitgaven voor het beheer van de riolering en het onderhoud van de gemalen in de komende jaren worden geschat. In het scenario “Midden” zijn de jaarlijks uitgaven voor de vervanging van de riolering geschat op ongeveer 8,5 miljoen euro. Vanaf 2026 tot 2100 kunnen de kosten per tijdvak worden uitgesmeerd tot een gemiddelde van 7,5 miljoen euro per jaar. Dit geeft een duidelijk beeld van de financiële verantwoording van de komende jaren.

Strategieën voor vervanging en onderhoud

De strategie voor het vervangen van de riolering is gebaseerd op het type fundering en de leeftijd van de leidingen. In de korte termijn (2019 tot 2025) zijn vervangingsmaatregelen ingepland volgens een bepaalde strategie, waarbij eerst de opgeboeide stelsels worden aangepakt, gevolgd door de stelsels met slechte scores voor stabiliteit. In de praktijk betekent dit dat een deel van de oudste riolering in en rond de Binnenstad de komende jaren wordt aangepakt. Hierbij wordt wel opgemerkt dat naar verwachting een deel van de oude riolering zal doorschuiven naar de iets langere termijn, omdat grootschalige werkzaamheden in de Binnenstad niet altijd mogelijk zijn.

Voor de lange termijn (na 2025) zijn vervangingsmaatregelen op basis van het type fundering en de leeftijd van de leidingen bepaald. De levensduur van niet-onderhuidse riolering wordt geschat op 40 jaar, terwijl de levensduur van onderhuidse riolering geschat op 60 jaar is. Dit betekent dat er in de toekomst op een gestructureerde manier naar de vervangingen moet worden gekeken, afhankelijk van de locatie en de toestand van de leidingen.

De gemeente Gouda heeft ook strategieën voor het beheer van de gemalen en het onderhoud van het rioleringssysteem. De strategie omvat het bepalen van de juiste kosten per project en het kiezen van het juiste scenario voor de vervanging. De gemeente werkt ook aan het verbeteren van het beheer van de gemalen, met name in de periode na 2025. Dit omvat het bepalen van de juiste kosten en het opstellen van een strategie voor de vervanging van de gemalen.

Klimaatadaptatie en overstromingsrisico’s

Een belangrijk onderdeel van het rioleringssysteem is de klimaatadaptatie. De gemeente Gouda heeft een stresstest uitgevoerd om de gevolgen van klimaatverandering op het rioleringssysteem te beoordelen. De resultaten zijn opgenomen in bijlagen, en er is aandacht besteed aan de risico’s op overstromingen en het effect van klimaatbuien op het grondwater en het afvalwater.

De klimaatadaptatie omvat ook het aanpassen van de riolering aan de nieuwe omstandigheden, zoals het verhogen van de capaciteit van de gemalen en het aanpassen van de afvoer van het regenwater. De gemeente Gouda ziet de meerwaarde van samenwerking met het hoogheemraadschap van Rijnland en het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. Hierdoor kan de gemeente beter omgaan met de risico’s op overstromingen en het effect van klimaatbuien.

Samenwerking en beleid

De gemeente Gouda werkt aan een integraal beleid voor het rioleringssysteem, waarbij verschillende afdelingen betrokken zijn. De afdeling BOR (Beheer Openbare Ruimte) zorgt voor het beheer van de riolering, waterbergingen en drainage. De afdeling RBA (Ruimtelijk Beleid en Advies) zorgt voor het opstellen en evalueren van het beleid, en de afdeling POR (Projecten Openbare Ruimte) is verantwoordelijk voor het uitvoeren van de vervangings- en verbeteringsprojecten.

De gemeente Gouda heeft ook aandacht besteed aan het beheer van de gemalen, met name in de periode na 2025. Dit omvat het bepalen van de juiste kosten en het opstellen van een strategie voor de vervanging van de gemalen. Ook is er aandacht voor het beheer van de kolkenleidingen, met name in de nieuwere delen van de stad.

Conclusie

Het rioleringssysteem van Gouda is een complex onderdeel van de stadswaterbeheersing, dat zowel technische als financiële uitdagingen met zich meebrengt. De beschikbare gegevens laten zien dat het systeem in vele opzichten verouderd raakt, maar er zijn ook duidelijke strategieën en planningen voor de komende jaren. De gemeente Gouda heeft een strategisch beleid opgesteld voor het vervangen en onderhouden van de riolering, met aandacht voor de kosten, de kwaliteit en de toekomstbestendigheid. De samenwerking met andere instellingen, zoals het hoogheemraadschap van Rijnland en het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, is hierbij van belang. De klimaatadaptatie en het beheer van het overstromingsrisico zijn ook belangrijke onderdelen van het beleid.

Bronnen

gegevens