Economische ontwikkeling en duurzame toekomst op Urk: Focus op maritieme sector en visserij

Inleiding

De gemeente Urk staat op het randje van een economische transformatie. Met een sterke historische basis in de visserij en een groeiende maritieme sector, ontwikkelt Urk zich tot een centrum voor duurzame economie en innovatie. De visserijsector, die op Urk momenteel de meeste banen levert, treft echter op kritische punten op de grens van haar groeimogelijkheden. De gemeente en haar partners, zoals de initiatiefgroep Flevoport en de Noordoostpolder, werken actief aan een uitbreiding van de havencapaciteit en het stimuleren van nieuwe industriële activiteiten, met name in de maritieme sector. Daarnaast ligt er een sterke nadruk op duurzaamheid, zorg en ondernemerschap. In deze context wordt ook duidelijk waarom het beleid van Urk gericht is op de lange termijn en op de versterking van de economische structuur.

Economische structuur en groei op Urk

De economie van Urk is sterk beïnvloed door de visserij. Momenteel is de visverwerkende industrie de grootste werkgever in de regio. Echter, aangezien groei in deze sector beperkt is, is het noodzakelijk om diversificatie te zoeken. In de visverwerkende industrie verwacht men namelijk geen aanzienlijke toename van banen in de komende jaren. Dit betekent dat Urk op zoek moet naar nieuwe economische stromen om de beroepsbevolking te behouden en eventuele verliesbanen in de visserijsector te compenseren.

De gemeente Urk heeft daarom gekozen voor economische structuurversterking, wat inhoudt dat men gericht is op het versterken van sectoren waarin groei van werkgelegenheid mogelijk is. Naast de visserij is de maritieme sector een belangrijke groeisector. De toename van watergebonden activiteiten en de groei van de maritieme bedrijvigheid op Urk wijzen op een sterke toekomstperspectief. In dit kader is het ontwikkelen van een buitendijkse werkhaven, samen met de gemeente Noordoostpolder en de initiatiefgroep Flevoport, een strategische keuze.

De rol van de maritieme sector

Urk is verweven met water, zowel in termen van visserij als in termen van maritieme activiteiten. Het kiezen voor de versterking van de maritieme sector is daarom een logische keuze. Deze sector levert bedrijvigheid met een hoge toegevoegde waarde en past goed bij de cultuur en arbeidsmarkt van Urk.

De gemeente Urk wil het vestigingsklimaat voor de maritieme sector verbeteren. Dit gebeurt onder andere via ruimtelijke studies en scenario-ontwikkeling om de beste duurzame opties te selecteren. Deze studies zijn essentieel om nieuwe bedrijven uit de maritieme sector te kunnen vestigen op Urk. Daarnaast is de ontwikkeling van een Maritiem kenniscentrum op het Berechja College een concreet voorbeeld van het investeren in kennis en innovatie. Deze initiatieven zijn ook onderdeel van de bredere samenwerking met onderwijsinstellingen, het bedrijfsleven en kenniscentra, wat binnen het beleid bekend staat als de triple-helix filosofie.

De initiatiefgroep Blue Port Urk speelt een centrale rol in het versterken van de kenniseconomie op Urk. Deze groep stimuleert samenwerking en kennisuitwisseling tussen visserij- en maritiembedrijven en ondersteunt het innoverend vermogen van de visserijketen. De stichting zorgt bovendien voor een platform waar op Urk het maritieme ondernemerschap verder kan groeien.

Duurzaamheid in het economisch beleid

Duurzaamheid is een kernthema in het economisch beleid van Urk. Ruimtelijke kwaliteit en duurzaamheid worden steeds belangrijker in nieuwe ontwikkelingen. Zowel voor wonen, werken, voorzieningen, recreatie, toerisme als voor verkeer en vervoer zijn deze thema’s essentieel. Deze nadruk op duurzaamheid is te zien in projecten zoals het Masterplan Visserij en Blue Port Urk, waarin duurzame materialen zoals composiet een rol spelen.

De gemeente Urk heeft zich verenigd met de provincie Flevoland om duurzame ontwikkelingen binnen de visserij te stimuleren. Hierbij zijn subsidies en fondsen zoals EVF- en De-on gelden van groot belang. Het Masterplan Visserij benadrukt het belang van composietmateriaal in de toekomstige visserijvaartuigen en stimuleert Urker bedrijven om zich aan te sluiten bij het Compoworld-cluster. Dit is een voorbeeld van hoe duurzaamheid en innovatie gecombineerd kunnen worden om de visserijsector te versterken.

Daarnaast wordt er gewerkt aan de verduurzaming van de bouwsector in Urk. De gemeente wil dit stimuleren via investeringen en beleidsmaatregelen. Deze inzet op duurzaamheid is ook van toepassing op de maritieme sector, die op lange termijn kan profiteren van de groei van duurzame energieprojecten, zoals het Noordoostpolder windpark. Voor deze projecten zijn er kansen voor maritiem bedrijfsleven, zoals logistiek en engineering.

Zorg en toekomstige arbeidsmarkt

De zorgsector is een andere economische kans voor Urk. In de toekomst zal de vraag naar zorg voor ouderen toenemen door de vergrijzing. De zorgsector past goed bij de christelijke waarden en de arbeidsmarkt van Urk. Talma Haven, een Urker zorginstelling, heeft bijvoorbeeld een hoge score behaald in onderzoeken naar de kwaliteit van ouderenzorg. De gemeente ziet hierin een kans om de zorgsector verder te ontwikkelen en te integreren in de economische structuur van Urk.

Daarnaast is er een verborgen potentieel in de arbeidsparticipatie van vrouwen. De zorgsector biedt mogelijkheden voor parttime banen en banen voor jongeren, wat op lange termijn kan bijdragen aan een duurzame economische groei. De gemeente wil dit potentieel ontwikkelen door samenwerking met zorginstellingen, onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven.

Toekomstige uitdagingen en kansen

Ondanks de positieve ontwikkelingen zijn er ook uitdagingen. De economische structuur van Urk is kwetsbaar vanwege de grote afhankelijkheid van de visserij. Daarnaast is er een risico op een eenzijdig industrieprofiel, waarbij 84% van de industriële activiteiten gericht is op visverwerking. Om dit te voorkomen, is het noodzakelijk om diversificatie te zoeken in andere sectoren zoals zorg, zakelijke dienstverlening en toerisme.

De visserijsector heeft ook problemen met kennisuitwisseling en samenwerking. Dit betreft zowel binnen de visserij als tussen visserij en maritiem. Daarnaast maken startende ondernemers weinig gebruik van startersprogramma’s van de KvK. Om dit te verbeteren, wil de gemeente het ondernemerschap van jongeren verder stimuleren via opleidingen en programma’s zoals IkStartSmart.

In de toerisme- en recreatiesector is er nog ruimte voor verbetering. De huidige voorzieningen voor verblijfstoerisme zijn beperkt, en er is weinig infrastructuur voor slecht weer. De gemeente wil dit corrigeren door het ontwikkelen van een acquisitieplan en het verbeteren van het merk Urk met maritieme en duurzame elementen.

Conclusie

De economische ontwikkeling van Urk staat op het punt van transformatie. Met een sterke visserijsector, een groeiende maritieme sector en een sterke nadruk op duurzaamheid en zorg, is er potentieel voor langdurige economische groei. De gemeente Urk heeft zich gericht op structuurversterking, diversificatie en duurzaamheid als kernthema’s. Deze beleidslijnen worden ondersteund door initiatieven zoals het Masterplan Visserij, de ontwikkeling van een Maritiem kenniscentrum en de samenwerking met initiatieven zoals Blue Port Urk.

De uitdagingen, zoals de kwetsbaarheid van de economische structuur en de beperkte toegang tot risicokapitaal, maken duidelijk dat er aandacht nodig is voor innovatie en internationale samenwerking. De gemeente Urk blijft alert op de veranderingen in de economische omgeving en zorgt ervoor dat het beleid flexibel genoeg is om zich aan te passen aan nieuwe kansen en uitdagingen.

Bronnen

1. Lokale regelgeving