Grondwerken in Kleinere Projecten: Technieken, Verantwoordelijkheden en Regels

Published by Redactie on juli 18, 2025 | Category grondwerk

In de bouwsector worden grondwerken vaak als de basis van elk project beschouwd. Deze voorbereidende stappen zijn essentieel voor de stabiliteit, duurzaamheid en toekomstige prestaties van elke constructie. In het kader van kleinere projecten, zoals woningbouw, renovaties of utiliteitsbouw, zijn grondwerken even belangrijk, maar vaak complexer in termen van regelgeving en technische vereisten. Deze artikelen richten zich op kleine grondwerken, met een focus op praktijkgerichte toepassingen, technische richtlijnen en relevante regelgeving. De informatie is gebaseerd op actuele praktijk in regio's zoals Hasselt en Deventer, waar grondwerken regelmatig worden uitgevoerd binnen de beperkingen van lokale en nationale bouwregelgeving.

Belang van grondwerken in kleine projecten

Grondwerken vormen de fundamenten van elke bouwactiviteit. Zowel bij nieuwbouw als bij renovatie is het essentieel om de bodem voor te bereiden op het gewicht en het gewenste gebruik van de constructie. In kleine projecten zoals individuele woningen, schuren of kleinere utiliteitsbouwprojecten, zijn grondwerken vaak minder zichtbaar, maar niet minder belangrijk. Het gaat hierbij om activiteiten zoals funderingswerkzaamheden, grondverlaging, afwatering, en boringen voor leidingen of installaties.

Volgens de regelgeving, zoals vermeld in bron 2, zijn er duidelijke richtlijnen voor het uitvoeren van grondwerken, vooral in gevoelige zones zoals grondwaterbeschermingsgebieden of boringsvrije zones. Deze regelgeving bepaalt welke materialen en methoden gebruikt mogen worden, en waarop de belasting op de bodem beheerst moet worden.

Technieken en materialen bij kleine grondwerken

In kleine projecten worden meestal standaardtechnieken toegepast, die afgestemd zijn op de omvang en de locatie van de bouwactiviteit. Hieronder volgen enkele van de meest gebruikte technieken en materialen:

Funderingsconstructies: Voor kleine projecten worden vaak gladde betonpalen of geschroefde palen gebruikt. Deze zijn niet grondverdringend en kunnen geplaatst worden zonder schadelijke stoffen toe te voegen. Bijvoorbeeld, volgens bron 2, mag bij het gebruik van palen geen verbrede voet of punt gebruikt worden, tenzij dit voorzien is van niet-schadelijke steunvloeistoffen zoals grout of bentoniet.
Retourbemaling: In gevoelige gebieden, zoals grondwaterbeschermingsgebieden, is het verboden om schadelijke stoffen toe te voegen aan het water dat wordt teruggepompt. Bron 2 benadrukt dat bij retourbemaling uitsluitend puur water gebruikt mag worden, zonder chemische toevoegingen.
Damwanden en schermen: In sommige projecten is het nodig om een damwand of scherm te installeren om de grond te stabiliseren. Volgens bron 2 moeten deze constructies gemaakt worden van materialen die geen verontreiniging veroorzaken, zoals kunststoffolie (HDPE) of bentonietfolies.
Boringen: In kleine projecten worden horizontale boringen vaak gebruikt voor het leggen van leidingen zonder dat de grond geheel opgebroken hoeft te worden. Bron 3 geeft een overzicht van bedrijven die gespecialiseerd zijn in horizontale boringen, zoals Ecoforage en Amery bvba. Deze techniek is vooral geschikt voor projecten in bebouwde kom.

Regels en verboden in grondwaterbeschermingsgebieden

Een belangrijk aspect van kleine grondwerken is de naleving van lokale en nationale regelgeving, vooral in gevoelige zones. Bron 2 en bron 4 tonen aan dat in grondwaterbeschermingsgebieden een aantal beperkingen gelden. Zo is het verboden om:

Schadelijke stoffen (zoals bestrijdingsmiddelen of meststoffen) op of in de bodem te brengen.
Bouwmaterialen of vloeistoffen in de bodem te storten.
Mechanische ingrepen uit te voeren dieper dan 2 meter onder het maaiveld.
Constructies of installaties te bouwen die het grondwater kunnen belasten.

Bovendien gelden er specifieke regels in boringsvrije zones. In deze gebieden, zoals Deventer-Zutphenseweg of Engelse Werk te Zwolle, is het verboden om boringen te maken dieper dan 50 meter onder het maaiveld. In sommige zones zijn zelfs restricties voor bodemenergiesystemen, zoals warmtepompinstallaties die dieper dan vijf meter worden aangebracht.

Vrijstellingen en uitzonderingen

Niet alle grondwerken zijn volledig beperkt. In sommige gevallen gelden er uitzonderingen of vrijstellingen. Bron 2 vermeldt dat in waterwingebieden vrijstellingen mogelijk zijn, mits een beheerplan is goedgekeurd door de Gedeputeerde Staten. Dit betreft vooral situaties waarin de grondwaterwinning direct in het belang is van het project.

Daarnaast zijn er vrijstellingen voor natuurontwikkeling en extensieve recreatie, mits dit geen nadelige gevolgen heeft voor de kwaliteit van het grondwater. Deze uitzonderingen zijn vooral relevant voor kleine projecten die ecologische waarde hebben of waarin natuurgebieden betrokken zijn.

Een andere uitzondering is de toepassing van bestaande constructies. Volgens bron 2 zijn constructies die reeds aanwezig waren op het moment dat de regelgeving in werking trad, vrijgesteld van de nieuwe regels. Dit betekent dat bestaande funderingen of installaties niet automatisch verboden zijn, mits ze voldoen aan de oorspronkelijke regelgeving.

Praktijkgerichte toepassing: Aannemers en bedrijven

In praktijk betekent dit dat aannemers zoals Bouwbedrijf Van Laar, De Haan Bouwbedrijf of DijkhofBouw, die ook activiteiten in de regio Hasselt uitvoeren, moeten werken met regelgeving en technische richtlijnen. Deze bedrijven zijn meestal gespecialiseerd in kleine tot middelgrote projecten en moeten hun methoden aanpassen aan de eisen van de lokale regelgeving.

Voor boringen in beton of in grondlagen zijn bedrijven zoals Backer Putboringen of Diabeton betrokken. Deze bedrijven zijn niet alleen gespecialiseerd in het uitvoeren van boringen, maar ook in het beheer van grondwater en het leggen van leidingen.

Kosten en tijdsinvesteringen

Hoewel de kosten van kleine grondwerken afhankelijk zijn van de omvang en complexiteit van het project, zijn er enkele standaardfactoren die meewegen:

Type grondwerken: Horizontale boringen zijn meestal duurder dan klassieke graven, maar minder invasief.
Materiaalkeuze: Het gebruik van schadelijke stoffen is verboden, wat betekent dat duurzamere alternatieven zoals grout of bentoniet moeten worden ingezet.
Regelgeving: De noodzaak om toezicht te houden op de bodemstabiliteit en grondwaterkwaliteit kan leiden tot extra kosten voor bodemonderzoek en rapportage.
Aannemer: Een ervaren aannemer kan kosten besparen door efficiënte methoden en toepassing van de juiste technieken.

Veiligheid en duurzaamheid

Een van de belangrijkste trends in grondwerken is de focus op duurzaamheid. In de praktijk betekent dit:

Het minimaliseren van schadelijke stoffen.
Het hergebruiken van grond uit de ontgraving.
Het toepassen van milieuvriendelijke materialen.
Het rekening houden met de grondwaterkwaliteit en het milieu.

Bron 2 benadrukt dat bij het uitvoeren van grondwerken de bodem zo veel mogelijk op dezelfde plaats moet worden teruggebracht, zodat de bodemlagen hun natuurlijke functie behouden. Dit is vooral belangrijk in gevoelige zones, waar het milieu effectief beschermd moet worden.

Conclusie

Kleine grondwerken vormen een essentieel onderdeel van elke bouwactiviteit, ongeacht de omvang van het project. Zowel voor nieuwbouw als voor renovatie zijn grondwerken een basis voor de stabiliteit en duurzaamheid van de constructie. De toepassing van moderne technieken, zoals horizontale boringen, en het gebruik van milieuvriendelijke materialen maken dit mogelijk, maar moeten altijd in lijn worden gebracht met lokale en nationale regelgeving.

In regio’s zoals Hasselt en Deventer is het belangrijk om aandacht te besteden aan de regels in grondwaterbeschermingsgebieden en boringsvrije zones. Hier zijn duidelijke beperkingen opgelegd, die aannemers en projectontwikkelaars moeten respecteren. Bovendien zijn er vrijstellingen en uitzonderingen mogelijk, afhankelijk van het type project en de locatie.

Grondwerken vereisen niet alleen technische kennis en ervaring, maar ook een verantwoordelijke aanpak op het gebied van milieu, veiligheid en regelgeving. Voor zowel professionals als particulieren is het daarom belangrijk om aandacht te besteden aan de regelgeving, de beschikbare technieken en de kwaliteit van de uiteindelijke uitvoering.