Helling en afschot in de riolering: waarom het belangrijk is en hoe je het goed doet

Published by Redactie on juli 3, 2025 | Category riolering

In de bouw en sanitair wordt het begrip "afschot" vaak gebruikt om een bepaalde helling in een riolering, leiding of afvoer aan te duiden. Dit is essentieel voor een optimale waterafvoer en het voorkomen van verstoppingen. De juiste helling zorgt ervoor dat afvalwater efficiënt van het ene punt naar het andere stroomt. In dit artikel bespreiden we de betekenis van afschot, de aanbevolen hellingen voor verschillende situaties, en de belangrijkste factoren die je moet overwegen bij het aanbrengen van een afschot in de riolering.

Wat is een afschot in de riolering?

Een afschot is een bewust aangebrachte helling van een leiding of afvoer. Dit betekent dat de buis niet volledig waterpas ligt, maar lichtjes naar beneden loopt. Hierdoor kan water en afvalwater efficiënter worden afgevoerd. Het afschot wordt meestal uitgedrukt in millimeters per meter (mm/m). Bijvoorbeeld, een afschot van 10 mm/m wil zeggen dat de buis per meter met 10 mm naar beneden loopt.

In de riolering is het belangrijk om het juiste afschot te kiezen. Een te klein afschot kan leiden tot verstoppingen, terwijl een te groot afschot het water te snel laat stromen, waardoor vuil en vaste stoffen niet goed worden meegenomen. Dit kan op termijn leiden tot verstoppingen en problemen met de afvoer.

Aanbevolen hellingen voor verschillende situaties

De vereiste helling van een riolering varieert afhankelijk van de aard van de afvoer. Hieronder geven we een overzicht van de aanbevolen hellingen voor enkele veelvoorkomende situaties:

1. Afschot riolering voor afvalwater

Volgens de NEN 3215 moet het afschot van liggende verzamelleidingen voor afvalwaterrioleringen tussen 5 mm/m en 20 mm/m liggen. Het wordt aanbevolen om een minimum van 10 mm/m aan te houden, zodat je zeker aan de minimumvereisten voldoet. Een afschot van 10 mm/m is eenvoudig te onthouden en biedt enige marge ten opzichte van het minimale afschot.

Voor keukens wordt een afschot van 20 mm/m meestal als norm aangehouden. Dit zorgt voor een vrij steile hellingshoek, wat voorkomt dat vet zich kan hechten aan de buis. Bij de afvoer van hemelwater hoeft de helling minder steil te zijn, omdat het water vanzelf al beter doorstroomt. In dat geval is een helling van ongeveer 5 mm/m aan te bevelen, om te voorkomen dat de riool bij een hevige regenbui overloopt.

2. Afschot voor platte daken

Bij platte daken wordt een afschot van 15 à 16 mm per meter aanbevolen. Dit zorgt ervoor dat het regenwater goed afgevoerd wordt. Er zijn verschillende materialen beschikbaar die een goed afschot kunnen zorgen, zoals schuimbeton, c-eps of spramexbeton. Voor een plat dak zijn ook afschot dakplaten van PIR-hardschuim of steenwol een optie. Hierbij is keuze uit 10 of 20 mm helling per meter.

3. Afschot voor bestrating

Bij een bestrating is een afschot belangrijk om te voorkomen dat er te veel water op de grond blijft staan. Het wordt aanbevolen om een helling van minimaal 10 mm per strekkende meter aan te houden. Vaak wordt gekozen voor een helling van 10 tot 20 mm per strekkende meter, afhankelijk van de grootte en het type bestrating.

Hoe bepaal je de juiste hellingshoek?

Om de juiste hellingshoek voor een riolering te bepalen, zijn er verschillende methoden en tips die je kunt toepassen:

1. Meet de lengte van de riolering

Bepaal eerst de totale lengte van de riolering waarover de helling moet worden toegepast. Dit helpt bij het berekenen van het totale hoogteverschil dat nodig is om het gewenste afschot te bereiken.

2. Bereken het totale afschot

Vermenigvuldig de lengte van de riolering met de aanbevolen hellingshoek. Bijvoorbeeld, bij een riolering van 10 meter en een helling van 10 mm/m is het totale hoogteverschil 100 mm.

3. Gebruik een waterpas

Gebruik een waterpas om de helling te controleren. Span een touw van het hoogste naar het laagste punt en controleer of de helling correct is.

4. Bevestig de buizen met de juiste helling

Zorg ervoor dat de beugels op de juiste afstanden worden geplaatst en de buizen correct worden afgesteld. Dit zorgt voor een optimale doorstroming van het afvalwater.

Veelgemaakte fouten bij het bepalen van de hellingshoek

Bij het bepalen van de juiste hellingshoek zijn er regelmatig fouten gemaakt. Hier zijn enkele veelvoorkomende valkuilen:

Geen helling of te weinig helling: Dit kan leiden tot stilstaand water, wat verstoppingen kan veroorzaken.
Te steile helling: Hierdoor stroomt het water te snel, waardoor vuil zich ophoopt en de riolering minder effectief werkt.
Ongelijke helling: Een riolering die op sommige plekken meer afloopt dan op andere, kan leiden tot waterophoping op bepaalde delen.
Slechte bevestiging van de buizen: Als de beugels niet stevig vastzitten, kan de riolering doorhangen, wat de hellingshoek negatief beïnvloedt.

Belangrijke factoren bij het aanbrengen van een afschot

1. Lengte van de riolering

Langer wordende rioleringen hebben meer kans op verstoppingen. Daarom is het belangrijk om de lengte van de riolering te beperken, zodat het afvalwater efficiënt kan worden afgevoerd.

2. Aantal bochten

Hoe meer bochten, hoe groter de kans op verstoppingen. In de richtlijn NTR 3216 staan er eisen aan het maximum aantal bochten. De richtlijn stelt dat de maximale richtingsverandering niet meer mag bedragen dan 135°. Als je drie gelijke bochten of andere PVC-hulpstukken aanbrengt, mogen deze elk maximaal een hoek van 45° maken.

3. Materiaal en structuur

Het gekozen materiaal speelt ook een rol bij het aanbrengen van het juiste afschot. Bijvoorbeeld, bij een plat dak is het belangrijk om materialen te kiezen die een goed afschot kunnen zorgen, zoals schuimbeton, c-eps of PIR-hardschuim.

4. Onderhoud en controle

Bij een goed functionerend systeem is het belangrijk om regelmatig onderhoud te plegen. Dit omvat het schoonmaken van de riolering en het controleren van de hellingen. Door dit te doen, voorkom je verstoppingen en zorg je voor een optimale waterafvoer.

Conclusie

Een juist afschot is van cruciaal belang voor een efficiënte waterafvoer in een rioleringssysteem. De juiste helling zorgt ervoor dat afvalwater goed en snel wordt afgevoerd, waardoor verstoppingen en problemen met de afvoer worden voorkomen. Het is belangrijk om de aanbevolen hellingen te volgen, de lengte van de riolering te beperken, en het aantal bochten te beheren. Door deze factoren in de gaten te houden, zorg je ervoor dat je riolering efficiënt en duurzaam blijft functioneren.

Bronnen

helling