Hellingsgraad en afschot in de riolering: Belangrijkste tips en berekening

Published by Redactie on juli 3, 2025 | Category riolering

In de bouw en het rioleringssysteem is de hellingsgraad van cruciaal belang. Zonder een juiste hellingsgraad kan het afvoeren van afvalwater onmogelijk worden, waardoor er verstoppingen kunnen ontstaan. Dit artikel legt uit wat de hellingsgraad is, waarom het belangrijk is en hoe je deze kunt berekenen. Daarnaast geven we tips over het aanleggen van een riolering met een juiste afschot.

Wat is de hellingsgraad?

De hellingsgraad, ook wel als afschot aangeduid, is de mate waarin een riolering of leiding een bepaalde hoek heeft ten opzichte van de horizontale lijn. Deze hellingsgraad wordt vaak uitgedrukt in percentages of in graden. Bijvoorbeeld, een hellingsgraad van 5% betekent dat het water per 100 meter een hoogteverschil van 5 meter heeft.

In de praktijk is het belangrijk dat de hellingsgraad voldoende is om ervoor te zorgen dat het afvalwater efficiënt van de afvoerleidingen wordt afgevoerd. Een te lage hellingsgraad kan leiden tot verstoppingen, terwijl een te hoge hellingsgraad het gebruik van de riolering kan beïnvloeden.

Hoe bereken je de hellingsgraad?

De berekening van de hellingsgraad is eenvoudig te doen. De formule die gebruikt wordt, is de verhouding tussen de verticale stijging en de horizontale afstand. Dit kan worden berekend met de volgende stappen:

Meet de verticale stijging (het verschil in hoogte tussen het begin- en eindpunt van de helling).
Meet de horizontale afstand, de lengte over de grond van het begin- tot het eindpunt van de helling.
Deel de gemeten stijging door de horizontale afstand. Het resultaat is de hellingsgraad in de basisvorm.

Voorbeeld: Stel, je hebt een helling van 3 meter stijging over een horizontale afstand van 4 meter. Dan is de hellingsgraad 3/4 = 0,75. Dit betekent dat voor elke 4 meter die je horizontaal aflegt, je 3 meter stijgt.

Daarnaast is het ook mogelijk om de hellingsgraad in graden te berekenen. Dit kan met behulp van de tangensfunctie, die in de wiskunde vaak wordt gebruikt. De formule is tan(θ) = overstaande zijde / aanliggende zijde, waarbij θ de hoek is die je wenst te vinden. Met een rekenmachine die een 'tan^-1' of 'arctan' functie heeft, kun je de hoek berekenen.

Afschot en het belang van een juiste hellingsgraad

In de riolering wordt het afschot vaak gebruikt om de afvoer van water te regelen. Het afschot is het verschil in hoogte per meter riolering. In de meeste gevallen moet het afschot minimaal 5 mm per meter zijn, wat overeenkomt met 0,5%. Voor sommige toepassingen, zoals de keuken, wordt een hoger afschot aanbevolen, namelijk 20 mm per meter.

Een te klein afschot kan leiden tot verstoppingen, omdat vuil en vet niet goed kunnen worden meegenomen. Bij de regenwaterafvoer is het belangrijker om een voldoende afschot te hebben, zodat er geen plassen water blijven liggen.

Praktische tips voor het aanleggen van een riolering

Bij het aanleggen van een riolering zijn er enkele belangrijke tips die je kunt volgen om ervoor te zorgen dat het systeem efficiënt werkt:

Kies voor een juiste diameter: De diameter van de buizen moet overeenkomen met de verwachte afvoerhoeveelheid. Dit is belangrijk om te voorkomen dat er verstoppingen ontstaan.
Zorg voor een voldoende afschot: Een onvoldoende afschot kan leiden tot verstoppingen, dus zorg ervoor dat het afschot voldoende is.
Gebruik kwalitatieve materialen: Kies voor materialen die duurzaam zijn en goed tegen het gebruik van afvalwater.
Controleer regelmatig: Controleer de riolering regelmatig op verstoppingen en onderhoud de afvoerleidingen.

Belangrijkste tips voor het aanleggen van een riolering

Bij het aanleggen van een riolering zijn er enkele belangrijke stappen die je moet volgen:

Voorbereiding: Zorg voor een gedetailleerd plan en volg de voorgeschreven specificaties en regelgeving.
Gebruik hoge kwaliteit materialen: Kies voor materialen die duurzaam zijn en goed tegen het gebruik van afvalwater.
Controleer de helling: Zorg ervoor dat de sleuf een lichte helling heeft om een goede afvoer van het afvalwater te garanderen.
Plaats inspectieputten: Plaats inspectieputten op strategische punten langs de riolering. Deze putten maken het mogelijk om de riolering te inspecteren en eventuele verstoppingen op te sporen.

Belang van de hellingsgraad in de bouw

In de bouw is het belangrijk dat de hellingsgraad van daken voldoende is om regenwater af te voeren. Bijvoorbeeld, bij platte daken moet het afschot minimaal 15 tot 16 mm per meter zijn om een goede waterafvoer te verkrijgen. Ook bij dakgoten is het belangrijk om een juiste hellingsgraad te hebben, zodat het regenwater efficiënt kan worden afgevoerd.

Belang van de hellingsgraad in de praktijk

In de praktijk is de hellingsgraad van groot belang, zowel in de bouw als bij het aanleggen van rioleringen. Een onvoldoende hellingsgraad kan leiden tot verstoppingen, terwijl een te grote hellingsgraad het gebruik van de riolering kan beïnvloeden. Daarnaast is de hellingsgraad belangrijk voor het bepalen van de juiste afvoer van water.