Wet kwaliteitsborging voor het bouwen: Wat betekent dit voor grondwerken en infrastructuur?

Published by Redactie on juli 18, 2025 | Category grondwerk

De bouwsector in Nederland staat voor een aantal belangrijke wettelijke veranderingen die het bouwproces en de aansprakelijkheid van betrokken partijen beïnvloeden. Met name de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) en wijzigingen in het Burgerlijk Wetboek (BW) zijn van groot belang voor projecten in de Grond-, Weg- en Waterbouw (GWW). Deze veranderingen zijn ontworpen om de kwaliteitsborging en juridische verantwoordelijkheid in bouw- en infrastructuurprojecten te versterken. Voor zowel projectontwikkelaars, aannemers en betrokken partijen in de GWW-sector is het belangrijk om te begrijpen wat deze wetswijzigingen inhouden, en hoe zij hierop kunnen voorbereiden.

In dit artikel wordt ingegaan op de toepassing van de Wkb op GWW-projecten, de juridische aansprakelijkheid van aannemers, en de rol van bewijslast in infrastructuurprojecten. Hierbij wordt aandacht besteed aan concrete voorbeelden, zoals dijk- en bruggenbouw, en de specifieke wettelijke criteria die voor dergelijke projecten van toepassing zijn.

Wkb ook voor GWW-projecten

De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) is vaak vooral geassocieerd met woningbouwprojecten of renovaties van particuliere woningen. Echter, zoals duidelijk uit de bronmateriaal blijkt, zijn ook projecten in de GWW-sector onderworpen aan deze wettelijke kaders, mits ze aan bepaalde criteria voldoen.

De GWW-sector omvat projecten gerelateerd aan grondwerken, wegenbouw, waterbouw en spoorwegbouw. Denk hierbij aan de aanleg van dijken, bruggen, viaducten, tunnels, stuwmeren of taluds. Volgens de Wkb moeten dergelijke (ver)bouwprojecten die tot maximaal 20 meter hoog zijn en (gedeeltelijk) bovengronds zijn, voldoen aan de regels van de Wkb. Dit betekent dat ook infrastructuurprojecten zoals damwanden van betonblokken, aquaducten of kleine fietstunnels onder de Wkb vallen.

Wegenprojecten vallen echter expliciet buiten de toepassing van de Wkb, zoals hierin staat vermeld. Het is dus belangrijk dat betrokken partijen nauwkeurig beoordelen of hun project binnen de wettelijke criteria valt, om eventuele juridische verplichtingen en aansprakelijkheden te begrijpen.

Wijziging Burgerlijk Wetboek: aansprakelijkheid van aannemers

Een van de meest omvangrijke wijzigingen die in het kader van de Wkb zijn doorgevoerd, betreft de aansprakelijkheid van aannemers. Deze wijziging is van toepassing op zowel woningbouwprojecten als infrastructuurprojecten en heeft juridisch betekenis voor het uitvoeren van bouwactiviteiten.

Volgens de nieuwe regels in het Burgerlijk Wetboek is de aannemer aansprakelijk voor gebreken die niet zijn opgenomen in het consumentendossier. Dit betekent dat de aannemer verantwoordelijk is voor alle tekortkomingen die tijdens of na de uitvoering van het project aan het licht komen, tenzij deze gebreken niet aan de aannemer zijn toegeschreven. Een belangrijk gevolg hiervan is dat de aannemer ook een zogenaamde bewijslast draagt. Dit betekent dat de aannemer moet kunnen aantonen dat hij niet verantwoordelijk is voor bepaalde tekortkomingen.

Voor infrastructuurprojecten, zoals een brugbouw of dijkherstelproject, betekent deze wijziging dat het projectmanagement en het uitvoeren van werkzaamheden nog nauwkeuriger moet worden georganiseerd. Het is namelijk essentieel dat eventuele tekortkomingen in het project kunnen worden toegeschreven aan de juiste partij, en dat alle aannemers en uitvoerders goed onderlinge afspraken en documentatie hebben.

Bewijslast vanuit BW, ook voor infrastructurele projecten

Een van de kernpunten die in de bronmateriaal zijn genoemd, is dat het idee van bewijslast ook van toepassing is op infrastructurele projecten. Dit is een belangrijk verschil ten opzichte van eerdere wettelijke kaders, waarbij de opdrachtgever meestal verantwoordelijk was voor het opsporen van gebreken.

In de huidige situatie moet de aannemer aantonen dat een gebreken niet aan hem zijn toegeschreven. Dit houdt in dat hij documentatie moet leveren over de uitvoering van werkzaamheden, gebruikte materialen, technische specificaties en eventuele kwaliteitscontroles. Het is dus van het grootste belang dat aannemers in de GWW-sector hun projecten goed documenteren en bewijsmateriaal opslaan.

Voor zowel opdrachtgevers als aannemers betekent dit dat samenwerking, documentatie en juridische voorbereiding een essentieel onderdeel van elke bouw- of infrastructuurproject moeten worden. Het is aan te raden om bijvoorbeeld:

Gedetailleerde projectplannen op te stellen
Kwaliteitscontrolepunten vast te leggen
Technische rapportages en aantekeningen te behouden
Afspraken tussen partijen goed te documenteren

Aanbevelingen voor voorbereiding op de Wkb

René de Kwaadsteniet, bestuurder van de KiKCampus, benadrukt in de bronmateriaal dat het voor de GWW-sector belangrijk is om proefprojecten te initiëren en zich voor te bereiden op de nieuwe situatie met de Wkb in 2021. Dit is een aanbeveling die niet alleen geldt voor woningbouwprojecten, maar ook voor infrastructuurprojecten.

Het is aan te raden dat bedrijven in de GWW-sector:

Hun juridische kennis op de hoogte houden
Informatiesessies organiseren over de toepassing van de Wkb
Proefprojecten starten om de impact van de wetswijzigingen te testen
Samenwerking met juridische adviseurs in overweging nemen

Door voorbereid te zijn op deze veranderingen, kunnen bedrijven in de GWW-sector hun projecten efficiënter en met minder juridische risico’s uitvoeren. Het is bovendien essentieel dat de sector zich bewust is van de toepassing van de Wkb, zoals benadrukt in de bronmateriaal.

Conclusie

De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen en de wijzigingen in het Burgerlijk Wetboek hebben een belangrijke impact op de GWW-sector. Zowel aannemers als opdrachtgevers moeten zich bewust zijn van de veranderingen die deze wetswijzigingen met zich meebrengen, met name wat betreft aansprakelijkheid en bewijslast. Projecten zoals dijkherstel, bruggenbouw en fietstunnels vallen binnen de toepassing van de Wkb, mits ze aan bepaalde criteria voldoen.

Het is essentieel dat de sector zich op deze veranderingen voorbereidt en dat de samenwerking tussen partijen, documentatie en juridische voorbereiding worden geoptimaliseerd. Door proactief te zijn, kunnen bedrijven in de GWW-sector hun projecten efficiënter uitvoeren en risico's verminderen.