Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) voor grondwerkers: Wat is verplicht en hoe maak je er een?

Published by Redactie on juli 19, 2025 | Category grondwerk

Voor grondwerkers is veiligheid een absolute prioriteit. De werkzaamheden zijn vaak zwaar, complex en risicovol, met mogelijke gevolgen voor zowel de werknemers als de omgeving. Een Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) is een verplicht en essentieel hulpmiddel om veiligheidsrisico’s in kaart te brengen en te beheren. In dit artikel wordt de rol van de RI&E voor grondwerkers uitgebreid toegelicht, inclusief de verplichtingen, het proces en de voordelen van een goed opgestelde RI&E.

Wat is een RI&E en waarom is ze verplicht?

Een RI&E is een wettelijk verplicht document dat bedoeld is om risico’s op de werkvloer te identificeren en te beheren. Het is een fundamenteel onderdeel van het arbo-beleid van een organisatie. Voor bedrijven met werknemers is het verplicht om aan de eisen van de Arbowet te voldoen, die gericht is op de bescherming van de gezondheid en veiligheid van werknemers.

Bij grondwerkers, waar de werkzaamheden vaak in onzekere omstandigheden plaatsvinden, is het kritisch om systematisch risico’s te beoordelen. Een RI&E helpt bijvoorbeeld bij het bepalen van de risico’s rondom grondverzet, het gebruik van zware machines, lichamelijk belasting en de mogelijkheid van valpartijen. Het is een “levend” document dat regelmatig bijgewerkt moet worden om veranderingen in de organisatie of de werkomstandigheden te reflecteren.

Wie is verantwoordelijk voor het opstellen van de RI&E?

Voor kleine bedrijven, zoals een zelfstandige grondwerker of een klein bedrijf met een klein team, is de eigenaar meestal verantwoordelijk voor het opstellen van de RI&E. In grotere organisaties ligt deze taak vaak bij de preventiemedewerker, en het is zelfs wettelijk verplicht om deze specialist betrokken te betrekken. Bovendien wordt aanbevolen om ook medewerkers, zoals een BHV-er of iemand van de Technische Dienst, bij het proces te betrekken. Zij hebben immers directe ervaring met de risico’s in de praktijk en kunnen waardevolle inzichten geven.

Het betrekken van werknemers bij het opstellen van de RI&E is niet alleen een verstandig beleid, maar ook een praktische aanbeveling. Zij weten meestal best welke risico’s voorkomen en hoe deze kunnen worden beheerd. Er is zelfs een speciale medewerkersvragenlijst beschikbaar in het kader van de RIE om dit proces te ondersteunen.

Het proces van het opstellen van een RI&E

Het opstellen van een RI&E is een systematisch proces dat bestaat uit een aantal stappen:

Inventarisatie: De eerste stap is het uitvoeren van een inventarisatie van alle risico’s die binnen de organisatie of op de werkvloer voorkomen. Bij grondwerkers kan dit bijvoorbeeld het risico van valpartijen, explosies van machines, blootstelling aan stof of chemische stoffen omvatten.
Evaluatie: Nadat de risico’s zijn geïdentificeerd, volgt een evaluatie. Hierbij wordt bepaald hoe groot de risico’s zijn en hoe ze kunnen worden beheerd of verlaagd. Bijvoorbeeld: wordt een grondwerker al dan niet met voldoende beveiliging uitgerust, of zijn er voldoende veiligheidstrainingen gegeven?
Plan van aanpak: Op basis van de evaluatie wordt een plan van aanpak opgesteld. Dit plan bevat maatregelen die genomen moeten worden om de risico’s te beheersen. Deze maatregelen moeten concreet zijn, uitvoerbaar en gericht op het verlagen van het risico op zo’n manier dat de veiligheid van werknemers gewaarborgd is.
Bijhouden en evalueren: Een RI&E is geen eindproduct. Het is een document dat regelmatig moet worden bijgewerkt. Bij veranderingen in de organisatie, de werkomstandigheden of wanneer nieuwe risico’s zich voordoen, dient de RI&E aangepast te worden. Bovendien is het aan te raden om de RI&E om de vier jaar herschreven te laten worden.

Wat zijn de voordelen van een goed opgestelde RI&E?

Een goed opgestelde RI&E biedt tal van voordelen, zowel voor de organisatie als voor de werknemers:

Verlagen van risico’s: Door risico’s in kaart te brengen en maatregelen te nemen, wordt het risico op ongevallen of gezondheidsklachten sterk verlaagd.
Wettelijke aansluiting: Een RI&E zorgt ervoor dat het bedrijf aansluit bij de eisen van de Arbowet en andere relevante wetgeving.
Transparantie en draagvlak: Wanneer werknemers betrokken worden bij het proces, ontstaat er draagvlak voor de genomen maatregelen.
Opleidingsmogelijkheden: Een RI&E kan ook dienen als basis voor opleidingen of trainingen voor medewerkers.
Beperking van juridische risico’s: In het geval van een arbeidsongeval of aanklacht is een goed opgestelde RI&E een belangrijke bescherming voor de werkgever.

Wat zijn de specifieke risico’s voor grondwerkers?

Grondwerkers werken vaak in onzekere omstandigheden, waarbij verschillende risico’s optreden. Enkele van de meest voorkomende risico’s zijn:

Valpartijen: Werken op hellingen, in gaten of met klimtuig is risicovol. De kans op valpartijen is hoog, vooral wanneer er geen veiligheidsteun of bescherming is.
Machines en apparatuur: Het gebruik van zware machines, zoals grondverzetters of grondboorapparatuur, brengt risico’s met zich mee. Dit kan variëren van fysieke letsels tot oververhitting of verlies van controle.
Stoffen en chemische stoffen: Grondwerkers kunnen blootgesteld raken aan stof, asbest of andere schadelijke stoffen, vooral bij werken in oudere gebouwen of bij sloopwerkzaamheden.
Lichamelijk belasting: Het werk is vaak lichamelijk zwaar, wat kan leiden tot spier- en gewrichtsproblemen, zoals rugklachten.
Onverwachte situaties: Denk aan mogelijke ontploffingen van gasleidingen of ondergrondse leidingen, of aan onverwachte instorting van gracht- of putmuren.

Door deze risico’s in kaart te brengen, kan een RI&E een cruciale rol spelen in het verlagen van het aantal ongevallen en in het creëren van een veiligere werkomgeving.

Het gebruik van digitale tools voor het opstellen van een RI&E

Het opstellen van een RI&E kan behoorlijk veel tijd in beslag nemen, vooral voor ondernemers zonder ervaring. Daarom is het gebruik van digitale hulpmiddelen aan te raden. Een voorbeeld is de digitale RIE van Stigas, die speciaal is ontwikkeld voor bedrijven in de agrarische en groene sector. Deze tool is gratis beschikbaar voor bedrijven die werknemers in dienst hebben en die premies afdragen aan Colland.

De RIE is gemaakt door ondernemers en medewerkers uit de praktijk, wat betekent dat het een realistische en toepasbare benadering biedt. Bovendien kan het systeem worden gebruikt om eindrapportages op te maken, die kunnen dienen als basis voor de nieuwe RIE-omgeving. Vanaf 14 april 2025 is een vernieuwde RIE beschikbaar die beter aansluit bij de actuele wetgeving.

Wanneer is een RI&E verplicht?

Voor bedrijven die geen gebruik kunnen maken van een branche-RI&E en waarbij de werknemers meer dan 40 uur per week werken, is het verplicht om de RI&E te laten toetsen door een kerndeskundige. Dit is een extra controle die ervoor zorgt dat het document voldoet aan alle eisen van de Arbowet.

Een RI&E die is opgesteld in samenwerking met een deskundige, zoals ARBO centrum, kan dit proces vergemakkelijken. ARBO centrum beschikt over het benodigde expertise en ervaring om risico’s in kaart te brengen en een plan van aanpak op te stellen. Bovendien kan het bedrijf hulp bieden bij het toetsen van bestaande RI&E’s om ervoor te zorgen dat ze aan de actuele wetgeving voldoen.

Conclusie

Voor grondwerkers is een goed opgestelde RI&E een essentieel instrument om de veiligheid van de werkvloer te waarborgen. Het helpt om risico’s in kaart te brengen, maatregelen te nemen en wettelijke eisen te遵守. Het betrekken van medewerkers en het gebruik van digitale tools zoals de RIE van Stigas of ondersteuning van ARBO centrum kunnen dit proces vergemakkelijken en effectiever maken. Door regelmatig de RI&E bij te werken en te evalueren, kan een grondwerker een veiligere werkomgeving creëren en het risico op ongevallen of gezondheidsklachten sterk beperken.

Bronnen

grondwerken

Related Posts