Funderingsproblemen in Nederland: Risicogebieden, Oorzaken en Herkenning

Published by Redactie on juli 19, 2025 | Category fundering

Funderingsproblemen vormen een groeiend probleem voor duizenden woningen in Nederland. Door klimaatverandering, bodemveranderingen en historische bouwmethoden lopen huizen op bepaalde locaties het risico op verzakking, scheuren en andere schade. Het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) schat dat ongeveer 487.000 tot 537.000 panden in Nederland verhoogd risico lopen op funderingsproblemen, en dit aantal kan zelfs stijgen tot 687.000 door verder droogtegebeuren. Voor huiseigenaren is het belangrijk om te begrijpen hoe funderingen werken, welke risico’s er zijn en hoe funderingsproblemen herkend en voorkomen kunnen worden.

Wat zijn funderingsproblemen en waarom ontstaan ze?

De fundering is de basis van elk huis en zorgt ervoor dat het gewicht van het gebouw gelijkmatig wordt verdeeld over de ondergrond. Een goede fundering voorkomt dat het huis verzakt of instabiel wordt. Funderingsproblemen ontstaan wanneer de fundering beschadigd raakt of verzwakt door bijvoorbeeld bodemveranderingen, droogte of verkeerd aangebrachte bouwtechnieken. Dit kan leiden tot structurele schade zoals brede scheuren in muren, klemmende deuren en vloeren die verder zakken.

Er zijn twee voorkomende funderingssystemen die gevoelig zijn voor problemen: funderingen op houten palen en ondiepe funderingen.

Houten palen

Veel oudere huizen in Nederland zijn op houten palen gebouwd, met name voor de Tweede Wereldoorlog. Deze palen moeten onder het grondwater liggen om te voorkomen dat ze rotten. In droge periodes kan het grondwaterpeil echter dalen, waardoor de palen uit het water komen en gaan rotten. Dit zorgt ervoor dat de fundering verzwakt en het huis kan verzakken. Houten palen zijn vooral gebruikt in vochtige gebieden, zoals Amsterdam en Rotterdam, maar komen ook in andere steden voor.

Ondiepe fundering

Een ondiepe fundering wordt meestal gebruikt op stevige grond zoals zand. In gebieden met minder stevige grond, zoals veen of klei, zijn diepe funderingen nodig. In de jaren na de oorlog, toen er snel huizen gebouwd moesten worden, zijn er vaak ondiepe funderingen aangebracht terwijl diepe funderingen nodig waren. Deze huizen lopen nu risico op verzakking, vooral in droge omstandigheden waarin de bodem krimpt en het huis instabiel wordt.

Hoe herken je funderingsproblemen?

Het herkennen van funderingsproblemen is essentieel om structurele schade te voorkomen. Hier zijn de belangrijkste signalen die wijzen op funderingsproblematiek:

Verzakking en scheefstand

Een van de meest opvallende tekenen is wanneer een huis scheef of verlaagd zit ten opzichte van de omgeving. Dit komt vaak voor bij huizen met houten palen of ondiepe funderingen in veengebieden. In dergelijke gebieden hebben meerdere woningen vaak gelijkaardige problemen.

Brede scheuren in muren

Typische haarscheurtjes zijn normaal in muren, maar funderingsproblemen veroorzaken brede en lopende scheuren. Deze scheuren worden groter en langer naarmate de fundering verder verzwakt. Ze kunnen zowel in de buitengevel als in de binnenmuren voorkomen.

Klemmende deuren en ramen

Als de muren of vloeren van een huis verzakken of scheef staan, kunnen deuren en ramen klem raken. Dit is een vroegtijdig signaal dat de constructie van het huis instabiel wordt.

Vloeren die verder zakken

In gevallen van funderingsverzwakking kunnen vloeren verder zakken, vooral in de hoeken van het huis. Dit is vaak het gevolg van een ongelijke belasting of verzwakte fundering.

Risicogebieden voor funderingsproblemen

Funderingsproblemen komen vooral voor in bepaalde delen van Nederland, met name in gebieden met veenbodem of waar houten palen gebruikt zijn. Het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek heeft een kaart gemaakt waarin de risicogebieden zichtbaar worden. Deze kaart toont aan hoeveel meldingen van funderingsproblemen er per gemeente zijn gedaan. Hoe donkerder de kleur van de gemeente, hoe meer meldingen zijn geregistreerd.

Deze kaart is een belangrijk instrument voor huiseigenaren om in te schatten of hun woning in een risicogebied ligt. In de afgelopen vijf jaar zijn er talloze meldingen van funderingsproblemen gedaan, met name in Amsterdam, Rotterdam en andere steden waar houten palen gebruikt zijn. In die gebieden is het risico op funderingsproblemen groter door droogte en veranderende grondwaterstanden.

Invloed van klimaatverandering op funderingsproblemen

Klimaatverandering speelt een steeds grotere rol in de ontwikkeling van funderingsproblemen. Door extreem weer zoals langdurige droogtes of zware regenval verandert de ondergrond en kan dit funderingen belasten of verzwakken.

Droogte: Tijdens droogteperiodes krimpt de grond, waardoor houten palen boven water komen te staan en gaan rotten. Ondiepe funderingen op veen of klei kunnen hierdoor ook verzakken.
Regenval: Zware regenval kan daarentegen leiden tot bodemverplaatsing of instabiliteit. In combinatie met droogte kan dit funderingen extra belasten.

De combinatie van droogte en regenval maakt het voorspellen van funderingsproblemen lastiger. Huiseigenaren moeten daarom bewust worden van de risico’s, met name in kwetsbare gebieden.

Wat kun je als huiseigenaar doen?

Als je vermoedt dat je huis funderingsproblemen heeft, is het belangrijk om dit professioneel te laten onderzoeken. Hier zijn enkele stappen die je kunt ondernemen:

1. Vraag de oorspronkelijke bouwtekening op

Bij de gemeente kun je de bouwtekening van je huis opvragen. Hierin staat vermeld welk type fundering gebruikt is. Dit is belangrijk om te bepalen of je huis gevoelig is voor funderingsproblemen.

2. Laat een funderingsonderzoek uitvoeren

Een funderingsonderzoek door een professional kan aantonen of je huis risico loopt. Dit onderzoek kan voorkomen dat funderingsproblemen verder ontwikkelen.

3. Informeer je via het Funderingsloket

Het Funderingsloket biedt informatie en advies over funderingsproblemen en funderingsherstel. Als je schade hebt, kun je dit ook daar melden. Het loket helpt huiseigenaren bij het begrijpen van hun risico’s en de mogelijkheden voor herstel.

4. Bescherm je huis tegen droogte

In droge periodes kun je extra water injecteren in de bodem rondom je huis, vooral bij huizen met houten palen. Dit voorkomt dat de palen droog komen te staan en gaan rotten.

Samenwerking en nationale aanpak

In Nederland is er een groeiende druk om een nationale aanpak van funderingsproblematiek te realiseren. Vereniging Eigen Huis pleit al jaren voor een eerlijke verdeling van de lasten bij funderingsherstel, met name omdat huiseigenaren vaak geen invloed hebben op de oorzaak van funderingsproblemen, zoals klimaatverandering en bodemveranderingen.

Het ‘Deltaplan funderingsschade’, aangereikt in 2021, is een voorbeeld van zo’n initiatief. Het plan vraagt een rol voor het Rijk in het beheersen van funderingsproblemen en het beschermen van huiseigenaren. Momenteel zijn er geen verzekeringen die funderingsherstelkosten dekken, wat betekent dat huiseigenaren vaak alleen voor de kosten staan. Een nationaal plan zou hier verandering in kunnen brengen.

Conclusie

Funderingsproblemen vormen een reëel en groeiend probleem voor vele huizen in Nederland. De oorzaken zijn diverse, variërend van historische bouwmethoden tot klimaatverandering en veranderende grondwaterstanden. Het is belangrijk voor huiseigenaren om bewust te zijn van de risico’s en te weten hoe funderingsproblemen herkend en voorkomen kunnen worden. Door professioneel onderzoek, bewustzijn en samenwerking kan het risico op schade verminderd worden. In een tijd waarin klimaatverandering steeds meer invloed heeft op de bouwsector, is het essentieel dat zowel particulieren als overheid actie ondernemen om funderingsproblemen aan te pakken.

Bronnen

huis