Fundering op staal: Soorten, toepassing en belangrijke aandachtspunten

Published by Redactie on juli 19, 2025 | Category fundering

Een betrouwbare fundering is de basis voor ieder gebouw. Zij zorgt ervoor dat de structuur stevig, stabiel en bestand is tegen omgevingsinvloeden. In de bouwsector wordt vaak gesproken over “fundering op staal”, een term die vaak verward wordt met het gebruik van het material staal. In werkelijkheid heeft deze fundering niets te maken met het gebruik van staal, maar betekent het dat de fundering op de beschikbare ondergrond wordt geplaatst. In dit artikel worden de belangrijkste soorten funderingen op staal, hun toepassingen en eventuele aandachtspunten besproken, grotendeels gebaseerd op gegevens uit betrouwbare bronnen.

Wat is fundering op staal?

Fundering op staal is een term die in de bouw gebruikt wordt om te verwijzen naar funderingen die op een relatief ondiepe draagkrachtige grondslag zijn aangebracht. Volgens bron [1], is dit vaak het geval wanneer de vaste grondslag zich op 80 tot 100 cm onder het maaiveld bevindt. In dergelijke gevallen wordt de slechte bovengrond verwijderd of verbeterd, bijvoorbeeld door te verdichten of via groutinjectie. Vervolgens wordt een fundering gerealiseerd die bestand is tegen omgevingsinvloeden en die het gewicht van het gebouw kan dragen.

De term “op staal” is een oud Hollands woord en heeft niets te maken met het gebruik van het material staal, zoals duidelijk uit bron [4] blijkt. Het betekent simpelweg “op de beschikbare ondergrond”. Dit is belangrijk om te begrijpen, aangezien veel mensen hier verward over raken.

Soorten funderingen op staal

Er zijn verschillende vormen van funderingen op staal, elk met eigen toepassing en voordelen. De drie meest voorkomende vormen zijn plaatfundering, strookfundering en poerfundering.

Plaatfundering

Bij een plaatfundering wordt een grote, gewapende betonvloer geplaatst. Deze fundering is ideaal wanneer krachten gelijkmatig over het grondoppervlak moeten worden verdeeld. Bron [3] wijst erop dat de krachten op de plaat zo gelijk mogelijk moeten worden verdeeld om vervormingen en schade aan het gebouw te voorkomen. De plaatvloer kan ook worden voorzien van een vortrand om de fundering te beschermen tegen weersinvloeden zoals vorst.

De plaatfundering wordt vaak toegepast in situaties waar de ondergrond niet gelijkmatig is of waar puntlasten voorkomen. Een nadeel van deze fundering is dat de plaat zeer gevoelig is voor ongelijkmatige zettingen. Indien bijvoorbeeld een deel van de plaat zakt, kan dit leiden tot aanzienlijke schade aan het gebouw. Dit maakt het belangrijk om zorgvuldig te kijken naar de grond voorafgaand aan de fundering.

Strookfundering

De strookfundering bestaat uit langgerekte funderingselementen die meestal onder dragende muren of gevels worden geplaatst. Deze vorm van fundering is geschikt voor gebouwen met een beperkt gewicht en waar het muren zijn die de belasting dragen. Volgens bron [2], is de strookfundering een iets ingewikkeldere vorm dan de plaatfundering, maar heeft deze vorm het voordeel dat de belasting van de muren goed kan worden doorgegeven naar de ondergrond.

Een strookfundering wordt vaak gebruikt bij eengezinswoningen en kleinere commerciële gebouwen. Het is belangrijk om zorgvuldig te kijken naar de breedte van de strook, aangezien een te smalle strook mogelijk niet voldoende ondersteuning biedt.

Poerfundering

De poerfundering bestaat uit een vaak vierkante plaat die onder zware kolommen wordt geplaatst. Deze fundering wordt vooral gebruikt in gebouwen met kolomconstructies, zoals in kantoorgebouwen of winkelpanden. De dikte van de poer is meestal aanzienlijk groter dan bij een strook- of plaatfundering, aangezien de belasting onder de kolommen vrij hoog kan zijn.

Een nadeel van de poerfundering is dat deze gevoelig is voor ongelijkmatige vervorming. Volgens bron [2] moet daarom extra aandacht worden besteed aan de uitvoeringskwaliteit. Dit betekent dat het ontwerp en de uitvoering van de fundering belangrijk zijn om schade aan het gebouw te voorkomen.

Toepassing van fundering op staal

Fundering op staal wordt meestal toegepast wanneer de draagkrachtige grond niet te diep onder het maaiveld ligt. In de praktijk is dat meestal het geval wanneer de draagkrachtige laag zich op 3 tot 8 meter onder het maaiveld bevindt. Bron [1] vermeldt dat in zo’n geval funderingsputten gemaakt worden waarin beton wordt gegoten en wapening wordt aangebracht. Op deze putten worden vervolgens gewapende betonnen balken geplaatst om de belasting van de muren door te geven.

Het is belangrijk om te weten dat fundering op staal niet geschikt is in alle situaties. Bijvoorbeeld bij moeras-, klei- of veengrond, of bij aangevulde grond, is een paalfundering vaak een betere keuze. In zo’n geval worden betonnen palen in de grond geschroefd of geheid. Deze vorm van fundering is zwarmer, maar ook duidelijk duurder dan fundering op staal.

Belangrijke aandachtspunten bij fundering op staal

Grondonderzoek

Een goede fundering begint met een grondonderzoek. Bron [2] benadrukt dat het vaak verstandig is om een grondonderzoek uit te voeren om eventuele problemen met de ondergrond te voorkomen. Dit is vooral belangrijk in gebieden waar de ondergrond onregelmatig is of waar zand wordt gemengd met klei of veen.

Constructieberekening

Bij de aanvraag voor een omgevingsvergunning is het verplicht om een constructieberekening en een funderingsplan in te dienen. Volgens bron [2] is de constructieberekening een essentieel onderdeel van het plan. Deze berekening zorgt ervoor dat alle elementen in de fundering correct worden doorberekenen.

Uitvoeringskwaliteit

Zowel bij een plaat- als bij een poerfundering is uitvoeringskwaliteit van groot belang. Bron [3] wijst erop dat ongelijkmatige zettingen in de ondergrond tot schade in het gebouw kunnen leiden. Daarom is het belangrijk dat de fundering wordt uitgevoerd door ervaren professionals die ervoor zorgen dat de fundering evenwichtig en stevig wordt gemaakt.

Fundering op staal in zandgrond

Bij zandgrond kan fundering op staal vaak een goede keuze zijn. Bron [3] vermeldt dat in zandgrond de kans op inklinken van de fundering klein is. Echter, als het zand is gemengd met klei of veen, is de kans op zetting iets groter. In dergelijke gevallen is het verstandig om extra maatregelen te nemen, zoals het sproeien van de grond tijdens lange droogteperiodes.

Een fundering op palen is meestal steviger dan fundering op staal, vooral bij zandgrond. Bron [3] wijst erop dat palen verder in de grond kunnen worden gebracht en dus beter in staat zijn om de belasting van het gebouw te dragen.

Fundering op houten palen

Hoewel dit geen vorm van fundering op staal is, is het wel belangrijk om hier even op in te gaan. Er zijn twee varianten van houten paalfunderingen: de Amsterdamse en de Rotterdamse. Bij de Amsterdamse fundering zit een horizontale houten balk (kesp) op de houten palen, terwijl bij de Rotterdamse fundering alleen de langshout aanwezig is. Houten paalfunderingen werden vooral gebruikt tot 1970. Deze vorm van fundering is nu minder gebruikelijk en wordt vooral nog gezien in historische gebieden.

Conclusie

Fundering op staal is een veelvoorkomende vorm van fundering in de bouwsector. Het wordt toegepast wanneer de draagkrachtige grond zich niet te diep onder het maaiveld bevindt. De drie meest gebruikte vormen van fundering op staal zijn plaatfundering, strookfundering en poerfundering. Elk van deze vormen heeft zijn eigen toepassing en aandachtspunten.

Het is belangrijk om vooraf een grondonderzoek uit te voeren en een constructieberekening in te dienen bij de aanvraag voor een omgevingsvergunning. Ook is uitvoeringskwaliteit van groot belang, vooral bij plaat- en poerfunderingen, die gevoelig zijn voor ongelijkmatige zettingen.

Fundering op staal is meestal geschikt voor zandgrond, maar minder geschikt bij moeras-, klei- of veengrond, waar fundering op palen vaak een betere keuze is. Uiteindelijk is een goede fundering de basis van een stevig, stabiel en duurzaam gebouw.