Funderingsrisicokaarten: Inzicht in kwetsbare gebieden en funderingstypes in Nederland

Published by Redactie on juli 19, 2025 | Category fundering

Funderingsproblemen zijn in Nederland een groeiende zorg, vooral in het licht van klimaatverandering en veranderende bodemomstandigheden. Inzicht in de risicogebieden en de funderingstypen van woningen is essentieel voor woningeigenaren, bouwbedrijven en gemeenten om mogelijke problemen te anticiperen en passende maatregelen te nemen. In dit artikel wordt ingegaan op de huidige situatie rondom funderingsrisicokaarten, de kwetsbaarheid van houten paalfunderingen en de invloed van bodemtypes en klimaatfactoren op funderingsproblematiek.

Risicogebieden voor funderingsproblemen

Funderingsproblemen treden vooral op in gebieden met een kwetsbare bodemstructuur. Gebieden zoals veen, klei, rivierengebieden, getijdengebieden en kunstmatige wateren zijn het meest zettingsgevoelig. In deze gebieden is de ondergrond minder draagkrachtig, wat leidt tot een verhoogd risico op verzakkingen en funderingsschade. Deze risicogebieden zijn duidelijk gemaakt in funderingsrisicokaarten, zoals beschreven in de bronnen van Sweco, KCAF en Eigenhuis.

Rood gekleurde gebieden op deze kaarten wijzen op het hoogste risico. In deze gebieden staan veel woningen op houten palen. Houten palen zijn kwetsbaar, omdat ze onder water moeten staan om niet te rotten. Als het grondwaterpeil daalt – bijvoorbeeld door droogte of klimaatverandering – kunnen deze palen droogvallen, waardoor rotting ontstaat en schade aan de fundering zich voordoet. Dit leidt uiteindelijk tot verplaatsing van de woning en scheuren in muren.

Gele en blauwe gebieden wijzen op minder zettingsgevoelige regio’s. Deze gebieden bevatten vaak klei in de bovengrond. Huizen in deze gebieden staan vaak rechtstreeks op de ondergrond of op staal. Hoewel het risico op funderingsschade lager is, zijn er ook hier meldingen van problemen, vooral bij woningen die zijn gefundeerd op palen. Het aantal woningen in deze gebieden is aanzienlijk groter dan in de rode gebieden, maar er is geen duidelijk overzicht hoeveel daarvan op palen staat.

Funderingsrisicorapporten en QuickScan

Om mogelijke risico’s vooraf in kaart te brengen, zijn funderingsrisicorapporten en QuickScans beschikbaar. Een funderingsrisicorapport is een eerste inschatting van het risico op funderingsproblemen voor een specifiek pand. Het rapport is gebaseerd op gegevens uit de FunderMaps-database en modelanalyses. Het geeft geen duidelijk beeld van de huidige staat van de fundering, maar is wel een waardevolle tool voor een globale beoordeling.

De QuickScan is een snelle en efficiënte manier om een eerste onderzoek te doen. Deze methode wordt vaak aanbevolen voor woningen in risicogebieden of wanneer zichtbare tekens van schade zoals scheuren in muren optreden. Een QuickScan levert meer gedetailleerde informatie dan een funderingsrisicorapport, maar is minder uitgebreid dan een volledige funderingsinspectie. Het is een tussenoplossing die woningeigenaren helpt om het funderingsrisico in kaart te brengen zonder direct een dure inspectie te moeten betalen.

FunderMaps: Geavanceerde software voor funderingsanalyse

FunderMaps is een innovatief platform dat funderingsdata verzamelt, verwerkt en visualiseert. Het biedt gemeenten, woningcorporaties en andere partijen inzicht in het funderingsrisico per woning en per regio. Dit is van groot belang, omdat Nederland momenteel geen centrale registratie heeft van funderingstypen en -kwaliteit per pand. FunderMaps vult deze leemte door betrouwbare en gedetailleerde data te verzamelen en te analyseren.

Het platform bevat drie hoofdcomponenten:

Map-app: Een interactieve kaartviewer die funderingstypes, funderingsrisico’s en andere relevante gegevens inzichtelijk maakt. Deze kaart geeft een overzicht van de kwetsbaarheid per woning en regio.
Admin-app: Een Asset Management Systeem waarmee funderingsdata kan worden geregistreerd, verwerkt en beheerd. Het is bedoeld voor professionele onderzoekers en gemeenten.
FunderScan-app: Een applicatie die gebruikers ondersteunt bij het uitvoeren van een QuickScan. Deze app is uitgerust met richtlijnen en instructies om het onderzoek snel en efficiënt uit te voeren.

FunderMaps is een waardevolle tool voor het anticiperen op funderingsproblemen en het beheren van risicogebieden. Het helpt bijvoorbeeld woningcorporaties om hun portfolio te analyseren en prioriteiten te stellen voor onderhoud of verbeteringen.

Invloed van klimaatverandering op funderingsproblemen

Klimaatverandering heeft een directe invloed op funderingsproblematiek, vooral in regio’s met houten paalfunderingen. Door droogte zakt het grondwaterpeil, waardoor houten palen droogvallen en rotten. Dit leidt tot verzwakking van de fundering en eventueel tot schade aan de woning. In combinatie met veranderende weersomstandigheden en groeiende verduurzamingsmaatregelen wordt het risico op funderingsproblemen in Nederland steeds groter.

Volgens de beschikbare data lopen circa 487.000 tot 537.000 panden in Nederland momenteel verhoogd risico op verzakking. Door klimaatverandering kan dit aantal zelfs stijgen tot 687.000. Het is daarom belangrijk dat woningeigenaren en gemeenten zich bewust zijn van de kwetsbaarheid van hun woning en passende maatregelen nemen.

Meldingenkaarten en lokale funderingsloketten

Het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) maakt gebruik van een meldingenkaart om funderingsproblemen in kaart te brengen. Deze kaart toont aan hoeveel woningeigenaren in een bepaalde gemeente meldingen hebben gedaan over funderingsproblemen in de afgelopen vijf jaar. Hoe donker de kleur van een gemeente, hoe meer meldingen zijn gedaan. Deze kaart is een waardevolle hulpmiddel voor woningeigenaren die willen weten hoe groot het risico is in hun regio.

Daarnaast zijn er lokale funderingsloketten die informatie verschaffen over funderingsproblematiek. Deze loketten zijn bedoeld voor gemeenten en kunnen worden ingezet om klanten te informeren en passende maatregelen te nemen. Voor een overzicht van lokale funderingsloketten wordt verwezen naar de website van KCAF.

Soorten funderingen en hun kwetsbaarheid

Er zijn verschillende funderingstypen, waarvan houten paalfunderingen het meest kwetsbaar zijn. Deze funderingen werden vooral gebruikt tot circa 1970. Na deze periode werd steeds vaker gebruikgemaakt van betonnen of stalen palen, die robuuster zijn en minder gevoelig voor rotting. Houten paalfunderingen zijn vooral aan te treffen in veengebieden, waar de bodem zettingsgevoelig is.

Als houten paalrot optreedt, kan dit leiden tot verzakkingen van de fundering en schade aan de woning. Deze schade is vaak aanzienlijk en vereist aanzienlijke herstelmaatregelen. Het is daarom belangrijk om woningen met houten paalfunderingen extra nauwkeurig te onderhouden en eventuele tekens van schade snel te herkennen.

Conclusie

Funderingsproblemen zijn een steeds groter wordende zorg in Nederland, vooral in kwetsbare bodemgebieden en in combinatie met klimaatverandering. Het gebruik van funderingsrisicokaarten, QuickScans en funderingsrisicorapporten is essentieel voor woningeigenaren en professionele partijen om mogelijke problemen te anticiperen. Tools zoals FunderMaps spelen een belangrijke rol in het verzamelen en analyseren van funderingsdata, waardoor gemeenten en woningcorporaties beter in staat zijn om passende maatregelen te nemen.

Het is belangrijk dat woningeigenaren bewust zijn van de risicogebieden waarin ze wonen, het type fundering van hun woning en de mogelijke invloed van klimaatverandering. Door vroegtijdige detectie en preventie kunnen funderingsproblemen worden verminderd of voorkomen.

Bronnen

risicokaart