Verschillende Soorten Funderingen: Uitleg, Toepassing en Potentiële Problemen

Een goede fundering is van cruciaal belang voor de stabiliteit en levensduur van een gebouw. Afhankelijk van de ondergrond, bouwmethodes en belastingen, worden verschillende funderingtypes toegepast. In dit artikel worden de meest voorkomende soorten funderingen beschreven, inclusief hun toepassing, voordelen, beperkingen en mogelijke problemen. Aan de hand van de beschikbare bronnen wordt ingegaan op zowel moderne als historische funderingsmethoden en hun gevoeligheid voor externe factoren zoals klimaatverandering.

Fundering op Houten Palen

Een van de oudere funderingsmethoden is de fundering op houten palen. Deze methode is vooral gebruikelijk geweest in de bouwperiode voor 1970 en komt vaak voor in gebieden met zachte ondergrond zoals veen of klei. Er zijn twee varianten: de Amsterdamse en de Rotterdamse fundering.

• Amsterdamse fundering: Op de houten palen zit een horizontaal houten balk genaamd kesp, gevolgd door het langshout. Deze constructie biedt extra stabiliteit.
• Rotterdamse fundering: Hier is alleen het langshout aanwezig, direct gevolgd door een betonbalk of de dragende muur.

De houten palen moeten onder het grondwater staan om te voorkomen dat ze rotten. In droge periodes kan het grondwaterpeil zakken, waardoor de palen boven water komen en gaan rotten. Dit leidt tot funderingsproblemen en mogelijke instabiliteit van het gebouw. Deze methode is gevoelig voor klimaatverandering, omdat extreem weer zoals langdurige droogtes of hevige regenval de grondstructuren verandert.

Ondiepe Fundering

Een ondiepe fundering wordt ook wel een fundering op staal genoemd, hoewel de term misleidend is. Het betreft eigenlijk een constructie waarbij onder de dragende muur een verbrede gemetselde of betonvoet wordt geplaatst die direct op de onderliggende bodem draagt. Deze methode is geschikt voor stevige grond zoals zand, maar niet geschikt voor zachte ondergronden zoals veen of klei.

Toch is deze fundering vaak gebruikt in gebieden waar een diepere fundering had moeten worden toegepast. Dit was vooral het geval in de bouwperiode na de Tweede Wereldoorlog, waarin snelheid vooropstond. Gebouwen op ondiepe funderingen kunnen problemen ondervinden als de ondergrond verandert, bijvoorbeeld door krimp of verzakking.

Risico’s bij ondiepe fundering

• Droogte: Door droogte kan de grond krimpen, wat kan leiden tot funderingsproblemen. Gebouwen op ondiepe funderingen kunnen in dat geval verzakken.
• Zware regenval: Bij hevige regenval kan de grond te veel water opnemen, waardoor de draagkracht afneemt. Ook dit kan leiden tot verzakking of instabiliteit.

Fundering op Beton

De fundering op beton omvat meerdere varianten, afhankelijk van de bouwmethodes en de belastingen die het gebouw moet dragen. Twee belangrijke vormen zijn de plaatfundering en de poerenfundering.

Plaatfundering

Een plaatfundering bestaat uit een gestorte betonvloer. Deze is meestal dure dan een bestrating, maar nodig bij zware bouwwerken of wanneer er later vloerverwarming of coatings geïnstalleerd moeten worden. Deze methode is ideaal voor gebouwen met hoge belastingen of bijzondere vereisten.

Poerenfundering

Bij een poerenfundering worden onder de muren betonnen balken geplaatst die de belasting doorgeven naar de draagkrachtige grond. Deze methode wordt vaak gebruikt bij puntlasten, zoals bij liftschachten, schoorstenen of machines. De poeren kunnen worden opgevuld met beton en voorzien van wapening om de stabiliteit te vergroten.

Paalfundering

Een paalfundering wordt toegepast als de draagkrachtige grond te diep zit, bijvoorbeeld in moeras-, veen- of aangevulde grond. In deze gevallen worden betonnen of houten palen in de grond geschroefd of geboord. De paalfundering is robuust, maar relatief duur.

Toepassing paalfundering

• Betonpaalfundering: Zeer betrouwbaar en duurzaam, maar kostbaar.
• Houten paalfundering: Vaak gebruikt in historische steden zoals Amsterdam en Rotterdam. De palen moeten onder het grondwater staan om te voorkomen dat ze rotten.

Een paalfundering is ideaal voor gebieden met een beperkte toegang voor machines of voor bouwterreinen met licht of zwaar plooiende grond. Deze methode is ook geschikt voor bouwwerken met beperkte werkruimte.

Fundering op Blokken en Gewapende Betonnen Blokken

Een fundering op blokken wordt toegepast in situaties waar puntlasten domineren. Bijvoorbeeld bij een kerk of een gebouw met een zware kern. Onder de muren komen in dit geval balken van gewapend beton die de belasting doorgeven naar de onderliggende blokken.

Invloed van Bouwontwerp op Fundering

Het ontwerp van een gebouw heeft een grote invloed op het type fundering dat nodig is. Bij een homogene bouwmassa kan een herhalend funderingsysteem worden toegepast. Bij heterogene bouwmassa’s, zoals bij gedeeltelijke onderkelderingen of liftputten, ontstaat een verstoring in het funderingspatroon. Dit moet zorgvuldig worden bekeken in het ontwerfase.

Belangrijke factoren bij het ontwerpen van een fundering

1. Bereikbaarheid van het bouwterrein: Is er voldoende toegang voor machines?
2. Beschikbare werkruimte: Hoeveel ruimte is er voor funderingswerkzaamheden?
3. Obstakels in de bodem: Zijn er belemmeringen zoals leidingen of archeologische resten?
4. Beschikbare bouwtijd: Hoe snel moet het gebouw klaar zijn?

Bodemonderzoek en Funderingsanalyse

Een grondonderzoek is onmisbaar bij de keuze van het juiste funderingstype. Dit omvat zowel veldonderzoek als laboratoriumonderzoek. Het veldonderzoek geeft inzicht in de samenstelling van de grond, de diepte van de draagkrachtige lagen en de grondwaterstand. Het laboratoriumonderzoek bepaalt de fysische en chemische eigenschappen van de grond.

Soorten bodemonderzoek

1. Veldonderzoek: Boringen, proeven en meetmethoden op locatie.
2. Laboratoriumonderzoek: Analyse van grondproeven in de laboratoriumomgeving.

Conclusie

De keuze voor een funderingtype hangt sterk af van de ondergrond, de bouwmethodes en de belastingen. Traditionele methoden zoals fundering op houten palen zijn nog steeds van toepassing, maar gevoelig voor klimaatverandering. Moderne funderingen zoals paalfundering of poerenfundering bieden meer stabiliteit, maar zijn duurder. Het is daarom belangrijk om een gedetailleerd grondonderzoek te laten uitvoeren en de juiste funderingsmethode te kiezen op basis van de specifieke omstandigheden. Dit zorgt voor een duurzame, stabiele fundering die het gebouw jarenlang draagt.

Bronnen

1. Blokhutwinkel.nl - Diverse soorten funderingen
2. Regionaal Energieloket - Funderingsproblemen en klimaatverandering
3. Zakelijk Regionaal Energieloket - Funderingsproblemen
4. Joost Devree - Fundering
5. Monumentenwacht Overijssel - Funderingen
6. KCAF - Verschillende soorten funderingen