Uitgraven van funderingen: Technieken, toepassingen en overwegingen

Published by Redactie on juli 19, 2025 | Category fundering

Bij het uitvoeren van bouw- of renovatieprojecten is het uitgraven van funderingen een essentieel onderdeel van het proces. Een stabiele fundering is namelijk de basis voor elk gebouw en bepaalt mede de levensduur, stabiliteit en veiligheid van de constructie. Het uitgraven van funderingen kan uitgevoerd worden op verschillende manieren, afhankelijk van de bouwtechniek, de grondsoort en de vereisten van het project. Deze artikel geeft een overzicht van de technieken, materialen en aandachtspunten bij het uitgraven van funderingen, met betrekking tot zowel traditionele als moderne toepassingen.

Technieken voor het uitgraven van funderingen

Er zijn verschillende manieren om funderingen uit te graven, waarbij de keuze van methode beïnvloed wordt door factoren zoals de ondergrond, de draagkracht van de grondlaag en de omgevingsfactoren. Hieronder worden enkele van de belangrijkste technieken besproken.

Fundering op staal

Een veelvoorkomende methode bij het uitgraven van funderingen is de zogenaamde fundering op staal. Deze methode wordt toegepast wanneer de draagkrachtige grondlaag niet te diep onder het maaiveld ligt. In dit geval wordt de slechte bovengrond verwijderd en vervangen door een zandkoffer of verbeterd via verdichting of injectie. De fundering bestaat dan uit een strookfundering, poefundering of plaatfundering, afhankelijk van de vereisten van het gebouw en de druk die de grond kan aan.

Fundering op palen

Wanneer de draagkrachtige laag zich op een grote diepte bevindt, wordt vaak gekozen voor een fundering op palen. Deze methode is bijvoorbeeld gebruikelijk in gebieden met moerasgrond, veen of aangevulde grond. De palen kunnen van verschillende materialen zijn, zoals hout, beton of staal. Na het plaatsen van de palen wordt er een stijve vloer of paalstekken geplaatst om verder te bouwen.

Er zijn verschillende manieren om palen in de grond te brengen, zoals:

Heien: Hierbij wordt de paal met een hei- of trilblok in de grond geslagen. Deze methode heeft het voordeel van snelle uitvoering, maar levert ook geluids- en trillingshinder op, wat mogelijk schade kan veroorzaken aan naburige bebouwing.
Drukken: Deze methode is trillingvrij en geschikt voor gevoelige omgevingen, zoals bebouwde kom.
Trillen: Hierbij wordt de paal in de grond getild met behulp van een trillende machine.
Schroefboren of boren: Hierbij wordt een gat gemaakt in de grond, waarna de paal wordt ingebracht. Deze methode is geschikt voor zachte gronden en biedt goede precisie.

Het draagvermogen van de paalfundering kan worden verkregen op twee manieren:

Wanneer de paalpunt de vaste grond niet bereikt en de paal op kleef staat.
Wanneer de paalpunt de vaste grond wel bereikt en het gewicht van het gebouw op deze draagkrachtige laag rust.

Grondverbetering

In sommige gevallen is het uitgraven van funderingen gevolgd door grondverbetering nodig om de stabiliteit van de ondergrond te verhogen. Er zijn verschillende manieren om grond te verbeteren, zoals:

Zandstorting: Hierbij wordt zand aan het oppervlak en op grotere diepte verdicht met een trilmachine. Deze methode is geschikt voor bouwwerken op staal en paalfunderingen.
Injectie: In holle ruimtes tussen korrels wordt een kleemengsel of een mengsel van cement, water en zand ingeperst. Deze methode is geschikt voor zand- of grindgrond.
Chemische verbetering: In sommige gevallen wordt gebruikgemaakt van zuren en zoutoplossingen om de grond te stabiliseren. Deze methode is bijvoorbeeld geschikt voor grond met schadelijke bodemzuren.

Aandachtspunten bij het uitgraven van funderingen

Bij het uitgraven van funderingen zijn er verschillende aandachtspunten die worden genoemd in de bronmateriaal. Deze omvatten zowel technische als praktische overwegingen die van belang zijn bij de uitvoering van het werk.

Materialen en technieken

Houten paalfunderingen zijn bijzonder gevoelig voor schimmel, bacteriën en aantasting. In geval van twijfel aan de kwaliteit van houten paalen kan worden gekozen voor inspecties, waarbij delen van de fundering worden vrijgegraven en beoordeeld op schade en versterkingsnoodzaak.
Stalen paal zijn minder gebruikelijk vanwege het risico op corrosie en de omgevingsimpact van heien. Stalen paal zijn daarom vaak niet geschikt voor projecten waarbij geluids- of trillingshinder een probleem kan zijn.
Grondschroeven zijn een duurzaam alternatief dat steeds vaker wordt ingezet. Deze methode is trillingvrij, eenvoudig te installeren en heeft een minimale impact op de omgeving. Het is geschikt voor een breed spectrum van bouwprojecten, zoals het aanleggen van terrassen of het uitvoeren van kleinere uitbreidingen.

Technische beperkingen

Langdurige droogte kan invloed hebben op funderingen op staal, vooral wanneer de grond gemengd is met klei of veen. In dergelijke gevallen kan de grond inklinken, wat leidt tot zakking of scheefstand van het gebouw. Om dit te voorkomen is het aan te raden om de grond rond het gebouw regelmatig te sproeien.
Schade door activiteiten in de omgeving, zoals bouwactiviteiten met veel trillingen of het plaatsen van palen in de buurt van bestaande funderingen, kan leiden tot verzakking of instorting.
Ongelijke belasting van funderingen kan optreden bij uitbreidingen of wanneer extra verdiepingen worden gebouwd zonder dat de bestaande fundering hiervoor voldoende is ingericht. In dergelijke gevallen kan het nodig zijn om extra palen of een verbeterde fundering aan te brengen.

Juridische en administratieve overwegingen

Bij het uitgraven van funderingen moet er rekening worden gehouden met juridische vereisten en administratieve regelgeving. Zo is het bijvoorbeeld belangrijk om te controleren of er een omgevingsvergunning nodig is voor het aanleggen van een terras of uitbreiding. Ook bij woningbouwverenigingen kan het nodig zijn om te voldoen aan specifieke regels en voorwaarden.

Duurzame alternatieven

Nieuwe technologieën en duurzame oplossingen bieden steeds meer alternatieven voor het uitgraven van funderingen. Een voorbeeld hiervan zijn de grondschroeven van StopDigging. Deze methode is een duurzame oplossing die geen graven, uitgraven of het gebruik van beton vereist. De fundering kan binnen enkele uren worden geïnstalleerd, waardoor er geen zware machines of lange uithardingstijden nodig zijn. Deze techniek is geschikt voor een breed spectrum van bouwprojecten en biedt een snelle en efficiënte manier om een stabiele fundering te realiseren.

Conclusie

Het uitgraven van funderingen is een essentieel onderdeel van elk bouw- of renovatieproject. De keuze van de juiste techniek en materiaal hangt af van verschillende factoren, zoals de ondergrond, de draagkracht van de grondlaag en de omgevingsfactoren. Traditionele methoden zoals fundering op staal en fundering op palen zijn nog steeds relevant, maar worden steeds vaker aangevuld of vervangen door moderne en duurzamere oplossingen zoals grondschroeven. Bij de uitvoering van het werk moeten aandachtspunten zoals materialen, technieken, omgeving en juridische vereisten worden meegenomen om een stabiele en duurzame fundering te realiseren.

Bronnen

uitgraven