Kabels en funderingen: Uitvoering, regelgeving en veiligheid bij ondergrondse leidingwerkzaamheden

Bij renovaties, nieuwbouw of ondergrondse werkzaamheden is het aanleggen of kruisen van kabels en leidingen onder funderingen een complexe en regelgevingssensitieve activiteit. Het betreft zowel technische als juridische aandachtspunten die goed doorzien moeten worden om schade aan bestaande infrastructuur en de funderingen zelf te voorkomen. In dit artikel worden de relevante technische richtlijnen, wetgeving en uitvoeringsrichtsnoeren besproken, op basis van de informatie uit de officiële documentatie van de gemeente Zuidplas en gerelateerde normen.

De Wet Informatie-uitwisseling Ondergrondse Netten (WION) speelt een centrale rol in het proces van graafwerkzaamheden. Volgens deze wet is de grondroerder verplicht om voor het starten van werkzaamheden de bestaande kabels en leidingen te raadplegen. Dit gebeurt door een graafmelding in te dienen bij Kadaster-sectie KLIC. Daarnaast moeten netbeheerders en grondroers uiterlijk 30 werkdagen na het leggen van kabels of leidingen de ligginggegevens digitaal beschikbaar stellen. Dit maakt het mogelijk voor toekomstige grondroers om risico's te voorkomen bij het uitvoeren van graafwerkzaamheden. In het geval van het aantreffen van onbekende kabels of leidingen dient deze informatie eveneens bij Kadaster te worden gemeld.

Vastlegging van het standaard dwarsprofiel en tracé

De gemeente Zuidplas heeft een aantal regelgevingen vastgesteld die betreffen aan de uitvoering van werkzaamheden in de openbare grond. Het zogenaamde "algemene standaard dwarsprofiel" is een door de gemeente vastgesteld schema dat de ligging van kabels en leidingen in de openbare grond bepaalt. Deze profielen zijn opgedeeld in geografische deelgebieden, waarbij binnen elk profielgebied ook specifieke profielen kunnen voorkomen. Daarom is het verplicht om vooraf informatie aan te vragen bij de Gemeentelijke Coordinator Kabels en Leidingen (GCKL).

Indien afwijkingen van het standaard dwarsprofiel of het aangewezen tracé worden geconstateerd, moet de grondroerder in overleg treden met de GCKL of de toezichthouder om een nieuw beoogd tracé vast te leggen. Dit is van essentieel belang om mogelijke schade aan funderingen, bestaande infrastructuur of leidingen te voorkomen.

Uitvoering van kruisingen onder funderingen

Wanneer kabels of leidingen gekruist moeten worden onder funderingen, zijn er bepaalde technische eisen die moeten worden nageleefd. Bijvoorbeeld geldt voor koppelbalken van funderingen dat deze alleen gekruist mogen worden als de afstand tussen de bovenkant van de koppelbalken en het maaiveld minstens 2,00 meter bedraagt. Daarnaast moet de ruimte tussen de koppelbalken voorzien zijn van een gewapende betonplaat. Deze plaat zorgt ervoor dat de leidingen een veilige ligging verkrijgen en bescherming biedt tegen mogelijke schade.

Bij het kruisen van kabels of leidingen met een boring of persing moet rekening worden gehouden met een minimale verticale afstand. Bij kabels bedraagt deze afstand minimaal 0,50 meter, terwijl voor leidingen een afstand van minstens 1 meter geldt. De buis die wordt geperst of geboord wordt onder de bestaande kabel of leiding doorgevoerd. Dit zorgt ervoor dat bestaande infrastructuur niet wordt aangetast en er geen risico op schade is.

Boringen en persingen in de openbare ruimte

Boringen of persingen in de openbare ruimte zijn onderworpen aan een aantal specifieke regelgevingen. De methode van boren of persen dient vooraf goedkeuring van het college te verkrijgen. Ongestuurde raketboringen zijn in de openbare ruimte niet toegestaan, tenzij met de toezichthouder anders is overeengekomen. Daarnaast moet in het geval van een boomkruising met een mantelbuis de uitvoering van de boring en de materiaalkeuze door de gemeente kunnen worden bepaald. De mantelbuis moet in ieder geval een minimale dekking van 0,80 meter hebben.

Indien de locatie van een persing of (gestuurde) boring binnen de kroonprojectie van een boom ligt, dient de grondroerder de wijze van uitvoering af te stemmen met de toezichthouder. Dit is van belang om schade aan de boom te voorkomen en om de natuurlijke omgeving zo min mogelijk te belasten.

Veiligheid en toegankelijkheid

Een belangrijke vereiste bij het aanleggen van ondergrondse infrastructuur is de toegankelijkheid voor onderhoud en reparatie. Bovengrondse voorzieningen zoals handholes mogen niet boven bestaande kabels of leidingen worden geplaatst, tenzij in overleg met en met goedkeuring van de betreffende netbeheerder onder voorwaarden wordt gelegd. Dit is noodzakelijk om toegang tot de ondergrondse leidingen en kabels te garanderen.

Daarnaast zijn er eisen met betrekking tot de uitvoering van tijdelijk herstel na graafwerkzaamheden. Het herstel dient conform de aangegeven normen gebeuren en moet zodanig worden uitgevoerd dat het functionele gebruik van de weg volledig wordt hersteld. Dit omvat het terugbrengen van verhardingsmaterialen op een vaktechnische wijze, zodat geen gevaar ontstaat voor weggebruikers.

Verantwoordelijkheden van de grondroerder

De grondroerder heeft een aantal verplichtingen bij het uitvoeren van werkzaamheden. Het is verplicht om proefsleuven te graven in het beoogde tracé om bestaande kabels en leidingen te detecteren. Van deze proefsleuven wordt een actuele registratie bijgehouden, die bij aanzegging aan de GCKL of toezichthouder kan worden overhandigd. Deze registratie dient als bewijs dat de grondroerder heeft nagekomen wat in de regelgeving is gesteld.

Daarnaast dient de grondroerder ervoor te zorgen dat kabels of leidingen die binnen de afgelopen 10 jaar geen dienst hebben gedaan, worden verwijderd als zij in de te ontgraven sleuf liggen. Dit geldt ook voor kabels of leidingen die door het graafwerk blijvend buiten gebruik komen te staan. Bij deze werkzaamheden moeten wettelijke overgangsregelingen worden gerespecteerd.

Tijdelijke opsluiting en afsluiting

Als een gerealiseerde persing of gestuurde boring niet direct in gebruik wordt genomen, dient de mantelbuis te worden afgesloten met kunststof deksels. Dit voorkomt onbedoelde toegang of schade aan de infrastructuur. De afsluiting moet zodanig zijn dat de constructie niet wordt ondermijnd en dat er geen risico op infiltratie of beschadiging bestaat.

Conclusie

Het aanleggen of kruisen van kabels en leidingen onder funderingen vereist een nauwkeurige uitvoering en naleving van regelgeving. De Wet Informatie-uitwisseling Ondergrondse Netten (WION) en lokale regelgeving zoals van de gemeente Zuidplas vormen hierbij de basis. Het is essentieel om vooraf informatie te verkrijgen over bestaande ondergrondse infrastructuur en om dit te gebruiken bij het bepalen van het tracé. Boringen, persingen en kruisingen moeten zorgvuldig worden gepland en uitgevoerd om schade te voorkomen en veiligheid te waarborgen. De grondroerder heeft verantwoordelijkheden inzake registratie, communicatie en uitvoering, terwijl de gemeente en toezichthouders rollen spelen in de controle en goedkeuring van werkzaamheden.

Door naleving van deze richtsnoeren en regelgeving is het mogelijk om werkzaamheden aan kabels en leidingen onder funderingen veilig, efficiënt en in overeenstemming met wettelijke en technische standaarden uit te voeren.

Bronnen

1. CVDR670730_1.html
2. CVDR625666