Stapelblokken bouwen zonder fundering – is dat mogelijk?

Published by Redactie on juli 19, 2025 | Category fundering

Stapelblokken zijn in de huidige tijd een veelgebruikt bouwmateriaal, vooral in de tuinbouw en in de constructie van borders, bloembakken en tuinmuren. Het modulaire karakter en het gebruiksgemak maken ze ideaal voor zowel amateurbouwers als professionals. Een van de voordelen die vaak genoemd worden, is dat het bijna niet nodig is om een traditionele fundering aan te brengen. Maar is het echt mogelijk om stapelblokken zonder fundering te bouwen? En wat zijn de voorwaarden en beperkingen van dergelijke constructies?

In deze artikel wordt ingegaan op de mogelijkheden, technische voorschriften, toepassingen en praktische tips voor het bouwen met stapelblokken zonder fundering, op basis van informatie uit betrouwbare bronnen.

Bouwen zonder fundering: de basis

Volgens meerdere bronnen is het in de meeste gevallen mogelijk om stapelblokken te bouwen zonder een traditionele fundering, zoals vermeld in bron [1]. Hierbij is slechts een volledig vlakke ondergrond nodig. Dit maakt de constructie niet alleen eenvoudiger, maar ook aanzienlijk goedkoper en sneller uit te voeren. Het is echter belangrijk om rekening te houden met enkele belangrijke factoren:

Stabiel ondergrondoppervlak: Hoewel er geen fundering nodig is, moet de ondergrond wel stabiel en vlak zijn. Bron [5] benadrukt dat het aanstellen van de ondergrond met een waterpas essentieel is voor een stabiele constructie. Een oneffen of losse ondergrond kan leiden tot scheefstaande of instabiele stapelconstructies.
Hoogte van de constructie: Als de constructie niet te hoog wordt, is het mogelijk om zonder fundering te bouwen. Bron [2] geeft aan dat wanneer de stapeling van blokken hoger is dan 50 cm, het verstandig is om cement in het zand onder de opsluitbanden te verwerken, wat extra stabiliteit biedt.
Gewicht en doel van de constructie: Stapelblokken zijn ideaal voor lichte toepassingen zoals borders, bloembakken en kleine muren. Bij zwaardere of functionele muren (bijvoorbeeld als wandversterking of afbakening van een terrein), is een fundering meestal wenselijk of zelfs verplicht.

Bouwtechniek: stap voor stap

Bij het bouwen met stapelblokken zonder fundering zijn er verschillende technieken en aanbevelingen om rekening mee te houden. Deze zijn afkomstig uit meerdere bronnen en geven een duidelijk overzicht van de stappen die genomen kunnen worden.

1. Ondergrond voorbereiden

Sleuf graven en stabiliseren: Bron [7] adviseert om een sleuf te graven en deze te vullen met een stabiele funderingslaag, zoals stabilisatiezand of gebroken puin. Deze funderingslaag dient als ondersteuning voor de stapelblokken.
Opsluitbanden plaatsen: Volgens bron [2], [5] en [7] is het aan te raden om opsluitbanden van 5x15x100 cm op de ondergrond te plaatsen. Deze banden zorgen voor een vlakke basis en voorkomen dat de blokken scheef zouden kunnen zitten.
Waterpas stellen: Het is essentieel om de ondergrond en opsluitbanden met een waterpas te stellen. Dit voorkomt scheefstand en zorgt voor een professionele uitstraling van de constructie.

2. Eerste laag blokken plaatsen

Lijmen: De eerste laag blokken kan worden geplaatst met speciale lijm zoals Varistone PU Fix of Multitack Kitlijm. Bron [2] en [6] geven aan dat deze lijm zorgt voor een stevige verbinding.
Proeflegging: Het is verstandig om eerst een proeflegging te doen om te zien of de constructie op de gewenste manier staat. Dit voorkomt later eventuele onverwachte problemen.
Precisie: De blokken moeten strak tegen elkaar worden gelegd. Dit zorgt voor een compacte en stevige basis (bron [6]).

3. Volgende lagen stapelen

Halfsteensverband: Bij de tweede laag wordt aanbevolen om een halfsteensverband te gebruiken. Dit betekent dat de blokken niet recht boven elkaar worden geplaatst, maar met een halve afwijking. Dit zorgt voor extra stabiliteit (bron [6]).
Verstevigen met lijm: Tussen de lagen kan extra lijm worden aangebracht voor extra stevigheid. Bron [2] en [4] adviseren om PU-lijm of speciale steenlijm te gebruiken.

4. Hoeken en afwerking

Hoeken bouwen: Hoeken kunnen op twee manieren worden aangebracht. Ofwel worden de blokken in elkaar overgevallen, wat minder strak is, ofwel worden ze in verstek gezaagd voor een strakke uitstraling. Bron [6] benadrukt dat het zaagwerk vakmanschap vereist.
Anti-worteldoek: Bij bloembakken en borders is het aan te raden om anti-worteldoek aan te brengen om wortelgroei binnen de structuur te beperken (bron [2]).

Toepassingen van stapelblokken zonder fundering

Stapelblokken zijn zeer veelzijdig en kunnen zonder fundering in verschillende toepassingen worden gebruikt. Bron [4] en [5] geven een overzicht van de meest voorkomende toepassingen:

1. Verhoogde borders

Voordelen: Verhoogde borders zorgen voor een nette uitstraling van planten en maken het onderhoud makkelijker.
Techniek: Gebruik strakke of getrommelde blokken afhankelijk van de gewenste uitstraling.

2. Tuinmuren

Doel: Tuinmuren kunnen gebruikt worden om hoogteverschillen op te vullen of om een rustige sfeer te creëren.
Materialen: Gespleten of gekloofde blokken zijn ideaal voor een natuurlijke uitstraling.

3. Bloembakken

Flexibiliteit: Bloembakken kunnen op maat gemaakt worden en worden vaak gebruikt om de persoonlijke stijl van een tuin te benadrukken.
Afwerking: Anti-worteldoek en lijm zorgen voor een duurzame en functionele constructie.

Soorten stapelblokken

Er zijn verschillende soorten stapelblokken, elk met hun eigen kenmerken en toepassingen. Bron [4] en [5] geven een overzicht:

Type	Kenmerken	Toepassing
Strakke blokken	Modern, glad oppervlak	Tuinmuren, verhoogde borders
Getrommelde blokken	Ruw, verweerd uiterlijk	Rustieke sfeer
Gespleten blokken	Natuurlijk, breuksteen-achtig	Afscheidingen, bloembakken

Duurzaamheid en herbruikbaarheid

Een van de belangrijkste voordelen van stapelblokken is hun duurzaamheid. Volgens bron [1] behouden stapelblokken hun waarde en zijn ze gemakkelijk herbruikbaar. Ze kunnen bijvoorbeeld op een andere plaats worden gebruikt of voor een ander doel. Dit maakt ze niet alleen financieel aantrekkelijk, maar ook duurzaam.

Daarnaast zijn stapelblokken brandwerend, wat ze geschikt maakt voor gebruik in bedrijven of industriële zones waar brandveiligheid van belang is.

Veelgestelde vragen en tips

Tijdens het bouwen met stapelblokken zijn er enkele vaste richtlijnen en tips die van toepassing zijn:

Hoeveel lijm is nodig? Bron [7] geeft aan dat één bus lijm ongeveer 11 meter aan stapelblokken kan verwerken, afhankelijk van het type lijm en de grootte van de blokken.
Hoe hoog mag de constructie zijn? Als de constructie hoger is dan 50 cm, is het verstandig om cement in het zand onder de opsluitbanden te verwerken.
Hoe diep moeten de blokken liggen? Volgens bron [5] is het aan te raden om de fundering maximaal 1 cm onder de tegels uit te laten komen, zodat het niet zichtbaar is en de constructie optimaal uitkomt.

Conclusie

Stapelblokken zonder fundering bouwen is niet alleen mogelijk, maar ook een praktische en duurzame oplossing voor verschillende toepassingen in de tuinbouw. Het vereist wel een vlakke en stabiele ondergrond, en een zorgvuldige aanpak bij het stapelen. Door gebruik te maken van opsluitbanden, lijm en een halfsteensverband, kan een stevige en functionele constructie worden gerealiseerd.

Deze methode biedt voordelen in termen van snelheid, kostenefficiëntie en flexibiliteit. Het is echter belangrijk om rekening te houden met de hoogte en het doel van de constructie, omdat zware of functionele muren wellicht toch een fundering vereisen.

Zowel amateurs als professionals kunnen met deze techniek een strakke, duurzame en functionele constructie realiseren, waardoor stapelblokken zich steeds meer afzetten als een favoriete keuze in de huidige bouwpraktijk.

Bronnen

stapelblokken