Aanvullen van funderingen: aanpak, technieken en samenwerking

Published by Redactie on juli 19, 2025 | Category fundering

In de bouwsector is het aanvullen van funderingen een essentieel onderdeil van renovaties, verbouwingen en nieuwbouwprojecten. Een stabiele fundering zorgt voor de duurzaamheid, veiligheid en levensduur van een gebouw. In Nederland, waar bodemdaling en funderingsproblematiek zich vaak voordoen, is het aanvullen van funderingen nogmaals van cruciaal belang. De afgelopen jaren is er veel aandacht geweest voor het onderbouwen van woningen en het uitwerken van nationale en regionale strategieën om funderingsproblemen op lange termijn te beheersen. In dit artikel wordt ingegaan op de technieken, aanpak, samenwerking en beleid die betrokken zijn bij het aanvullen van funderingen, op basis van recente ontwikkelingen en praktische instructies.

Aanvullen van funderingen: een essentiële bouwmaatregel

Een fundering is de basis van elk gebouw. Zij moet in staat zijn om het gewicht van het bouwwerk te dragen en bestand zijn tegen omgevingsinvloeden zoals grondwater, vorst, droogte en chemische invloeden. Een fundering moet bovendien stabiel en stijf zijn, zodat het gebouw niet zakt, barst of breekt. In Nederland is funderingsherstel vaak nodig door bodemdaling of oude bouwmethoden die niet meer optimaal zijn. Het aanvullen van funderingen betekent dan ook het uitbreiden, verstevigen of herbouwen van bestaande funderingen om het gebouw weer veilig en duurzaam te maken.

Volgens Joost de Vree op zijn website, is een fundering meestal onder het maaiveld gelegen. De meest gebruikte methode is de fundering op staal, wanneer de draagkrachtige laag niet te diep zit. In dergelijke gevallen wordt de slechte bovengrond verwijderd en vervangen door zand of verbeterd door verdichting of groutinjectie. Bij strokenfundering of plaatfundering wordt een brede zone gemaakt onder de dragende muren of als een dikke plaat op de draagkrachtige grond. Deze technieken zijn essentieel bij het aanvullen van funderingen.

Praktijkgerichte stappen bij het aanvullen van funderingen

Bouwonline biedt in een blog een duidelijke, stapsgewijze uitleg over het aanleggen van een fundering. Deze stappen zijn ook van toepassing bij het aanvullen van bestaande funderingen. De eerste stap is het voorwerk, waarbij de locatie bepaald en gemarkeerd wordt. Het is belangrijk om voldoende ruimte te hebben voor werken en lopen. Bijvoorbeeld bij het gebruik van een heistelling moet de plek van de heipaal exact bepaald zijn voordat de heistelling aankomt.

De tweede stap is het uitgraven. De diepte waarin moet worden gegraven, hangt af van factoren als vloerverwarming, combinatievloer en EPS-funderingskist. Bijvoorbeeld bij vloerverwarming is rekening te houden met een dekvloerdikte van 7 cm en een combinatievloerdikte van 20 cm. De funderingsbalk is meestal 40 cm hoog en de EPS-kist is 8 cm. Hieruit volgt dat het totaal gegraven moet worden tot 80 cm onder de bovenkant van de bestaande dekvloer, inclusief extra zandvulling.

De derde stap betreft het plaatsen van bruggetjes, die als extra versteviging dienen voor de EPS-bekisting. Deze bruggetjes zijn belangrijk om de fundering zeker te maken en te voorkomen dat de bekisting zich verplaatst tijdens het vullen.

Nationale aanpak funderingsproblematiek

De problematiek rondom funderingen is niet alleen een bouwkundig vraagstuk, maar ook een maatschappelijke uitdaging. In 2023 werd de Kamerbrief ‘Voortgang aanpak funderingsproblematiek’ gepresenteerd, waarin het rapport ‘Nationale Aanpak Funderingsproblematiek (NAF)’ centraal staat. Het doel van de NAF is om binnen tien jaar de funderingsproblematiek in samenwerking met lokale overheden inzichtelijk en beheersbaar te maken. De uitvoering ligt bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), terwijl de ministeries van BZK, IenW en LNV samen met VNG als opdrachtgevers fungeren. Daarnaast spelen het Platform Slappe Bodem en de Coalitie Stevige Steden een rol als klankbord.

Het Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen (KBF) is ingeschakeld voor centrale kennisontsluiting en als loket voor vragen. Dit duidt op de rol van kennisontwikkeling en -beschikbaarheid, die essentieel zijn voor het beheersen van funderingsproblemen. Het Platform Slappe Bodem benadrukt dat het aanvullen van funderingen niet alleen een bouwkundige uitdaging is, maar ook een kwestie van financiering, regelgeving en samenwerking op meerdere niveaus.

Samenwerking en financiële aspecten

Een belangrijk thema in de nationale aanpak is de financiering van funderingsherstel. Het Platform Slappe Bodem benadrukt dat financiering van 'niet-kunners' moet worden verbeterd, bijvoorbeeld via het Fonds Duurzaam Funderingsherstel. Daarnaast is het van belang om het onderzoek naar de omvang en urgentie van funderingsproblemen uit te breiden, zodat keuzes in de tijd kunnen worden gemaakt. Verder benadrukt het platform de noodzaak om informatie over de staat van de fundering verplicht te maken bij de verkoop van een pand. Dit helpt bij het vooraf inzicht geven in mogelijke funderingsproblemen.

Het aanvullen van funderingen vereist ook innovatie. Het Platform Slappe Bodem benadrukt de ontwikkeling van innovatieve aanpakken die de snelheid en capaciteit van funderingsherstel vergroten. Daarnaast moet er ruimte komen voor herontwikkeling, bijvoorbeeld bij de bouw van nieuwbouw op grond met funderingsproblemen. Dit vraagt om het ontwikkelen van instrumentarium en regelgeving die zowel de woningeigenaar als de gemeente in staat stelt om funderingsherstel en -aanvulling efficiënt te realiseren.

Rol van gemeenten, waterschappen en provincies

Gemeenten en waterschappen spelen een centrale rol in de aanpak van funderingsproblematiek. Zij worden in staat gesteld om inwoners te ondersteunen met kennis, capaciteit en geld. Het is belangrijk dat deze overheden samenwerken met de eigenaren van woningen, bouwbedrijven, adviespartijen en financieringsinstanties. Een integrale aanpak is hier essentieel, waarbij zowel bouwtechnische aspecten als milieu-, klimaat- en infrastructuurmaatregelen worden gecombineerd. Dit geldt zowel voor de stad als voor het landelijke gebied.

Het Platform Slappe Bodem benadrukt dat een integrale gebiedsgerichte aanpak essentieel is. In zowel stedelijke als landelijke gebieden zijn funderingsproblemen vaak verbonden met andere maatregelen, zoals energiebesparing, klimaatadaptatie en rioolvernieuwing. Door deze thema’s te combineren, kan een duurzame en effectieve aanpak worden ontwikkeld. Het kabinet heeft een leeraanpak opgestart in zes koplopergebieden, waarbij ervaringen worden gedeeld en oplossingen worden getest. Het platform benadrukt echter dat investeringsgelden hierbij onontbeerlijk zijn.

Kwaliteit en betrouwbaarheid van funderingsherstel

De kwaliteit van funderingsherstel en aanvulling is van groot belang. Het Platform Slappe Bodem benadrukt de noodzaak om kennisontwikkeling en -beschikbaarheid op lange termijn te faciliteren. Dit betekent dat er investeringen moeten worden gedaan in onderzoek, innovatie en training van professionals. Bovendien benadrukt het platform de noodzaak om advies- en funderingsherstelbedrijven te certificeren, zodat de kwaliteit van de uitvoering wordt gegarandeerd.

Het beschikbaar stellen van informatie voor woningeigenaren via een centraal loket is ook belangrijk. Het Platform Slappe Bodem benadrukt dat dit loket nationaal moet worden georganiseerd, omdat woningeigenaren meestal naar de gemeente zullen aankloppen. Daarom is extra capaciteit en kennis nodig binnen de gemeente om inwoners te helpen bij funderingsproblemen.

Conclusie

Het aanvullen van funderingen is een complex proces dat technische, financiële en maatschappelijke aspecten omvat. In Nederland is dit proces extra belangrijk vanwege bodemdaling, oude bouwmethoden en klimaatverandering. Het aanvullen van funderingen moet worden gezien als een essentiële bouwmaatregel om woningen veilig, duurzaam en leefbaar te houden.

De nationale aanpak funderingsproblematiek, die in 2023 is gepresenteerd, benadrukt de noodzaak van samenwerking, kennisontwikkeling en financiering. Gemeenten, waterschappen en de Rijksdienst spelen een centrale rol in deze aanpak. Daarnaast is het van belang om kwaliteit en betrouwbaarheid van funderingsherstel te waarborgen, bijvoorbeeld door certificering van bedrijven en het beschikbaar stellen van een centraal loket voor woningeigenaren.

Het aanvullen van funderingen is niet alleen een bouwkundige uitdaging, maar ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het Platform Slappe Bodem benadrukt dat een integrale aanpak van funderingsproblematiek essentieel is voor de toekomstige woningbouw en leefomgeving in Nederland.

Bronnen

aanvullende