De juiste diepte van een fundering bepalen: een essentieel onderdeel van elke bouwproject

Published by Redactie on juli 19, 2025 | Category fundering

Bij elk bouwproject, of het nu gaat om een woning, bedrijfshal of industriële constructie, is de fundering de basis van de constructie. Een goed uitgevoerde fundering zorgt ervoor dat het gebouw stabiel staat, niet verzakt en veilig blijft. De diepte waarop een fundering moet worden gelegd, is echter afhankelijk van meerdere factoren, zoals de ondergrond, de belasting die op de fundering komt te staan, en de klimaatomstandigheden in de regio. In deze artikel wordt een overzicht gegeven van de principes achter het bepalen van de juiste funderingsdiepte en de verschillende methoden die gebruikt kunnen worden om deze te realiseren.

De rol van de ondergrond in het bepalen van de funderingsdiepte

De ondergrond speelt een cruciale rol bij het bepalen van de funderingsdiepte. In Nederland is de dragende grondlaag vaak bestaande uit zand, die sterk genoeg is om een constructie te dragen. De diepte waarop deze dragende laag ligt, varieert per regio. In het oosten van het land ligt de dragende grondlaag meestal dicht bij het oppervlak, terwijl in het westen de dragende laag vaak dieper zit. Dit heeft directe gevolgen voor de benodigde funderingsdiepte: hoe dieper de dragende laag ligt, hoe dieper de fundering moet worden gelegd.

Het is van essentieel belang dat een fundering in een dragende grondlaag wordt geplaatst. Een fundering die in los zand of vleem ligt, heeft niet genoeg draagcapaciteit en kan dus niet voldoen aan de vereisten van stabiliteit en duurzaamheid. Daarom is het noodzakelijk om eerst een grondonderzoek uit te voeren om de samenstelling en draagcapaciteit van de ondergrond te bepalen. Dit onderzoek omvat zowel veldonderzoek (zoals boringen en proeven in de grond) als laboratoriumonderzoek (analyse van grondmonsters).

De invloed van vorst op funderingsdiepte

Een ander belangrijk aspect bij het bepalen van de funderingsdiepte is de vorstgrens. De vorstgrens, ook wel vorstdiepte genoemd, is de diepte in de grond tot waar de bodem kan bevriezen bij koude temperaturen. Deze diepte hangt af van factoren zoals het klimaat, de bodemsoort en het grondwaterpeil. In Nederland ligt de vorstgrens meestal tussen de 60 en 80 cm onder het maaiveld. Bij extreme kou kan deze diepte oplopen tot meer dan een meter.

Traditionele funderingen van beton moeten daarom meestal minimaal 80 cm diep worden gelegd om te voorkomen dat de grond onder de fundering bevriest en vervolgens gaat uitzetten. Dit kan leiden tot scheurtjes in de muren, verzakkingen en andere schade. Om dit te voorkomen, is het noodzakelijk om de fundering dieper te leggen dan de voorstgrens. Een zogenaamde vorstrand – een betonnen strook rondom de fundering – kan hierbij helpen om de grond op de zijkanten te isoleren en de invloed van vorst te beperken.

Een alternatief voor traditionele funderingen is de schroeffundering. Bij deze methode worden schroefpalen mechanisch in de grond gedraaid tot de juiste diepte, afhankelijk van de eisen van het project. Schroeffunderingen kunnen dieper worden geplaatst dan de vorstgrens en zijn daarom een goede oplossing voor bouwprojecten in vorstgevoelige gebieden. Bovendien vereisen deze funderingen minder voorbereidend grondwerk en zijn ze daarom vaak sneller en efficiënter te realiseren.

Funderingsmethoden: fundering op staal, fundering op palen en tussenvormen

Afhankelijk van de diepte waarop de dragende grondlaag ligt, worden verschillende funderingsmethoden gebruikt. De meest gebruikte methoden zijn:

Fundering op staal: Deze methode wordt toegepast wanneer de dragende grondlaag niet te diep zit – bijvoorbeeld binnen 80 of 100 cm onder het maaiveld. In dit geval wordt de slechte bovengrond verwijderd en eventueel vervangen door een zandkoffer of verbeterd via verdichting of groutinjectie. Voor strokenfundering en sleuffundering wordt met gewapend beton een verbrede zone onder de dragende muren gerealiseerd. Bij plaatfundering wordt er op de draagkrachtige grond één dikke plaat gelegd.
Fundering op palen: Wanneer de dragende grondlaag dieper zit, wordt er gebruik gemaakt van een fundering op palen. Bij deze methode worden heipalen of schroefpalen in de grond gestoken tot de dragende laag bereikt is. Deze methode is vooral geschikt voor gebieden met weinig dragende grond dicht bij het oppervlak, zoals veen- of moerassgronden.
Tussenvormen: Tussen fundering op staal en fundering op palen liggen tussenvormen, zoals fundering op putten of grondverbetering. Deze methoden worden toegepast wanneer de dragende grondlaag iets dieper zit dan bij een fundering op staal, maar niet zo diep dat er gebruik gemaakt moet worden van palen.

De keuze van de juiste funderingsmethode hangt af van meerdere factoren, zoals de bereikbaarheid van het bouwterrein, de beschikbare werkruimte, obstakels in de bodem, en de beschikbare bouwtijd. Het is daarom belangrijk om bij elk bouwproject eerst een grondonderzoek uit te voeren en vervolgens samen met een bouwkundig expert de meest geschikte funderingsmethode te bepalen.

Invloed van het gebouwontwerp op het funderingsontwerp

Het ontwerp van het gebouw zelf heeft ook een grote invloed op het funderingsontwerp. Bij een homogene bouwmassa, zoals een eengezinswoning of een standaard industriële hal, is er meestal sprake van een zich steeds herhalend funderingsysteem. Bij heterogene bouwmassas, zoals gebouwen met liftputten, gedeeltelijke onderkelderingen of schachtconstructies, kan het funderingspatroon verstoord worden. In dergelijke gevallen is het belangrijk om extra aandacht te besteden aan het ontwerp van de fundering om eventuele zettingsverschillen te voorkomen.

De belastingen die op de fundering komen te staan, zijn een andere bepalende factor. Afhankelijk van de constructie en de toepassing, kunnen er lijnlasten, puntlasten of plaatselijke hoge belastingen voorkomen. Deze belastingen moeten correct worden overgebracht op de dragende grondlagen om scheurtjes, zettingen of andere schade te voorkomen.

De draagcapaciteit van de fundering bepalen

De draagcapaciteit van een fundering wordt bepaald door de plaatselijke samenstelling van de grond, de diepte en dikte van de draagkrachtige lagen, en de grondwaterstand. Een grondonderzoek is hierbij essentieel om de geschiktheid van de ondergrond als fundering te bepalen. Dit onderzoek omvat onder andere boringen, proeven in de grond, en analyse van grondmonsters in het laboratorium.

Bij het bepalen van de draagcapaciteit is het ook belangrijk om rekening te houden met de omgevingsinvloeden. De fundering moet bestand zijn tegen invloeden zoals grondwater, zout water, droogte, vorst, hitte, schimmels en insecten. Gewapend beton voldoet in de meeste gevallen aan deze eisen, maar in sommige gevallen kan een andere materiaalkeuze aangewezen zijn.

Conclusie

De juiste diepte van een fundering is een essentieel onderdeel van elk bouwproject. De diepte hangt af van meerdere factoren, zoals de ondergrond, de belastingen, de klimaatomstandigheden en het ontwerp van het gebouw. Het is daarom belangrijk om eerst een grondonderzoek uit te voeren en vervolgens samen met een bouwkundig expert de meest geschikte funderingsmethode te bepalen. Of het nu gaat om een fundering op staal, fundering op palen of een schroeffundering, het uiteindelijke doel is om een stabiele, duurzame en veilige fundering te realiseren die het gebouw gedurende jarenlang kan dragen.

Een goed uitgevoerde fundering is de basis van een succesvol bouwproject. Door de juiste funderingsdiepte te bepalen en de juiste funderingsmethode te kiezen, kunt u zorgen voor een stabiel, duurzaam en veilig bouwwerk.

Bronnen

diepte