Fundering isoleren: wanneer is het nodig en welke oplossingen zijn beschikbaar?

Published by Redactie on juli 19, 2025 | Category fundering

Bij het bouwen of renoveren van woningen en utiliteitsbouw speelt de fundering een cruciale rol in de duurzaamheid en energieprestaties van het gebouw. Hoewel de fundering traditioneel vooral een statische functie vervult, namelijk het ondersteunen van het gebouw, wordt steeds vaker aandacht geschonken aan het isoleren van funderingen. Dit artikel onderzoekt de noodzaak en de technische mogelijkheden om funderingen te isoleren, gebaseerd op de meest recente informatie uit de bouwsector.

De rol van de fundering in bouwtechniek

Een fundering is de draagconstructie waarop een gebouw geplaatst wordt. Meestal ligt deze onder het maaiveld en moet voldoen aan een aantal eisen: het moet sterk zijn, zodat het het gewicht van het gebouw kan dragen; het moet stevig, stabiel en standvastig zijn om te voorkomen dat er vervormingen of breukvormen optreden; en het moet bestand zijn tegen omgevingsinvloeden zoals grondwater, vorst, hitte, schimmels en insecten. In de meeste gevallen voldoet gewapend beton aan deze eisen.

Er zijn verschillende funderingstypen, zoals strokenfundering, poerenfundering en plaatfundering. Strokenfunderingen worden gebruikt onder dragende muren, terwijl plaatfunderingen worden toegepast wanneer de draagkrachtige grond te diep zit, zoals bij moeras-, klei- of veengrond. In zulke gevallen wordt vaak gebruikgemaakt van betonnen palen die in de ondergrond worden geplant.

Fundering isoleren: noodzaak en voordelen

Hoewel funderingen traditioneel niet als onderdeel van het isolatiesysteem van een gebouw worden beschouwd, is het isoleren van funderingen in de laatste jaren steeds belangrijker geworden. Dit is gedeeltelijk te verklaren door de strengere energieregels en het stijgende belang van duurzaamheid in de bouwsector.

Een niet-isoleerde fundering kan leiden tot energieverlies, vooral in de wintermaanden. Koud lucht en grondwater kunnen via de fundering in het gebouw treden, wat resulteert in verhoogde verwarmingskosten en een ongemakkelijk binnenklimaat. Daarnaast kunnen koudebruggen ontstaan, die niet alleen energieverspillen, maar ook schimmelrisico’s verhogen. Koudebruggen zijn vooral lastig in de perimeters van vloerplaten of bij slecht geïsoleerde contactzones tussen de fundering en de rest van de constructie.

Het isoleren van een fundering helpt bij het vermijden van deze problemen. Het voorkomt energieverlies, draagt bij aan een stabielere binnentemperatuur en zorgt voor een betere luchtdichtheid van het gebouw. Daarnaast kan het isoleren van funderingen leiden tot een verhoging van de EPC-waarde van een woning, wat van belang is bij het verkopen of verhuren van een huis.

Technische oplossingen voor funderingsisolatie

Er zijn verschillende manieren om een fundering te isoleren, afhankelijk van de bouwmethodiek, de ondergrond en de toegankelijkheid van de fundering. Hieronder worden enkele veelgebruikte methoden toegelicht.

1. Vorstrandbekisting met XPS/EPS

Een veelgebruikte techniek is het gebruik van vorstrandbekistingen gemaakt van geëxtrudeerd polystyreen (XPS) of expansief polystyreen (EPS). Deze bekistingen worden gebruikt bij funderingen op staal en bieden zowel thermische isolatie als mechanische steun. De PowerKist-Duo van Isobouw is een voorbeeld van zo’n systeem. Het heeft een hoge druksterkte en is geschikt voor woningen en lichte utiliteitsbouw. Dit type isolatie is efficiënt omdat het niet alleen thermisch effectief is, maar ook het risico op vochtophoping beperkt.

2. Prefab isolatiesystemen

In de jaren dat strengere isolatienormen zijn ingevoerd, is het steeds lastiger geworden om op een efficiënte manier koudebruggen te vermijden. Om dit aan te kaarten, worden prefab isolatiesystemen gebruikt die speciaal zijn ontworpen om koudebruggen systematisch te elimineren. Een voorbeeld is het JACKODUR Atlas-systeem van geëxtrudeerd polystyreenhardschuim (XPS), dat wordt gebruikt voor de perimeterisolatie van vloerplaten. Dit systeem zorgt voor een volledige en continue isolatielaag, wat essentieel is voor het voldoen aan de huidige bouwnormen.

3. Isolatie van bovenaf

Als een fundering geen kruipruimte heeft, zoals vaak het geval is bij nieuwbouwprojecten, is het mogelijk om van bovenaf te isoleren. Dit houdt in dat isolatiemateriaal wordt aangebracht op de betonvloer. De bestaande vloerbedekking moet eerst worden verwijderd, waarna het isolatiemateriaal wordt geplaatst. Daarop volgt een laag beschermend plaatmateriaal en ten slotte wordt de vloerbedekking opnieuw aangebracht. Mogelijke nadeelen zijn dat de vloer iets hoger komt te liggen, wat kan leiden tot problemen met deuren. Dit kan opgelost worden door deuren in te korten of door ringen te plaatsen tussen de scharnieren.

Een geschikte keuze voor dit type isolatie zijn EPS-vloerplaten, die licht zijn, een hoge isolatiewaarde hebben, vochtbestendig zijn en van brandveilige kwaliteit. Deze platen zijn vooral effectief voor thermische isolatie, maar ook akoestische isolatie is mogelijk.

Voordelen en nadelen van funderingsisolatie

Het isoleren van funderingen heeft een aantal aanzienlijke voordelen, maar ook enkele nadelen die in overweging genomen moeten worden.

Voordelen:

Energiebesparing: Een goed geïsoleerde fundering voorkomt energieverlies en zorgt voor een betere binnentemperatuur.
Verbeterd binnenklimaat: Het isoleren van funderingen draagt bij aan een aangenaam binnenklimaat en vermindert het risico op schimmelvorming.
Duurzaamheid: Het gebruik van isolatiematerialen met hoge isolatiewaarden draagt bij aan de duurzaamheid van het gebouw.
EPC-waarde: Funderingsisolatie kan leiden tot een verhoging van de EPC-waarde van een woning, wat positief is bij het verkopen of verhuren.

Nadelen:

Onderhoud: In sommige gevallen kan het isoleren van funderingen extra onderhoud vereisen, vooral als er sprake is van grondwater of vochtproblemen.
Kosten: Het isoleren van funderingen kan relatief kostbaar zijn, afhankelijk van de methode en het gebruikte materiaal.
Technische uitdagingen: Het isoleren van funderingen vereist vaak ingewikkelde bouwmethoden en specifieke materialen, wat de bouwtijd en kosten kan verhogen.

Wanneer isoleren van de fundering zinvol is

Het isoleren van een fundering is niet altijd verplicht, maar het is zeker aan te raden in gevallen waarin de fundering direct grenst aan de woning, zoals bij nieuwbouwprojecten of bij renovaties van bestaande woningen met kruipruimte of ondergrondse ruimtes. In dergelijke gevallen is het isoleren van de fundering essentieel om energieverlies te voorkomen en een aangenaam binnenklimaat te garanderen.

Bij bestaande woningen zonder kruipruimte is het ook mogelijk om de vloer te isoleren, maar dit vereist in de meeste gevallen het verwijderen van de bestaande vloerbedekking. Dit kan extra kosten met zich meebrengen, maar het is vaak rendabel gezien de langdurige energiebesparing.

Conclusie

Het isoleren van funderingen is een belangrijk aspect van de duurzame en energiezuinige bouw. Het voorkomt energieverlies, verbetert het binnenklimaat en draagt bij aan een betere EPC-waarde van het gebouw. Aan de hand van de meest recente technieken en materialen is het nu mogelijk om funderingen efficiënt te isoleren, zonder dat dit noodzakelijkerwijs leidt tot aanzienlijke bouwkosten of technische problemen. Of isolatie van de fundering nodig is, hangt af van de bouwmethodiek, de ondergrond en de toegankelijkheid van de fundering. In veel gevallen is het echter een aan te raden maatregel om aan de huidige energienormen te voldoen en de duurzaamheid van het gebouw te verhogen.

Bronnen

isolation