Fundering bouwen en metselen met betonblokken: stappen en technieken

Published by Redactie on juli 19, 2025 | Category fundering

Het bouwen van een stevige fundering met het metselen van betonblokken is een essentieel onderdeel van elke bouw- of renovatiewerkzaamheid. De fundering vormt de basis van een gebouw en bepaalt in grote mate de duurzaamheid, stabiliteit en veiligheid van het geheel. In dit artikel worden de technieken, materialen en stappen uitgebreid beschreven die nodig zijn voor het metselen van een fundering met betonblokken, op basis van praktische informatie uit betrouwbare bronnen.

De rol van de fundering in bouwprojecten

De fundering is de ondergrondse constructie waarop het gebouw rust. Ze dient als draagconstructie en verzekert dat de belastingen van het gebouw gelijkmatig worden verdeeld over het bouwgrondoppervlak. In de praktijk wordt een fundering meestal gemaakt van beton en daarnaop wordt opgaand funderingswerk gemetseld, zoals betonblokken of kalkzandsteen.

In het geval van de bouw van een draagmuur of een keldermuur is het gebruik van betonblokken een veelgebruikte techniek. Deze blokken zijn vanwege hun sterkte, duurzaamheid en makkelijkheid van verwerking ideaal voor het metselen van funderingsmuren. De blokken worden met mortel gemetseld en op elkaar gestapeld in een halfsteensverband (ook wel kruisverband genoemd), wat extra stabiliteit biedt.

Voorbereiding en graven van de fundering

Voor het metselen van betonblokken op de fundering, is het essentieel dat de fundering correct is uitgevoerd. Volgens de praktijkrichtlijnen uit de betrouwbare bronnen, moet de fundering minimaal 80 centimeter diep gegraven worden, en wel onder de vorstgrens (meestal 60 centimeter). Dit is belangrijk om te voorkomen dat de fundering door het vriezen en ontdooien van het grondwater wordt beschadigd. Ook is het noodzakelijk om vooraf een KLIC-melding te doen bij het Kadaster, zodat men de locatie van ondergrondse kabels en leidingen kan opvragen en schade kan voorkomen.

De fundering wordt meestal uitgevoerd in beton of grindbeton en moet minstens drie dagen drogen voordat het metselen van de betonblokken begint. Dit is essentieel om de stabiliteit van de fundering te waarborgen en het risico op neergang van de blokken te verminderen.

Materialen en tools voor het metselen van betonblokken

Voor het metselen van betonblokken zijn een aantal materialen en gereedschappen nodig. De essentiële materialen zijn:

Betonblokken (meestal met afmetingen zoals 39 x 19 x 19 cm of 325 x 240 x 200 mm)
Mortel, bij voorkeur type M mortel die als de sterkste variant wordt beschouwd
Kalkzandsteen of grindbeton stenen voor opgaand funderingswerk
Profielhout, houten latten om de muurrichting aan te duiden

Noodzakelijk gereedschap omvat:

Waterpas voor het controleren van horizontale en verticale lijnen
Metselkoord voor het aanduiden van de muurlijn
Troffel, hamer, beitel en eventueel een haakse slijper
Ladder voor toegang tot hogere delen van de muur
Cementmixer (optioneel, vooral voor grotere projecten)

De mortel moet zorgvuldig gemengd worden volgens de aanwijzingen op de verpakking. Een te droog mengsel kan leiden tot slechte hechting, terwijl een te vochtig mengsel onder het gewicht van de betonblokken kan wegkruipen. Een evenwichtig mengsel is hier dus essentieel.

Stappenplan voor het metselen van een fundering met betonblokken

Voorbereiding van de fundering:
Zorg dat de fundering droog en waterpas is. Laat het beton minimaal drie dagen drogen. Gebruik een waterpas om de horizontale niveaus te controleren. Als de fundering niet waterpas is, kan de muur scheef of onstabil gebleven.
Aanduiden van de muurrichting:
Zet houten stokken in de hoeken van de fundering en span touwtjes tussen deze stokken om de muurrichting en afmetingen visueel vast te leggen. Dit helpt bij het houden van een rechte lijn tijdens het metselen.
Profiel opzetten:
Plaats houten latten verticaal langs de buiten- en binnenrand van de muur. Deze latten moeten eveneens waterpas zijn, zodat de muur op de juiste hoogte en richting wordt opgetrokken.
Mortel mengen en toepassen:
Meng mortel volgens de instructies op de verpakking. Gebruik Type M mortel voor extra sterkte. Gebruik een troffel om een dunne laag mortel op te brengen op de fundering en op de zijkanten van de betonblokken.
Plaatsen van de betonblokken:
Begin met de hoekblokken en metsel deze vast met mortel. Stapel de blokken in een halfsteensverband (kruisverband), wat betekent dat elke volgende rij blokken half over elkaar ligt. Dit versterkt de muur en vermindert het risico op scheuren.
Controle en afwerking:
Controleer regelmatig met de waterpas of de blokken horizontaal en verticaal waterpas staan. Gebruik een metselkoord om de lijnen te houden. Vul de voegen volledig met mortel en veeg overtollige mortel weg met een troffel.
Droogtijd tussen de lagen:
Bij het metselen van een hoge muur wordt meestal in 2-3 lagen gewerkt, met voldoende droogtijd tussen elke laag. Dit voorkomt scheuren en verzekert een stevige, duurzame constructie.

Veelvoorkomende problemen en oplossingen

Een gebruiker beschreef een probleem waarbij betonblokken los kwamen van de mortel. Dit kan het gevolg zijn van een te droog mortelmengsel, wat de hechting verzwakt. Ook kan het helpen om de blokken niet te vooraf nat te maken, vooral bij betonblokken met een fijne structuur en weinig wateropname. In dit geval kan het mortelmengsel beter met normale consistentie worden aangebracht, zodat de hechting tussen mortel en betonblok wordt versterkt.

Daarnaast is het belangrijk om de blokken zorgvuldig te plaatsen en te kloppen tot ze goed in het mortelbed liggen. Dit voorkomt lekkage en luchtzakken in de voegen, wat de sterkte van de muur kan verlagen.

Technische specificaties van betonblokken

De betonblokken die worden gebruikt voor funderingswerk zijn meestal gemaakt van stampbeton en hebben een druksterkte van ongeveer 20 N/mm². Ze zijn beschikbaar in verschillende afmetingen, zoals 39 x 19 x 19 cm of 325 x 240 x 200 mm. Het gewicht van deze blokken varieert tussen 19 en 25,6 kg per blok. De gaten in de blokken zijn niet doorlopend en kunnen bijvoorbeeld gebruikt worden voor het leggen van kabels of voor het opwekken van een betere thermische isolatie.

Samenvatting

Het metselen van een fundering met betonblokken vereist een zorgvuldige aanpak van zowel de fundering als het mortelmengsel en de constructie zelf. Een goed uitgevoerde fundering is essentieel voor de stabiliteit van het gebouw. Het metselen in halfsteensverband versterkt de muur en zorgt voor extra duurzaamheid. Het gebruik van de juiste tools en het volgen van een gestructureerd stappenplan zorgen ervoor dat het resultaat functioneel, esthetisch en veilig is.

Bij het metselen is het belangrijk om rekening te houden met droogtijden, mortelkwaliteit en het correcte gebruik van de betonblokken. Eventuele problemen zoals loskomende blokken kunnen vaak worden opgelost door het mortelmengsel te optimaliseren en de constructiemethode nauwkeurig te volgen.