Funderingsrisicogebieden in Nederland: Wat Woningeigenaren Moeten Weten

Published by Redactie on juli 19, 2025 | Category fundering

In Nederland zijn funderingsproblemen een groeiend onderwerp van zorg, met name in regio’s waar de bodem gevoelig is voor verzakking of paalrot. Door klimaatverandering, droogte en dalende grondwaterstanden nemen de risico’s op schade aan funderingen toe. Voor woningeigenaren, kopers en bouwprofessionals is het belangrijk om te weten of hun woning zich in een funderingsrisicogebied bevindt, en wat er kan worden gedaan om mogelijke problemen te voorkomen of te herkennen. Dit artikel geeft een overzicht van de bekende risicogebieden, de onderliggende oorzaken en de manieren om funderingsproblemen te herkennen en te beheersen.

Oorzaken van funderingsproblemen

Funderingsproblemen ontstaan vaak door veranderingen in de ondergrond die het fundament van een woning beïnvloeden. De belangrijkste oorzaken zijn:

Dalende grondwaterstand: In droge jaren daalt de grondwaterstand, wat kan leiden tot bodeminklinking of droogvallen van houten palen.
Oude bouwmethoden: Veel woningen vóór 1970 zijn gemaakt met houten palen, die kwetsbaar zijn als ze droogvallen.
Soort bodem: Gebieden met veen- of kleigrond zijn extra gevoelig voor verzakking.
Klimaatverandering: Langdurige droogtes verharden de bodem of zorgen voor verlies van ondersteunende krachten in de ondergrond.

Funderingsproblemen ontwikkelen zich vaak langzaam, maar kunnen uiteindelijk leiden tot zichtbare schade aan muren, vloeren en daken. Vroege detectie is daarom essentieel.

Bekende funderingsrisicogebieden in Nederland

Er zijn verschillende regio’s in Nederland die bekend staan om hun verhoogd risico op funderingsproblemen. Deze gebieden worden vaak aangeduid als zettingsgevoelige of aandachtsgebieden. Enkele van de bekendere regio’s zijn:

Zaanstreek en Waterland (Noord-Holland)
Gouda, Alphen aan den Rijn en Krimpenerwaard (Zuid-Holland)
Delft, Rotterdam en Schiedam
Laaggelegen delen van Friesland en Groningen
Amsterdam, met name oude stadsdelen
Utrecht en Oudewater

Deze gebieden zijn vaak gekenmerkt door oude houten paalfunderingen, veen- of kleigrond en historisch lage grondwaterstanden. Huizen die vóór 1970 zijn gebouwd, zijn in deze gebieden extra kwetsbaar.

Inmiddels zijn ook meldingen bekend van funderingsproblemen in minder zettingsgevoelige gebieden, zoals blauw- of gele zones op de risicokaarten. Deze gebieden zijn vaak voorzien van kleigrond en huizen die rechtstreeks op de ondergrond zijn gefundeerd (ook wel op staal genoemd). Hoewel dit type fundering in normale omstandigheden stabiel is, kunnen schade en verzakkingen optreden bij extreme droogtes of stijgende grondwaterstanden.

Herkenning van funderingsproblemen

Funderingsproblemen kunnen op verschillende manieren herkend worden. Een paar duidelijke tekenen zijn:

Scheuren in muren, vooral als ze schuin lopen of op meerdere niveaus voorkomen
Scheve deuren of ramen die niet goed sluiten
Tredplate die zich verschuiven of verheffen
Verende of zachte vloeren
Zichtbare kromming van muren of vloeren
Plaatselijke verzakkingen in de grond rondom het huis

Het is belangrijk om deze signalen niet te negeren. Funderingsproblemen kunnen ernstig zijn en leiden tot hoge herstelkosten. Bij twijfel is het verstandig om contact op te nemen met een geotechnisch ingenieur of funderingsdeskundige voor een inspectie.

Funderingsrisicokaarten en tools

Er zijn verschillende kaarten en tools beschikbaar die inzicht geven in funderingsrisicogebieden in Nederland. Een aantal daarvan zijn:

Funderingsviewer: Deze kaart toont indicatieve aandachtsgebieden waar funderingsproblemen kunnen voorkomen. Het is een hulpmiddel voor woningeigenaren om te bepalen of ze in een risicogebied wonen.
Kaart van KCAF (Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek): Deze kaart maakt gebruik van meldingen van woningeigenaren over funderingsschade. Hoe donkerder de kleur van een gemeente, hoe meer meldingen zijn geregistreerd.
FunderMaps: Deze tool biedt een gedetailleerde inschatting van het funderingsrisico per woning en wordt vaak gebruikt bij taxaties en bouwprojecten.

Hoewel deze kaarten waardevolle informatie bevatten, is het belangrijk om te beseffen dat het risico per woning kan variëren. De kaarten geven een indicatief beeld, maar de werkelijke risico’s zijn afhankelijk van factoren zoals bouwjaar, funderingstype en de aard van de ondergrond.

Soorten funderingen en hun kwetsbaarheid

Er zijn twee hoofdsoorten funderingen:

Houten paalfundering: Vaak gebruikt tot ongeveer 1970, vooral in gebieden met veen- of kleigrond. Deze funderingen zijn gevoelig voor paalrot, vooral bij lage grondwaterstanden.
Staal- of betonfundering: Meestal stabiel, maar risico’s kunnen optreden bij extreme droogtes of bodeminklinking.

Houten paalfunderingen vereisen een constante onderwaterstand om te voorkomen dat de palen rotten. Bij droogte en dalende grondwaterstanden kunnen deze palen boven water komen te staan, wat leidt tot verzwakking en uiteindelijk funderingsschade.

De rol van klimaatverandering

Klimaatverandering verergert de risico’s op funderingsproblemen. Door langdurige droogtes en extreem weerspatronen verandert de ondergrond in veel regio’s. Grondwaterstanden dalen, bodems verharden en oude funderingen worden kwetsbaarder. Dit effect is vooral duidelijk in gebieden met houten paalfunderingen, maar ook in gebieden met andere types fundering.

Volgens experts lopen momenteel tussen de 487.000 en 537.000 panden in Nederland verhoogd risico op funderingsproblemen. Door klimaatverandering kan dit aantal oplopen tot ongeveer 687.000. Het is daarom van belang dat woningeigenaren zich bewust zijn van de risico’s en actie ondernemen bij de eerste tekenen van schade.

Conclusie

Funderingsproblemen zijn een reële en toenemende bedreiging voor woningen in risicogebieden in Nederland. Oude bouwmethoden, veranderende bodemomstandigheden en klimaatverandering verhogen het risico op schade aan funderingen. Voor woningeigenaren is het belangrijk om te weten of hun woning zich in een risicogebied bevindt en wat de aard van de fundering is. Vroege herkenning van funderingsproblemen is cruciaal om schade en kosten te beperken. Met behulp van beschikbare kaarten en experts kan men een beter beeld krijgen van de risico’s en actie ondernemen waar nodig.