Aardbevingsbestendige fundering: Technieken, toepassingen en voordelen voor woningbouw
In regio’s die vatbaar zijn voor aardbevingen, zoals de Nederlandse provincie Groningen, is het bouwen en renoveren met een aardbevingsbestendige fundering van groot belang. Aardbevingen veroorzaken schokken in de bodem die zich snel verspreiden en grote schade kunnen aanrichten aan zowel de fundering als de bovenliggende constructie van een gebouw. Het bouwbedrijf Plegt-Vos en andere bouwexperts gebruiken al jaren geteste en gecertificeerde systemen om dit risico te beperken. Deze systemen zijn ontworpen om de horizontale beweging van een fundering op te vangen, zodat het bouwwerk minder schade oploopt bij een aardbeving.
Deze artikel gaat in op de technieken die op dit moment worden gebruikt in de woningbouwsector, de voordelen van flexibele funderingen, en de praktische toepassing in verschillende projecten. Het legt uit hoe aardbevingen beïnvloeden worden door de keuze van constructie- en funderingstechnieken, en waarom het gebruik van bewezen en geteste systemen essentieel is voor de veiligheid van woningen.
Aardbevingsbestendige fundering: Wat is het?
Een aardbevingsbestendige fundering is een constructie die ontworpen is om de krachten van een aardbeving op te vangen. Dit gebeurt meestal via dempers of bewegingsvriendelijke materialen die ervoor zorgen dat de fundering of het gebouw zelf de schokken kan absorberen. In het geval van de oplossing die Plegt-Vos gebruikt, zijn dit zogenaamde glijchalen van aluminium met een afgeplatte kogel in het midden. Deze zorgen voor een horizontale beweging van maximaal 14 cm, wat voldoende is om schokken te dempen zonder dat het bouwwerk instort.
Volgens de norm NPR 9998 december 2015 zijn deze systemen getest en gecertificeerd. Projectmanager Wim Meijer van Plegt-Vos legt uit dat het systeem al decennialang wordt toegepast in civiele werken zoals bruggen en viaducten. Dit betekent dat het niet alleen betrouwbaar is, maar ook dat het in de praktijk zijn nut heeft bewezen.
De techniek in de praktijk
In de regio Groningen is dit systeem reeds toegepast op meerdere woningbouwprojecten. Zo zijn er 24 woningen in Bedum, 43 woningen in Loppersum en 46 appartementen in Groningen gerenoveerd met deze aardbevingsbestendige fundering. Binnenkort volgen nog meer projecten, waaronder de bouw van 276 studentenappartementen in het noorden van het land.
Het systeem is ontwikkeld in samenwerking met uitvoerende partners als De RuwBouw Groep en de IJB Groep. De ingenieursbureaus Goudstikker – de Vries en Zonneveld speelden een rol in de ontwerpfase. De betonfundering en wanden zijn geleverd door De RuwBouw Groep, en de prefab begunstvloeren door MBS Hybrid Casco.
Flexibele fundering: De basis van base isolation
Een andere aanpak voor aardbevingsbestendig bouwen is base isolation, een methode waarbij dempers tussen de fundering en het gebouw worden ingezet. Deze dempers zorgen ervoor dat het gebouw minder meebeweegt bij een aardbeving. Dit heeft meerdere voordelen. Eén van de belangrijkste is de veiligheid: als het gebouw bijna stilstaat, vallen er minder voorwerpen van de kast of vallen er minder schade aan interieurbelastingen. Een tweede voordeel is de flexibiliteit bij de indeling van een woning. Traditionele aardbevingsbestendige bouwmethoden vereisen vaak stabiliteitswanden of andere constructieve elementen die de indeling beperken. Bij base isolation is dit niet nodig, wat leidt tot een vrijere en functionelere opmaak van zowel de plattegrond als de gevel.
Houtskeletbouw: Lichter en flexibeler
Een andere toepassing die in Groningen wordt gebruikt is houtskeletbouw. Deze methode is niet alleen duurzaam, maar ook uitermate geschikt voor aardbevingsbestendig bouwen. Hout is lichter en flexibeler dan beton of staal, wat betekent dat het minder belast wordt door de krachten van een aardbeving. Daarnaast kunnen houtskeletconstructies gecombineerd worden met aangepaste funderingen en verankeringen, waardoor het geheel extra bestand is tegen schokken.
Volgens de constructiebedrijven die gebruikmaken van deze methode zijn er al ruim 500 aardbevingsbestendige woningen in de regio opgeleverd. Deze woningen zijn niet alleen veiliger, maar ook energiezuiniger en comfortabeler in gebruik. Het gebruik van houtskeletbouw is daarmee een duurzame oplossing die ook aansluit bij de huidige trends in de bouwsector.
Fundering op sliders: Een praktijkvoorbeeld
Een concreet voorbeeld van aardbevingsbestendig bouwen is de Fazanthof in Groningen, waar woningen zijn gesloopt en opnieuw gebouwd met een fundering op sliders. Deze sliders zijn grote schijven die ervoor zorgen dat de fundering los kan bewegen ten opzichte van de onderliggende grond. Bij een aardbeving kan de fundering tot 13 centimeter bewegen in elke richting, wat ervoor zorgt dat het bouwwerk zelf minimaal meebeweegt. Dit systeem werd ingezet omdat de oorspronkelijke woningen onvoldoende bestand waren tegen aardschokken. De nieuwe woningen zijn niet alleen veiliger, maar ook comfortabeler en duurzaam.
Principes van aardbevingsbestendig bouwen
Aardbevingsbestendig bouwen gaat uit van een aantal kernprincipes, zoals de beperking van massa, horizontale weerstand in twee richtingen en regelmatigheid in de plattegrond. Het verminderen van de massa is een essentieel punt, omdat een lichter gebouw minder belast wordt door de krachten van een aardbeving. Daarom wordt vaak gekozen voor lichte materialen zoals hout of prefab-elementen.
Horizontale weerstand is belangrijk om draaiing van het gebouw (torsie) te voorkomen. Door dichte verbindingen in de hoeken van de constructie en het gebruik van stabiliteitswanden kan de kans op torsie worden beperkt. Het is ook aan te raden om grote uitsparingen in vloeren of muren zo symmetrisch mogelijk te plaatsen.
Regelmatigheid in de plattegrond zorgt voor een betere verdeling van de krachten. Een rechthoekig en symmetrisch ontwerp maakt het makkelijker om de belasting gelijkmatig over het gebouw te verdelen. Dit vermindert het risico op overbelasting van bepaalde delen van de structuur.
Aanvullende maatregelen bij aardbevingsbestendig bouwen
Naast de keuze van fundering en constructiemethode zijn er ook andere maatregelen die kunnen worden genomen om de aardbevingsbestendigheid van een gebouw te vergroten. Een van die maatregelen is het reserveren van extra constructieruimte. Als er 10% tot 20% extra ruimte wordt ingeruimd voor de bovengrondse constructie, is er meer mogelijkheid om schade te beperken bij een aardbeving.
Verdere maatregelen zijn het toepassen van extra wapening in betonconstructies en het zorgen voor losse onderdelen die goed aan elkaar worden gestort. Ook bij staalconstructies is het belangrijk om letten op de verbindingen, want deze zijn vaak de zwakste schakels in het geheel.
De toekomst van aardbevingsbestendig bouwen
De ontwikkelingen in de bouwsector tonen duidelijk aan dat aardbevingsbestendig bouwen niet langer een uitzondering is, maar een noodzakelijke standaard in regio’s die vatbaar zijn voor aardbevingen. De combinatie van geteste funderingssystemen, lichte constructiematerialen en flexibele bouwmethoden zorgt ervoor dat woningen veiliger en duurzamer worden.
Bouwbedrijven en ingenieursbureaus werken samen om deze technieken verder te optimaliseren, en er is een groeiende vraag vanuit bewoners en woningeigenaren om woningen te bouwen of te renoveren die bestand zijn tegen aardbevingen. De toekomstige bouwprojecten in Groningen en andere aardbevinggevoelige gebieden zullen daardoor waarschijnlijk vooral aardbevingsbestendige constructies omvatten.
Conclusie
Aardbevingsbestendige funderingen en constructies spelen een cruciale rol in de woningbouwsector, met name in regio’s die vatbaar zijn voor aardbevingen. De technieken die op dit moment worden gebruikt, zoals glijchalen van aluminium, sliders en houtskeletbouw, zijn niet alleen getest en gecertificeerd, maar ook bewezen in de praktijk. Deze methoden zorgen ervoor dat woningen veiliger zijn, minder schade oplopen en flexibel in gebruik kunnen worden.
Het belang van aardbevingsbestendig bouwen gaat verder dan alleen de fundering. Het omvat ook de keuze van lichte materialen, horizontale weerstand in twee richtingen, en regelmatigheid in de plattegrond. Door deze principes toe te passen, wordt het risico op schade bij aardbevingen beperkt, en wordt de veiligheid van bewoners verbeterd.
Bouwbedrijven, ingenieurs en overheden werken samen om deze technieken verder te ontwikkelen, en er is een duidelijke trend naar duurzamere, veiligere en functionelere woningen. De toekomst van de woningbouw in aardbevinggevoelige gebieden ligt dus bij het toepassen van aardbevingsbestendige technieken en systemen die reeds hun nut hebben bewezen.
Bronnen
Related Posts
-
De Beste Fundering voor Een Schuur: Uitleg en Aanbevelingen
-
De beste fundering voor een huis: uitgebreid overzicht en keuzes gebaseerd op bodem en bouwtype
-
De juiste keuze voor de beste fundering: overzicht en uitvoering op basis van ondergrond en bouwtype
-
Koudebruggen en funderingsherstel bij monumentale gebouwen: uitdagingen en oplossingen
-
Bestaande oude funderingen: Onderzoek, versterking en herstel
-
Bestaande funderingen versterken: Technieken, toepassingen en voordelen
-
Bestaande fundering verstevigen en isoleren: Technieken, materialen en aandachtspunten
-
Bestaande fundering verlengen: Technieken, toepassingen en voordelen