Funderingsconstructies en hun doorsnede: een expertoverzicht

Een fundering vormt de basis van ieder bouwwerk en speelt een cruciale rol in de duurzaamheid, stabiliteit en veiligheid van een gebouw. In de bouwsector zijn er verschillende soorten funderingen, zoals fundering op staal, paalfundering en plaatfundering, elk met hun eigen karakteristieken en toepassingsgebieden. De doorsnede van een fundering geeft informatie over de constructie, het gebruikte materiaal, de afmetingen en de interactie met de ondergrond. In dit artikel wordt ingegaan op de doorsnede van diverse funderingsvormen, aandacht voor draagkracht en stabiliteit, en relevante technieken en materialen.

Fundering op staal

Een fundering op staal wordt vaak toegepast wanneer de draagkrachtige laag van de ondergrond niet te diep zit. De doorsnede van deze fundering bestaat uit een breed gebied onder de dragende muren van het bouwwerk, vervaardigd met gewapend beton. De dikte en breedte van de fundering zijn afhankelijk van de belasting en de stabiliteit van de ondergrond. In droge grond kan de uitgraving van een fundering op staal ongeveer 80 tot 100 cm diep zijn. Bij slechte bovengrond kan men kiezen voor het verwijderen van deze laag en het aanbrengen van een zandkoffer of het verbeteren van de grond door verdichting of groutinjectie.

Bij een fundering op staal kan men verschillende typen onderscheiden, zoals strokenfundering, poerenfundering en plaatfundering. Deze verschillen in vorm en toepassing, afhankelijk van de structuur van het gebouw en de belasting.

Paalfundering

Een paalfundering wordt gebruikt als de draagkrachtige laag van de ondergrond te diep zit voor een fundering op staal. In deze constructie worden palen in de grond geplaatst om de belasting van het bouwwerk over te brengen op een stabiele laag. De doorsnede van een paalfundering geeft aan hoe deze palen zijn ingebracht, waar ze zich bevinden en hoe ze met elkaar zijn verbonden. Een paalfundering kan bestaan uit houten of betonnen palen, afhankelijk van de omstandigheden en de belasting.

De lengte van de palen moet minimaal vijf maal de dwarsdoorsnede zijn om optimaal draagvermogen te garanderen. De draagkracht van een paalfundering kan afkomstig zijn uit puntweerstand aan de voet van de paal of wrijvingsweerstand langs de omtrek van de paal. In sommige gevallen kan men ook een combinatie van deze twee mechanismen tegenkomen.

Een bekend voorbeeld van een paalfundering is de fundering van het Paleis op de Dam in Amsterdam, die in 1665 is gemaakt met 13.659 houten palen. Ook het Centraal Station in Amsterdam is op houten palen gefundeerd.

Draagkracht en stabiliteit

De draagkracht van een fundering is afhankelijk van het gebruikte materiaal, de vorm van de fundering en de ondergrond. Een stabiele fundering moet in staat zijn om het gewicht van het gebouw en eventuele extra belastingen te dragen, zonder te zakkelen of te vervormen. Daarom is het belangrijk om bij het ontwerpen van een fundering rekening te houden met factoren zoals grondwaterstand, grondtype en de toekomstige belasting van het bouwwerk.

Bij een funderingsinspectie kan men de draagkracht en de stabiliteit van een fundering beoordelen. Dit gebeurt doormiddel van het graven van een inspectieput, waarin de funderingsconstructie blootgelegd wordt. Afhankelijk van het type fundering kan de diepte van deze put variëren van 0,8 meter voor een fundering op staal tot 3,5 meter voor een paalfundering in poldergebieden.

Funderingsherstel en inspectie

Funderingsherstel is een ingrijpende maatregel die aangevat wordt wanneer er problemen zijn met de stabiliteit van een fundering. Deze problemen kunnen ontstaan door veranderde omstandigheden in de ondergrond, zoals verlaging van de grondwaterstand of veranderingen in de belasting van het bouwwerk. Bij funderingsherstel worden de oorzaak van het probleem geïdentificeerd en passende oplossingen bedacht. Deze kunnen variëren van het aanbrengen van extra dragende elementen tot het herstellen van bestaande funderingsconstructies.

Een funderingsinspectie is een essentieel onderdeel van funderingsherstel. Tijdens deze inspectie wordt de funderingsconstructie onderzocht op eventuele tekortkomingen of schade. Dit kan gaan van het vaststellen van de aanlegdiepte en aanlegbreedte van een fundering tot het minutieus inmeten en fotograferen van houten paalfunderingen. Bij sommige projecten kan ook een proefbelasting uitgevoerd worden om de draagkracht van een paal te testen.

Funderingsconstructies in aankoopsituaties

Bij het kopen van een woning is het beoordelen van de fundering een belangrijke stap. Een slechte of defecte fundering kan leiden tot zakkende muren, scheuren in de gevel of vloeren en andere problemen. In aankoopsituaties is het vaak moeilijk om een uitgebreide funderingsinspectie te laten uitvoeren vanwege tijdgebrek of gebrek aan toestemming van de verkoper. In dergelijke gevallen is het raadzaam om minimaal een visuele inspectie en een lintvoeg- en vloerwaterpassing uit te voeren. Deze technieken geven informatie over eventuele deformatieverschillen en scheurvorming, wat duidt op mogelijke problemen met de fundering.

Technische aspecten van funderingsconstructies

Bij de uitvoering van een fundering zijn er een aantal technische aspecten van belang. Zo moet bijvoorbeeld bij het maken van een houten bekisting zorg worden gedragen voor voldoende versteviging. De bekisting moet stevig genoeg zijn om het gewicht van het beton te dragen tijdens het storten. Dit gebeurt doordat piketten in de grond worden geslagen, schuine latten worden gebruikt voor extra stevigheid en klemmen worden aangebracht tussen de bekistingsplaten.

De diepte van een fundering moet minimaal 600 mm onder het maaiveld liggen om te voorkomen dat de fundering in de winter op vriest. Ook de breedte en hoogte van de fundering moeten overeenkomen met de aanbevelingen van de constructeur. Bij het uitgraven van de fundering is het belangrijk om rekening te houden met eventuele wateraanwezigheid in de ondergrond. In sommige gevallen is het nodig om een bronbemaling aan te brengen om de inspectieput droog te houden.

Conclusie

De doorsnede van een fundering is een essentieel aspect van de constructie van een gebouw. Het geeft informatie over de vorm, het gebruikte materiaal en de interactie met de ondergrond. De keuze van de juiste funderingsvorm hangt af van factoren zoals de stabiliteit van de ondergrond, de belasting van het bouwwerk en de toekomstige veranderingen in de omgeving. Door rekening te houden met deze aspecten en een zorgvuldige beoordeling uit te voeren, kan men ervoor zorgen dat de fundering voldoet aan de eisen van stabiliteit, duurzaamheid en veiligheid.

Bronnen

1. Fundering op palen
2. Handboek Funderingen – Deel A (Eurocode 7)
3. Fundering
4. Funderen
5. Fundering maken