Fundering van huizen uit de periode voor 1920: typen, kenmerken en aandachtspunten

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Bij de aankoop of verbouwing van een huis dat vóór 1920 is gebouwd, is het begrijpen van de funderingstructuren en hun huidige staat van groot belang. Deze huizen zijn vaak karakteristiek, maar het bouwproces en de gebruikte materialen verschillen aanzienlijk van hedendaagse normen. In dit artikel bespreken we de typen funderingen die gebruikelijk zijn geweest in die tijd, de typische kenmerken en mogelijke aandachtspunten bij de inspectie en eventuele herstelling.

Typen funderingen voor huizen vóór 1920

Voor 1920 was de bouw snel en gericht op het oplossen van woonruimtekorten, wat heeft geleid tot bepaalde funderingstechnieken die typisch zijn voor die periode. Een overzicht van de voornaamste funderingstypes:

1. Fundering op houten palen

Een veelvoorkomende fundering bij oude woningen is de fundering op houten palen. Deze palen werden meestal in natte grond gestoken om de bodem te stabiliseren en de structuur van het huis te steunen. Omdat de palen blootstonden aan grondwater en vocht, was het noodzakelijk om ze te behandelen met hars of andere vochtwerende middelen. Na verloop van tijd kunnen deze palen echter rottend worden, wat leidt tot bezinking of instabiliteit van het huis.

2. Fundering op zand of leem

In drogere gebieden werden funderingen vaak gemaakt op zand of leem. Deze funderingen zijn relatief eenvoudig en goedkoper in vergelijking met palen. Echter, omdat de grondstructuren van zand en leem niet zo stabiel zijn, kunnen er problemen ontstaan met zetting van het huis. Dit is vooral het geval bij huizen die verbouwd zijn of waarin de oorspronkelijke fundering verzwakt is.

3. Fundering op beton

Bij huizen die iets later dan het begin van de 20e eeuw zijn gebouwd, is het soms mogelijk dat er al gebruik is gemaakt van betonfunderingen. Dit is echter nog beperkt in die periode, omdat beton destijds nog niet zo gangbaar was als later in de 20e eeuw. Betonfunderingen zijn duurder en complexer, maar bieden betere stabiliteit en duurzaamheid.

Kenmerken en kenmerkende problemen

Woningen die zijn gebouwd voor 1920 hebben vaak kenmerken die specifiek zijn voor die bouwperiode. Een aantal van deze kenmerken zijn ook direct gerelateerd aan de fundering en stabiliteit van het huis.

1. Stalen lateibalken

Een typische bouwkundige kenmerk is het gebruik van stalen lateibalken die in de muren zijn ingemetseld. Deze bALKEN kunnen de gevel naar buiten duwen, wat leidt tot scheuren en instabiliteit. Het herstellen van deze structuren is meestal kostbaar en vereist vaak professionele bouwkundige hulp.

2. Vast zittende kozijnen

Veel oude huizen hebben kozijnen die dragend zijn. Dat betekent dat ze een functie hebben in de structuur van het huis. Als deze kozijnen vervangen worden zonder een dragende functie te behouden, kan dit leiden tot scheuren en vervormingen in de muur. Het is daarom belangrijk om bij vervanging van kozijnen te controleren of er extra ondersteuning nodig is.

3. Muren zonder spouw

Woningen vóór 1920 hebben vaak geen spouwmuren. Dit is een belangrijke bouwkundige eigenschap, want spouwmuren helpen bij de vochtbestrijding en isolatie. Muren zonder spouw zijn daarom vaak gevoeliger voor vochtproblemen, zoals vocht doorslag en condensatie. Dit heeft gevolgen voor de fundering, omdat vocht de bodem onder het huis kan verzwakken of zelfs roeteren.

Aandachtspunten bij inspectie en verbouwing

Bij het inspecteren van een oude woning, is het essentieel om de fundering zorgvuldig te beoordelen. Hieronder een aantal aandachtspunten die je bij een inspectie kunt bekijken:

1. Bekijk de staat van houten palen

Als het huis op houten palen staat, is het belangrijk om te controleren of deze nog stevig zijn en niet rottend zijn. Dit is vaak lastig, omdat de palen onder de grond zitten. In sommige gevallen zijn er boven de grond zichtbare tekens van bezinking of scheuren in de muren of vloeren. In dat geval kan het nodig zijn om een bouwkundige specialist in te huren om de fundering te inspecteren.

2. Controleer op zetting of bezinking

Bij oude huizen is het niet ongebruikelijk dat er sprake is van zetting of bezinking. Dit kan worden herkend aan scheuren in de muren, vooral langs muren die aansluiten op andere delen van het huis of op andere bouwmaterialen zoals kozijnen of lateien. Ook kunnen deuren en ramen last hebben van vervorming.

3. Inspecteer de toegang tot de fundering

Bij huizen die op houten palen staan, kan het soms moeilijk zijn om toegang te krijgen tot de fundering. In sommige gevallen zijn er putdeksels of inspectieputten, maar deze zijn niet altijd aanwezig. Als de fundering niet goed toegankelijk is, kan een bouwkundige keuring essentieel zijn om te bepalen of er herstelwerkzaamheden nodig zijn.

4. Controleer de toestand van de ondergrond

De toestand van de grond onder de fundering is een belangrijke factor in de stabiliteit van het huis. Bijvoorbeeld, als er sprake is van grondverzakking of vochtige grond, kan dit invloed hebben op de fundering. Dit is met name van toepassing op huizen die op zand of leem staan.

Verbouwing en herstel van oude funderingen

Als je overweegt om een oude woning te verbouwen of uit te breiden, is het belangrijk om de fundering te inspecteren. Een fundering die al jaren niet is onderhouden of die niet voldoet aan huidige bouwvoorschriften, kan problemen opleveren bij een uitbreiding.

1. Professionele inspectie

Een bouwkundige inspectie is een essentieel onderdeel van de voorbereiding voor een verbouwing. De inspectie helpt bij het identificeren van eventuele zwakke plekken in de fundering en geeft aan of er herstelwerkzaamheden nodig zijn. In sommige gevallen is het nodig om de fundering volledig te herstellen of aan te passen aan de nieuwe eisen van de uitbreiding.

2. Aanpassingen aan huidige normen

Bij verbouwingen van oude woningen is het vaak nodig om de fundering aan te passen aan huidige bouwnormen. Dit kan bijvoorbeeld betreffen oplossingen voor vochtbestrijding, isolatie of stabiliteit. In sommige gevallen kan het nodig zijn om extra palen of betonfunderingen toe te voegen.

3. Kosten en tijdsinvestering

Het herstellen of aanpassen van een oude fundering kan aanzienlijke kosten met zich meebrengen. Dit is vooral het geval als de fundering ernstig verzwakt is of als er sprake is van rottende houten palen. Het is daarom belangrijk om deze kosten in overweging te nemen bij het plannen van een verbouwing.

Conclusie

De fundering van een huis dat vóór 1920 is gebouwd is een cruciale factor bij de aankoop, inspectie en eventuele verbouwing. Typische funderingstypes uit die periode zijn houten palen, fundering op zand of leem en soms al het gebruik van beton. Omdat deze funderingen vaak ouder zijn en minder robuust zijn dan hedendaagse normen, is het belangrijk om bij inspectie en verbouwing extra aandacht te besteden aan de stabiliteit en staat van de fundering. Een bouwkundige inspectie is aan te raden om eventuele gebreken of risico's te identificeren en op te lossen voordat je begint met verbouwing of verblijf.

Het begrijpen van de funderingsstructuur en de mogelijke problemen is essentieel om ervoor te zorgen dat de woning veilig en stabiel blijft. Door vroegtijdige inspectie en eventuele herstelmaatregelen te nemen, kun je zorgen voor een langdurige en veilige toekomst van de woning.

Bronnen

huis