Funderingen onder bestaande woningen: problemen, herkenning en oplossingen

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Funderingen vormen de basis van elk gebouw, zowel figuurlijk als letterlijk. Een stevige fundering zorgt ervoor dat het gewicht van een woning en eventuele uitbreidingen veilig wordt overgedragen op de ondergrond. Echter, de tijd en veranderingen in de bodem kunnen leiden tot funderingsproblemen onder bestaande woningen. In dit artikel bespreken we de meest voorkomende oorzaken van funderingsproblemen, hoe schade herkenbaar is, en welke oplossingen er beschikbaar zijn om funderingen te herstellen of te versterken. De aandacht gaat vooral uit naar woningen in risicogebieden en de technische mogelijkheden bij het uitbreiden van een bestaand huis.

Funderingsproblemen: oorzaken en risicogebieden

Funderingsproblemen kunnen ontstaan door diverse oorzaken, zoals een ongunstige bodemgesteldheid, veranderende grondwaterstanden, aanbouw, of externe bouwwerkzaamheden in de directe omgeving van een woning. Het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) heeft berekend dat tussen 487.000 en 537.000 panden in Nederland momenteel verhoogd risico lopen op verzakking door droogte. Dit getal kan volgens experts stijgen tot 687.000 door klimaatverandering. De meest voorkomende funderingsproblemen zijn:

Verzakkingen door een te hoge belasting onder een specifiek deel van het huis of door aanbouw.
Vochtverlies of grondwateronttrekking, waardoor de bodem onder het huis instabiel wordt.
Slechte bodemgesteldheid, zoals klei of zand dat gevoelig is voor droogte of wateraanwezigheid.
Externe bouwwerkzaamheden, zoals nieuwbouw of infrastructurele verbeteringen in de omgeving van het huis.

Risicogebieden worden door KCAF visueel weergegeven in een kaart. Hoe donker de kleur van een gemeente is, hoe meer meldingen van funderingsproblemen er binnen de afgelopen vijf jaar zijn gedaan. Deze kaart helpt huiseigenaren om in te schatten of hun woning in een hoogrisicogebied staat.

Herkenning van funderingsproblemen

Funderingsproblemen kunnen niet altijd direct herkend worden, maar er zijn wel enkele duidelijke indicatoren. Huiseigenaren kunnen op zoek gaan naar de volgende tekenen:

Scheuren in muren of plafonds – vaak langwerpige en diagonale scheuren die zich vooral op metselwerk voordoen.
Verstoring van de horizontale vlakken – zoals een scheve deur of een deur die niet goed sluit.
Voetballende vloeren – dit duidt op verplaatsing van het bouwwerk.
Verminderde kruipruimte – in woningen met kruipruimte kan een afname in de hoogte duiden op zettingen.
Verminderde waterafvoer of vochtproblemen – bijvoorbeeld door vochtige muren of geurproblemen in de kruipruimte.

Het is belangrijk om funderingsproblemen op tijd herkend te worden, zodat preventieve maatregelen kunnen worden genomen. Een bouwtechnische keuring is daarbij vaak een eerste stap. Deze keuring geeft een overzicht van de staat van onderhoud van het huis, waaronder ook de fundering. Ondanks de relevante rol van de fundering, wordt deze in veel keuringen niet altijd uitvoerig onderzocht.

Versterken en herstellen van bestaande funderingen

Wanneer funderingsproblemen zijn herkend, zijn er verschillende methoden om de fundering te versterken of te herstellen. De keuze voor een specifieke methode hangt af van de oorzaak van de schade, de belasting van het gebouw, en de toestand van de bodem. De volgende methoden zijn beschikbaar:

1. Fundering met heipalen

Indien de bestaande fundering beschadigd is of gedeeltelijk verzakt, kan een herstel met heipalen nodig zijn. Hierbij worden nieuwe paalgrachten geboord en op de bestaande fundering aangesloten. Deze methode is meestal noodzakelijk wanneer de fundering zich dieper in de grond bevindt dan normaal mogelijk is bij andere versterkingsmethoden.

2. Urban Base methode

De Urban Base methode wordt vaak toegepast bij woningen met een strokenfundering op staal. Hierbij wordt de strokenfundering versterkt tot een plaatfundering, wat het dragend oppervlak vergroot. De muren van het gebouw worden daardoor beter gestabiliseerd. Voordelen van deze methode zijn:

Verhoogde stabiliteit door het grotere dragend oppervlak.
Verwijdering van de kruipruimte, wat leidt tot minder vocht- en geurproblemen.
Een minimale invloed op de bovenbouw, zodat woninginrichting minder wordt beïnvloed.

3. Duurzame versterkingsmethoden

Duurzaam Funderingsherstel biedt duurzame en milieuvriendelijke oplossingen voor het herstellen en stabiliseren van funderingen. Bij deze aanpak wordt eerst een grondige inspectie uitgevoerd, waarbij de mate van schade en de belasting van het gebouw worden bepaald. Op basis daarvan wordt een maatwerkoplossing geformuleerd die zowel duurzaam als effectief is.

Uitbreiding onder een bestaand huis: kelderaanleg

Een uitbreiding onder een bestaand huis, zoals het aanleggen van een kelder, is een complexe bouwkundige uitdaging. Dit type project vereist zorgvuldige voorbereiding en uitvoering door een gespecialiseerde aannemer. Voordat er wordt begonnen met graven, dient de bodemgesteldheid en de bestaande fundering grondig onderzocht te worden. In risicogebieden is het verstandig om extra maatregelen te treffen, zoals grondbemaling of de installatie van drainage, om grondwaterproblemen te voorkomen.

Een belangrijk aspect bij kelderaanleg is de toestand van de bestaande fundering. Als de fundering op staal is gemaakt, kan dit een voordeel zijn, aangezien dit type fundering beter is bestand tegen zettingen. Echter, ook hier moet het gewicht van de uitbreiding worden meegenomen in de berekening van de funderingssnelheid en het mogelijke risico op schade.

Een gespecialiseerde aannemer is verantwoordelijk voor het uitvoeren van het project en dient ervaring te hebben met kelderaanleg onder bestaande woningen. Het is belangrijk om een aannemer te kiezen die niet alleen technisch competent is, maar ook een goede reputatie heeft en ervaring heeft met vergelijkbare projecten.

Funderingen en klimaatverandering

Een van de belangrijkste uitdagingen voor funderingen in de toekomst is klimaatverandering. Door het dalen van grondwaterpeilen, droogte en extreme weersomstandigheden, nemen de risico’s op bodemdaling en funderingsproblemen toe. Het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek pleit daarom voor een nationale aanpak van funderingsproblematiek, waarbij zowel huiseigenaren als de overheid betrokken zijn bij het herstellen van schade en het voorkomen van toekomstige problemen.

Volgens Vereniging Eigen Huis dragen huiseigenaren momenteel onterecht de volledige last van funderingsproblemen, terwijl ze geen invloed hebben op de oorzaak zoals klimaatverandering of waterbeheer. Het is daarom belangrijk dat er een eerlijke verdeling van kosten komt, waarbij de overheid een actieve rol speelt. Momenteel is er bijna geen verzekering die funderingsherstel dekt, wat betekent dat huiseigenaren vaak alleen verantwoordelijk zijn voor de kosten van herstel en versterking.

Conclusie

Funderingen onder bestaande woningen spelen een cruciale rol in de stabiliteit en veiligheid van een huis. Door veranderingen in de bodem, klimaatverandering en aanbouw kunnen funderingsproblemen ontstaan. Het herkennen van deze problemen is belangrijk om verdere schade te voorkomen. Wanneer funderingsproblemen zich voordoen, zijn er verschillende oplossingen beschikbaar, zoals fundering herstellen met heipalen of het versterken van bestaande funderingen via duurzame methoden.

Een uitbreiding onder een bestaand huis, zoals het aanleggen van een kelder, vereist zorgvuldige planning en uitvoering. Het is essentieel om hierbij een gespecialiseerde aannemer te betrekken die ervaring heeft met dergelijke projecten. Bovendien is het belangrijk om rekening te houden met klimaatverandering en de toekomstige risico’s die dit met zich meebrengt. Een nationale aanpak en een eerlijke verdeling van verantwoordelijkheden en kosten zijn noodzakelijk om funderingsproblemen effectief aan te pakken.