Funderingsoplossingen voor leemgrond: uitdagingen en technieken voor een stabiele basis

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Het funderen van een gebouw op leemgrond is een complexe en voorzichtige aangelegenheid. Leemgrond is een gevoelige bodemsoort die niet alleen technisch uitdagend is, maar ook specifieke aandacht vraagt bij het ontwerp en de uitvoering van de fundering. In dit artikel worden de eigenschappen van leemgrond besproken, de uitdagingen die deze bodemsoort met zich meebrengt, en welke funderingsmethoden het beste geschikt zijn om stabiliteit en duurzaamheid te waarborgen.

Het artikel is opgebouwd volgens de technische inzichten uit actuele bronnen over grondtypes en funderingstechnieken in de Nederlandse bouwsector.

Eigenschappen en uitdagingen van leemgrond

Leemgrond bestaat uit een mengsel van zand, klei en organisch materiaal, wat er toe leidt dat het een relatief losse en poriöse structuur heeft. Deze samenstelling maakt leemgrond gevoelig voor veranderingen in vochtgehalte. Bij droogte kan leem kraken en krimpen, terwijl het bij regen of vochttoevoer kan uitzetten. Deze cycli van uitzetting en krimp veroorzaken spanningen in de fundering en kunnen leiden tot scheurvorming in muren, plafonds en vloeren.

Een ander belangrijk kenmerk van leemgrond is dat het meestal een lage draagkracht heeft. Leem is minder sterk dan zand of grind en heeft daarom minder vermogen om zware belastingen te dragen. Dit betekent dat funderingen op leemgrond extra aandacht nodig hebben om te voorkomen dat het gebouw zich verplaatst of verkeerd zit in de bodem.

Een gevolg van deze kenmerken is dat leemgrond niet geschikt is voor traditionele funderingsmethoden zoals strokenfundering of poerenfundering. Deze methoden zijn vaak bedoeld voor draagkrachtige grondlagen zoals zand of gesteente en kunnen op leemgrond leiden tot instabiliteit. Daarom is het noodzakelijk om specifieke funderingsoplossingen te overwegen die de eigenschappen van leemgrond in acht nemen.

Funderingsmethoden bij leemgrond

Op basis van de beschikbare informatie uit technische bronnen zijn er enkele funderingsmethoden die geschikt zijn voor leemgrond. Deze oplossingen zijn ontworpen om de inherent instabiele eigenschappen van leemgrond te overwinnen en een stevige, duurzame fundering te garanderen.

1. Schroeffundering

De schroeffundering is een veelzijdige en flexibele methode die bij uitstek geschikt is voor leemgrond. Deze fundering bestaat uit een metalen paal met schroefbladen die in de grond worden gedraaid, zodat de paal zich verankert in een draagkrachtige laag. Bij leemgrond wordt de paal vaak tot in een onderliggende zandlaag gedraaid, die stabieler is en meer draagkracht biedt.

De voordelen van schroeffundering op leemgrond zijn:

Snelle installatie: Schroeffunderingen kunnen in korte tijd worden geïnstalleerd zonder het noodzakelijk te maken om grote hoeveelheden grond te verplaatsen.
Minimale overlast: Er zijn geen grote gaten of gaten nodig, wat betekent dat er weinig grondverplaatsing of verkeersafsluiting nodig is.
Aanpasbaarheid: Schroeffunderingen kunnen worden aangepast aan de specifieke omstandigheden van de bouwlocatie en het gewicht van het gebouw.
Flexibiliteit: Als de fundering in de toekomst moet worden aangepast of verwijderd, is dit met schroeffunderingen meestal mogelijk.

Deze methode is vooral geschikt voor aanbouwprojecten of situaties waarbij snelheid en minimale verstoren van de grond belangrijk zijn.

2. Paalfundering

Bij paalfunderingen worden verticale palen in de grond geslagen of gedreven tot een draagkrachtige laag, zoals zand of gesteente. Deze methode is een klassieke oplossing voor instabiele grondtypes zoals leem, veen of zachte klei.

De voordelen van paalfunderingen op leemgrond zijn:

Stevige ondersteuning: De palen dragen het gewicht van het gebouw tot in een stabiele laag van de grond, waardoor de bewegingen van de bovenliggende leemgrond worden vermeden.
Langdurige stabiliteit: Paalfunderingen zijn meestal ontworpen voor lange termijn en kunnen het gewicht van zware constructies dragen.
Gebruik van diverse paalmaterialen: Afhankelijk van de omstandigheden kunnen houten, betonnen of stalen palen worden gebruikt.

De nadelen van paalfunderingen zijn:

Tijdrovend en arbeidsintensief: Het installeren van paalfunderingen kan tijd kosten en vereist vaak zware machines.
Kosten: Paalfunderingen zijn vaak duurder dan andere methoden, vooral als de draagkrachtige laag diep ligt.

3. Combinatiefundering

In sommige gevallen kan een combinatie van funderingsmethoden worden toegepast, afhankelijk van de belasting en het grondtype. Een combinatiefundering kan bijvoorbeeld bestaan uit schroeffunderingen op de zijkanten en een funderingsplaat op de bovenliggende laag. Deze oplossing is geschikt voor complexere situaties waarin het gewicht van het gebouw op verschillende manieren moet worden verdeeld.

Voorbereiding en grondonderzoek

Een essentieel onderdeel van elk funderingsproject is een gedetailleerd grondonderzoek. Dit onderzoek helpt om de draagkracht, samenstelling en diepte van de draagkrachtige lagen te bepalen. Voor leemgrond is dit van groot belang, aangezien de fundering niet op de bovenste, instabiele laag mag worden geplaatst.

Grondonderzoek kan op verschillende manieren worden uitgevoerd, zoals:

Sondering: Een techniek waarbij een sonde in de grond wordt gedreven om de samenstelling en draagkracht van de ondergrond te bepalen.
Boring: Hierbij wordt een diepe boring gemaakt om monsters van de grond te nemen en laboratoriumonderzoek te doen.
Geofysische metingen: Deze techniek gebruikt geluidsgolven of elektrische signalen om de ondergrond in kaart te brengen.

Deze gegevens worden vervolgens gebruikt om de juiste funderingsmethode te kiezen en eventuele bodemverbeteringen voor te bereiden.

Bodemverbeteringen

In sommige gevallen kan de leemgrond worden verbeterd om de stabiliteit van de fundering te vergroten. Dit kan door middel van:

Verdichting: De bovenste leemlaag kan mechanisch worden verdicht om de draagkracht te verhogen.
Groutinjectie: Hierbij wordt een vloeistof in de grond geïnjecteerd om de poriën te vullen en de grond steviger te maken.
Zandkoffer: Een laag zand kan worden aangebracht boven de leemgrond om een steviger ondergrond te creëren.

Deze verbeteringen kunnen de funderingsdiepte beperken en zo kosten besparen, maar vereisen wel een zorgvuldig uitgevoerd grondonderzoek en een duidelijke kennis van de grondkenmerken.

Kostenniveaus en projectplanning

De keuze van een funderingsmethode heeft ook gevolgen voor de projectkosten. Schroeffunderingen zijn meestal relatief goedkoper en sneller uit te voeren, terwijl paalfunderingen vaak duurder zijn, vooral als de draagkrachtige laag diep ligt. Het is daarom belangrijk om bij het projectplanning een kostencalculatie te maken en eventuele alternatieven te overwegen.

Daarnaast moet rekening worden gehouden met de projecttijd. Voor leemgrondprojecten is het vaak noodzakelijk om extra tijd in te plannen voor grondonderzoek en eventuele bodemverbeteringen. Dit voorkomt onverwachte vertragingen tijdens de bouw.

Conclusie

Het funderen van een gebouw op leemgrond vereist een zorgvuldige aanpak en een juiste keuze van funderingsmethode. Leemgrond is een gevoelige en instabiele bodemsoort die specifieke aandacht vraagt bij het ontwerp en de uitvoering van de fundering. Schroeffunderingen en paalfunderingen zijn de meest geschikte methoden om stabiliteit en duurzaamheid te garanderen. Daarnaast zijn grondonderzoek en eventuele bodemverbeteringen essentiële stappen om een betrouwbare fundering te realiseren.

Bij het kiezen van een funderingsoplossing is het belangrijk om rekening te houden met de kenmerken van de leemgrond op de bouwlocatie, de belasting van het gebouw en de beschikbare tijd en middelen. Een goed geplande en uitgevoerde fundering is de basis voor een stabiel en duurzaam gebouw.

Bronnen

leemgrond