Fundering op staal: Berekening, toepassing en bouwtechniek

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Fundering op staal is een veelgebruikte en kostenefficiënte methode in de bouwsector, vooral in regio’s met draagkrachtige ondergrond zoals zand. Deze methode is vooral geschikt voor kleinere gebouwen en projecten en vereist zorgvuldige berekening van de afmetingen en belastingen. In dit artikel wordt ingegaan op de principes van fundering op staal, hoe de berekening verloopt, welke bouwtechnieken erbij horen en wat de voor- en nadelen zijn.

Wat is fundering op staal?

Fundering op staal is een funderingswijze waarbij dragende muren of wanden, vaak via een verbreedde voet, direct op de draagkrachtige bodem rusten. Deze methode is meestal geschikt wanneer de draagkrachtige laag – ook wel vaste grondslag genoemd – niet te diep onder het maaiveld ligt. Meestal is deze laag te vinden op ongeveer 80 tot 100 cm onder het maaiveld. De term "fundering op staal" heeft niets te maken met het bouwmateriaal staal; de benaming komt uit het Oudgermaans en betekent zoiets als “rusten op” of “vaste plaats”.

De methode is goedkoper dan paalfundering, maar vereist wel een stabiele en draagkrachtige ondergrond. Bij zachte grond, zoals klei of veen, is paalfundering vaak de betere keuze. Fundering op staal is vooral geschikt voor woningen en kleinere projecten in Nederland.

Typen funderingsvoeten

De breedte van de funderingsvoet hangt af van de belasting die de muur uitoefent. Voor het bepalen van de breedte wordt gebruikgemaakt van de volgende formule:

F = belasting in kN/m
pgr = gronddruk in N/mm²
b = breedte voet
a = breedte metselwerk

Deze berekening helpt bij het bepalen van de juiste afmetingen van de funderingsvoet. In de praktijk zijn er verschillende toepassingen:

Strokenfundering: Een verbreedde zone onder dragende muren. Brede muren vereisen bredere ondersteuning.
Poerenfundering: Voor puntlasten worden betonnen blokken gebruikt, waar muren op rusten.
Plaatfundering: Een dikke plaat op de draagkrachtige grond. Meestal zonder kruipruimte en geschikt voor gebouwen waarbij muren dicht op elkaar staan.

De keuze voor een van deze typen funderingsvoeten hangt af van de belasting, de ondergrond en de bouwtechniek die wordt toegepast.

Fundering op staal door middel van metselwerk

Fundering op staal door middel van metselwerk is een oudere methode die relatief veel tijd in beslag neemt. Veel oudere huizen in Nederland zijn op deze manier gebouwd. Het eerste, brede metselwerk wordt meestal gedaan met kalkzandstenen blokken. Metselen gebeurt per twee lagen, en de volgende twee lagen worden met ¼ verspringen ten opzichte van de laag eronder (trapsgewijs metselen). Twee lagen onder het maaiveld wordt overgegaan op het metselen met gevelstenen. Ook bij palen kunnen VBI funderingsbekistingen worden gebruikt.

Fundering op staal door middel van beton

De meest gebruikte methode voor fundering op staal is het gebruik van beton. Nadat de juiste diepte en breedte zijn afgegraven voor de fundering, begint het aftekenen en het maken van de bekisting. Na het bevestigen van de bekisting wordt een bouwfolie gelegd over de grond, waarop het beton wordt gestort. Deze bouwfolie voorkomt dat het beton in het zand weglekt.

Voor- en nadelen van fundering op staal

Voordelen

Kostenefficiënt: Fundering op staal is over het algemeen goedkoper dan paalfundering.
Voor DIY-projecten: De eenvoudige techniek maakt het geschikt voor kleine projecten, zoals schuren of bijgebouwen.
Snelle uitvoering: Bij metselwerk hoeft men niet te wachten op het uitharden van betonstroken.
Flexibiliteit: Voor grotere belastingen of variaties in belasting kunnen gewapend beton of verstijvingen worden toegepast.

Nadelen

Afhankelijkheid van de ondergrond: Niet geschikt voor zachte, klei- of veengebieden, waar zettingen te groot kunnen worden.
Beperkt gebruik: De methode is vooral geschikt voor kleine gebouwen en niet voor zware constructies.

Moderne technieken en duurzaamheid

Moderne technieken zoals het gebruik van piepschuimelementen en compenserende funderingen maken fundering op staal nog efficiënter en duurbaarder. Deze technieken helpen om zettingen te beperken en het energieverbruik tijdens de bouw te verminderen. Door het gebruik van duurzame materialen en slimme bouwtechnieken kan de ecologische voetafdruk van fundering op staal verder worden teruggebracht.

Constructieberekening

Een stevige fundering vormt de basis van elk geslaagd bouwproject. Een constructieberekening voor de fundering is essentieel om ervoor te zorgen dat de fundering volledig voldoet aan de geldende veiligheidseisen en bouwvoorschriften. Bij 3/2 Engineering worden deskundige constructieberekeningen uitgevoerd voor verschillende projecten, van woningen tot bedrijfspanden.

Bij een constructieberekening analyseren constructeurs de onderstaande meetpunten:

Analyse van het draagvermogen van de ondergrond aan de hand van een sonderingsrapport.
Berekening van verticale en horizontale krachten, zoals het gewicht van de constructie en windbelasting.
Advies over het type beton en de benodigde wapeningsstaal.

De resultaten van deze berekeningen worden opgenomen in een volledig rapport met constructietekeningen en technische specificaties. Deze tekeningen dienen als praktische handleiding voor de aannemer.

Toepassing in de praktijk

De voet van de fundering moet altijd breder zijn dan de draagmuren. Op deze manier genereert men voldoende draagkracht. De breedte van de funderingsvoet wordt afgestemd op de zwaarte van het huis en de draagkracht van de vaste grond. Vaak wordt de aanlegbreedte van de fundering 2 à 3 keer de dikte van de draagmuren. Het is echter verstandig om deze berekeningen aan een bouwkundige over te laten, aangezien fouten hierin ernstige gevolgen kunnen hebben voor de stabiliteit van het gebouw.

Fundering op staal in combinatie met paalfundering

In sommige gevallen wordt fundering op staal gecombineerd met paalfundering. Dit is bijvoorbeeld het geval bij gebouwen met een zware bovenconstructie of in regio’s met variabele ondergronden. Hierbij worden paalvelden gebruikt om de belasting over te dragen op draagkrachtigere lagen in de ondergrond. De fundering op staal dient dan als een tussenliggende laag die de belasting van de bovenconstructie opneemt en deze verder overdraagt op de paalvelden.

Conclusie

Fundering op staal is een betrouwbare en kostenefficiënte methode die vaak wordt gebruikt in de bouwsector, met name in regio’s met draagkrachtige ondergrond. De methode vereist een zorgvuldige berekening van de afmetingen en belastingen, waarbij rekening moet worden gehouden met de eigenschappen van de ondergrond en het gewicht van het gebouw. Door het gebruik van moderne bouwtechnieken en duurzame materialen kan fundering op staal nog efficiënter en milieuvriendelijker worden gemaakt.

Hoewel de methode niet geschikt is voor zachte grondlagen, blijft fundering op staal een populaire keuze voor woningen en kleinere projecten in Nederland. Voor complexere projecten of in regio’s met zwakke bodems is paalfundering vaak de betere optie. Ongeacht de gekozen funderingsmethode is een zorgvuldige constructieberekening essentieel om de stabiliteit en veiligheid van het gebouw te garanderen.