Fundering op staal en de risico's van verzakking: oorzaken, gevolgen en oplossingen

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Fundering op staal is een veelgebruikte methode in de bouwsector, vooral bij woningen en aanbouwen. Het is een technische oplossing die het gewicht van het bouwwerk verspreidt over een plat funderingselement, wat het ideaal maakt voor bepaalde grondsoorten. Echter, een fundering op staal is gevoelig voor verzakkingen, die ernstige gevolgen kunnen hebben voor de stabiliteit van een gebouw. In dit artikel bespreken we de oorzaken van verzakkingen, de mogelijke gevolgen en hoe je de grond kunt verbeteren om het risico te beperken.

Wat is een fundering op staal?

Een fundering op staal betekent dat het gewicht van het bouwwerk op een plat funderingselement rust dat onder het grondoppervlak is geplaatst. Deze methode wordt vooral gebruikt op zandgrond, waarvan de draagkracht voldoende is om het gewicht van de constructie te dragen. De fundering op staal is technisch gezien een alternatief voor een paalfundering en wordt vaak gekozen wanneer de ondergrond stabiel genoeg is.

De term "staal" verwijst echter niet naar het gebruik van het metaal staal in de fundering. In de constructiewereld duidt het op een stevige, harde bodem die voldoende draagkracht heeft. De term is afgeleid van het Oudgermaans en betekent in feite "ondergrond of harde bodem".

Oorzaken van verzakkingen bij fundering op staal

Hoewel een fundering op staal goed werkt op een stabiele ondergrond, is het erg gevoelig voor verzakkingen. Verzakkingen kunnen ontstaan door verschillende factoren, zoals de soort grond, de vochttoetreding en droogte. Volgens de bronnen is een fundering op staal alleen geschikt wanneer de zandgrond zich op maximaal 3 meter van het grondoppervlak bevindt. Als de ondergrond minder draagkrachtig is, zoals veen of leem, kan de fundering niet voldoende steun bieden en is er sprake van verzakking.

Een belangrijke oorzaak van verzakking is vochttoetreding in de bodem. Wanneer de grond nat wordt, kan deze samendrukken en het volume verminderen. Dit gebeurt vooral bij kleigrond, die meer water vasthoudt dan zand. Bij fundering op staal zorgt dit voor een ongelijke drukverdeling onder het funderingselement, wat leidt tot doorzakking. Dit is vooral problematisch wanneer een aanbouw op een fundering op staal is geplaatst, terwijl het hoofdgebouw op een paalfundering staat. In dat geval kan de aanbouw afzakken, terwijl het hoofdgebouw intact blijft, wat leidt tot scheuren in de muren en een verschil in hoogte tussen de vloeren.

Droogte is een andere belangrijke oorzaak van verzakkingen. Wanneer het grondwaterpeil daalt, kan de bodem samenkrimmen. Bij droogte kan de grond aan de zijkanten van de fundering ineenklappen, wat het gewicht van het bouwwerk niet gelijkmatig ondersteunt. Dit wordt vaak gezien bij woningen in regio's met een lage grondwaterstand of bij gebieden waar het land wordt gedraineerd.

Gevolgen van verzakkingen bij fundering op staal

De gevolgen van verzakkingen kunnen variëren afhankelijk van de mate van doorzakking en de bouwconstructie. In het geval van een schuurtje is de impact vaak klein, omdat het gebouw niet zo zwaar is en de bewoners er niet continu in verblijven. Bij woningen of aanbouwen daarentegen zijn de gevolgen veel ernstiger.

Een van de eerste tekenen van verzakking is een scheefstand van het bouwwerk. Dit kan zichtbaar worden aan deuren en ramen die klem raken of moeilijk open te doen zijn. Omdat het gewicht van het bouwwerk niet gelijkmatig verdeeld is, kunnen er scheuren ontstaan in muren en vloeren. Deze scheuren kunnen zich verder verspreiden als de verzakking doorloopt, wat uiteindelijk leidt tot instabiliteit van het gebouw.

Bij woningen die zijn gebouwd op houten palen kan verzakking ook andere problemen veroorzaken. Wanneer de grondwaterstand daalt, komen de houten palen in contact met zuurstof, wat leidt tot rotting en verlies van draagkracht. Dit is een aparte problematiek vergeleken met een fundering op staal, maar heeft ook gevolgen voor de stabiliteit van het gebouw.

Hoe herken je een fundering op staal?

Het is belangrijk om te weten of een fundering op staal correct is geplaatst. Een fundering op staal moet altijd op een zandgrond worden geplaatst, omdat deze genoeg draagkracht heeft. Als dit niet het geval is, kan de fundering doorzakken. Het is daarom essentieel om voor de bouw een grondonderzoek te laten uitvoeren. Dit onderzoek geeft informatie over de grondsoort en de draagkracht, zodat de juiste funderingsmethode kan worden gekozen.

Een aanwijzing dat er sprake is van een fundering op staal is het ontbreken van houten palen in de ondergrond. Bij een paalfundering zijn er houten of stalen palen die diep in de grond zijn aangebracht. Bij een fundering op staal is het gewicht van het bouwwerk verspreid over een plat element dat vlak onder het grondoppervlak is geplaatst.

Oplossingen voor verzakkingen bij fundering op staal

Als een fundering op staal doorzakt, zijn er meerdere manieren om het probleem aan te pakken. Een van de meest gebruikte methoden is grondverbetering. Dit gebeurt door de slecht dragende grondlaag te vervangen met schoonzand, argexkorrels, polystyreenschuimblokken of schuimbeton. Deze materialen zijn licht en hebben vergelijkbare eigenschappen als zand, wat ervoor zorgt dat de draagkracht van de ondergrond toeneemt.

Grondverbetering is echter niet altijd de meest efficiënte oplossing. Als de te vervangen grondlaag te diep zit, kan het duurder worden dan het kiezen van een paalfundering. In dat geval is het beter om een andere funderingsmethode te overwegen.

Een andere manier om verzakkingen te beperken is het vastleggen van de grondwaterstand. Bij droogte is het verstandig om regenwater of afvoerwater te gebruiken om de grond aan te vullen en zo de samenkrimp te voorkomen. Dit is vooral belangrijk in regio’s waar het grondwaterpeil snel kan dalen.

Conclusie

Een fundering op staal is een veelgebruikte methode in de bouwsector, maar het is gevoelig voor verzakkingen. De oorzaken van verzakkingen kunnen variëren, waaronder vochttoetreding en droogte. De gevolgen kunnen zowel klein als ernstig zijn, afhankelijk van de bouwconstructie en de mate van doorzakking. Het is daarom belangrijk om vooraf een grondonderzoek uit te voeren en, indien nodig, de grond te verbeteren. Door gebruik te maken van technieken zoals grondvervanging of schuimmaterialen, kan een fundering op staal veilig worden gemaakt.