Een stevige fundering leggen voor je tuinmuur: de basis van een duurzame constructie

Wanneer het gaat om het bouwen van een tuinmuur, is de fundering de meest essentiële onderdeel. Zonder een goed uitgevoerde fundering lopen de risico’s op verzakking, scheuren of zelfs instorting aanzienlijk. Een correcte fundering zorgt niet alleen voor de stabiliteit van de muur, maar ook voor een lange levensduur en een professionele uitstraling. In deze gids leggen we de essentiële stappen, materialen en aandachtspunten uit die je dient te overwegen bij het maken van een fundering voor een tuinmuur.

De rol van de fundering

Een fundering dient als de basis van de muur en moet voldoen aan meerdere eisen. Het moet de zwaartekracht en eventuele laterale krachten (zoals druk van grond of water) opvangen. Daarnaast moet het zich goed gedragen in de aarde, ook bij veranderende omstandigheden zoals regen of droogte. De fundering moet zorgvuldig worden ontworpen, zowel qua diepte als qua breedte, afhankelijk van de hoogte en het gewicht van de muur, evenals de bodemstructuur.

Volgens meerdere bronnen is de fundering minstens een kwart van de hoogte van de muur diep. Bijvoorbeeld bij een muur van 80 cm hoog, zou de fundering ongeveer 20 cm diep moeten zijn. De breedte van de fundering moet ongeveer een derde van de hoogte zijn. Bij een muur van 80 cm hoog betekent dit een funderingsbreedte van circa 25 cm.

Aanleggen van de fundering: stappen en materialen

1. Onderzoek van de ondergrond

Voordat je de fundering begint, is het belangrijk om de ondergrond te analyseren. Dit betekent het verwijderen van losse aarde, planten, stenen of ander puin. De ondergrond bepaalt de diepte en de structuur van de fundering. In losse of zandige grond is het verstandig om dieper te graven om stabiliteit te garanderen.

Als de grond weinig draagkracht heeft of bijvoorbeeld in een gebied met hoog grondwaterpeil ligt, kan het gebruik van een schroeffundering een betere oplossing zijn. Deze bestaan uit metalen schroeven die in de grond worden gedraaid en bieden een sterke ondersteuning in onstabiele omstandigheden.

2. Uitgraven van de geul

De funderingsgeul moet worden uitgegraven met een breedte en diepte die aansluiten bij de hoogte van de muur. De geul dient als basis waarop het beton of een andere funderingssubstraat wordt geplaatst. Bij een muur tot 80 cm hoog is een gestabiliseerde ondergrond voldoende, bijvoorbeeld met gebroken puin. Voor hogere muren is een betonfundering noodzakelijk.

Een typische funderingsgeul is circa 40 cm diep en 30 cm breed. Dit is een richtlijn en kan variëren afhankelijk van de omstandigheden.

3. Storten van de fundering

Bij het gebruik van een betonfundering wordt een mengsel van cement en zand (in de verhouding 1:10) in de geul gestort. Het is belangrijk om het mengsel gelijkmatig te verdelen en met een tuintamper stevig aan te stampen. Een waterpas wordt gebruikt om ervoor te zorgen dat de fundering vlak is.

Naast cement en zand kan ook grind worden toegevoegd om de drainage te verbeteren. Deze laag zorgt voor een betere afvoer van water en helpt bij het voorkomen van verzakkingen. In sommige gevallen kan het ook verstandig zijn om een extra laag zand bovenop te leggen, met een dikte van 5 cm, als basis voor het leggen van de muurstenen.

4. Drainage zorgen

Een van de belangrijkste technische aandachtspunten is de drainage. Zonder voldoende drainage kan water zich ophopen rondom de fundering, wat tot gevolg kan hebben dat de grond verzadigt en de muur verzakt. Zorg ervoor dat er een goed afvoermechanisme is of dat de fundering een laag grind of zand bevat om water af te leiden.

5. Stabiliteit en uitlijning

Het is essentieel dat de fundering horizontaal en gelijkmatig is. Gebruik een waterpas om dit te controleren en eventueel meerdere metingen uit te voeren. Een scheve fundering kan leiden tot een kantelende of zinkende muur. In gevallen van twijfel of onzekere omstandigheden kan het verstandig zijn om hulp in te roepen van een aannemer of bouwer.

Materialen voor de fundering

Bij het kiezen van materialen voor de fundering zijn er verschillende opties beschikbaar, afhankelijk van de hoogte van de muur, de ondergrond en de verwachtingen qua duurzaamheid:

• Beton: Het meest gebruikte materiaal voor funderingen vanwege zijn duurzaamheid en stabiliteit. Het is geschikt voor zowel lage als hoge muren.
• Schroeffundering: Handig bij onstabiele grond of hoge grondwaterstand. Ze zijn gemakkelijk te plaatsen en bieden goede weerstand tegen bewegingen.
• Metselzand met cement: Vaak gebruikt in combinatie met beton of als ondergrond voor het stapelen van stapelblokken.
• Grind en zand: Voor drainage en als ondergrond voor het leggen van muurstenen.

Bij het mengen van cement en zand wordt vaak een verhouding van 1 deel cement op 10 delen zand gebruikt. Deze verhouding zorgt voor een voldoende sterke binding zonder overmenging van cement, wat kan leiden tot het scheuren van de fundering.

Fundering maken bij het stapelen van stapelblokken

Voor lage muren tot maximaal 50 cm hoog is het mogelijk om eenvoudig een fundering te maken met metselzand en cement. Je kunt de blokken eenvoudig op elkaar stapelen zonder het gebruik van mortel. In dit geval is het voldoende om een ondiepe geul uit te graven (30 cm diep en 40 cm breed), een laag cement-zandmengsel te storten en dit aan te stampen.

De eerste laag blokken wordt los gelegd op het zand. Ze worden met een rubberen hamer aangeslagen om ze stevig neer te zetten. Omdat het hier om een lage muur gaat, is het niet noodzakelijk om de blokken met mortel te verlijmen.

Technische tips en aandachtspunten

• Waterpas gebruiken: Zorg ervoor dat de fundering vlak en gelijkmatig is.
• Veiligheid: Draag altijd beschermende kleding, inclusief handschoenen en veiligheidsschoenen.
• Goede uitlijning: Voorkom scheve muren door de richtlijnen nauwkeurig te volgen.
• Drainage: Zorg voor een goede afvoer van water om verzakkingen te voorkomen.
• Metseltechniek: Als je een stevige en strakke muur wilt bouwen, is het verstandig om de basis metseltechnieken te leren.

Conclusie

Een goede fundering is de sleutel tot een duurzame en stevige tuinmuur. Door aandacht te besteden aan de ondergrond, de diepte en breedte van de fundering, en het gebruik van geschikte materialen, zorg je ervoor dat de muur jarenlang meegaat. Of je nu een lage muur bouwt met stapelblokken of een hogere muur met mortel en bakstenen, de basis blijft de fundering.

Voor lage muren is een eenvoudige zand-cementfundering voldoende, terwijl hogere muren beton of schroeffunderingen vereisen. Zorg altijd voor een goed drainage systeem en gebruik een waterpas om de fundering vlak te houden. Als je twijfelt of onzeker bent over de bouwtechniek, is het verstandig om hulp in te roepen van een ervaren bouwer.

Bronnen

1. De basis voor een stevige fundering van je tuinmuur
2. Tuinmuurtje maken
3. Hoe bouw je een tuinmuur?
4. Zelf een tuinmuur metselen
5. Tuinmuur bouwen met muurblokken