Uitgraven onder fundering: Veiligheid, techniek en praktische tips

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Bij renovaties, aanbouwen of rioleringswerkzaamheden kan het noodzakelijk zijn om te graven onder een bestaande fundering. Dit vereist een zorgvuldige aanpak, omdat funderingen cruciale dragende elementen zijn van een gebouw. Een verkeerde uitvoering kan leiden tot instabiliteit, scheuren of zelfs verzakkingen. In dit artikel worden de belangrijkste aspecten van het graven onder fundering besproken, inclusief technische details, veiligheid en praktische stappen, op basis van vertrouwbare informatie uit geselecteerde bronnen.

Technische overwegingen bij het graven onder fundering

Funderingen zijn ontworpen om het gewicht van een gebouw over te dragen op de ondergrond. Dit kan op verschillende manieren gebeuren, zoals via een funderingsrand, heipalen of een vrije fundering. De keuze voor de juiste funderingsmethode hangt af van de grondsoort, de belasting van het gebouw en de voorkomende grondwaterstand.

Bij een woning die op heipalen is geplaatst, loopt er meestal een funderingsrand die het gewicht verder verdeelt. In dergelijke gevallen is het mogelijk om veilig een kanaal of geul te graven onder de funderingsrand, zonder dat dit leidt tot verzakkingsgevaar. Dit is bijvoorbeeld van toepassing bij oude stadswooningen, waar vroeger beerputten werden aangelegd en later een riolering onder de fundering werd getrokken.

Een lastiger situatie ontstaat bij funderingen die gewoon op de ondergrond zijn geplaatst, zonder heipalen of extra dragende structuren. In dergelijke gevallen is het graven van een tunnel of kanaal onder de fundering risicovol. Het is dan van groot belang om de afmetingen van het gegraven gat te beperken en ervoor te zorgen dat de drukverdeling van de fundering niet wordt aangeraakt. De breedte van het gegraven kanaal moet zo klein mogelijk zijn, bijvoorbeeld een smalle sleuf midden onder een deur of kelderaansluiting.

Veiligheid en voorbereiding

Veiligheid is een essentieel aspect bij het graven onder funderingen. Het is verplicht om een graafmelding aan te vragen bij een Klik op de Kaart of gelijkwaardig systeem, zodat de locatie van ondergrondse leidingen en kabels bekend is. Dit voorkomt schade aan infrastructuur en vermindert het risico op ongelukken.

Daarnaast is het belangrijk om de toestand van de ondergrond goed te analyseren. In de regio Eindhoven, bijvoorbeeld, is zandgrond de normaal voorkomende grondsoort. Een grondboor kan gebruikt worden om de diepte van de witte grond te bepalen, wat vaak de voorkeur heeft voor stabiliteit. Als de grond op de gewenste diepte al vochtig wordt, kan dit wijzen op een nabije grondwaterstand, wat invloed heeft op de stabiliteit van de fundering.

Stappen bij het uitgraven van een fundering

Het uitgraven van een fundering of het graven van een geul onder een bestaande fundering vereist een zorgvuldige aanpak. De volgende stappen worden vaak gevolgd:

Bepalen van afmetingen en diepte: De afmetingen en diepte van de fundering worden bepaald op basis van een funderingsplan. De diepte moet onder de vorstvrije diepte liggen, die in België meestal tussen 80 en 100 cm varieert. In Nederland kan dit iets anders liggen, afhankelijk van de regio.
Markeren van de omtrek: De locatie van de fundering wordt gemarkeerd met pionnen of markeringsverf. Dit zorgt voor duidelijkheid tijdens de uitgraving.
Voorbereiden van de machine: Bij gebruik van een minigraver is het belangrijk om deze op een vlakke en stevige ondergrond te plaatsen. Bovendien moeten alle veiligheidsvoorzieningen gecontroleerd worden.
Uitgraven van de geul: Met de graafarm van de minigraver wordt de grond langs de omtrek van de fundering afgegraven tot de gewenste diepte. Het is handig om van buiten naar binnen te graven en het uitgegraven materiaal regelmatig te verwijderen.
Vermijden van losse grond: Na het uitgraven moet de bodem van de geul verdicht worden. Dit kan met een lichte trilplaat of, in zwaardere gevallen, met zwaarder verdichtingsmaterieel. Het is essentieel om ervoor te zorgen dat de grond niet los blijft, omdat dit kan leiden tot instabiliteit.
Bekisting en opvullen: Na het uitgraven wordt een bekisting aangebracht. Deze moet stevig vastzitten en goed uitlijnen met de funderingsafmetingen. Vervolgens wordt de fundering opgevuld met het juiste bouwmateriaal, zoals beton of vaste bouwstenen.

Praktische tips voor het graven onder een fundering

Bij het uitvoeren van graven onder een fundering zijn er een aantal praktische tips die kunnen helpen bij het voorkomen van problemen:

Blijf binnen de marge: Het graven van een kanaal onder een fundering moet beperkt blijven tot een smalle sleuf. Dit voorkomt dat de dragende functie van de fundering wordt aangeraakt.
Controleer de grondwaterstand: Als het graven onder een fundering leidt tot het ontdekken van een nabije grondwaterstand, kan dit invloed hebben op de stabiliteit van de fundering. In dergelijke gevallen is het verstandig om extra voorzichtig te zijn bij het verdichten van de grond en eventueel extra materialen toe te voegen.
Vul met droge grond: Als de grond op de gewenste diepte al vochtig is, kan het verstandig zijn om aanvullend droog materiaal te gebruiken. Dit kan de stabiliteit van de fundering behouden.
Verdichting van de grond: Na het uitgraven is het belangrijk om de grond goed te verdichten. Dit kan met een lichte trilplaat gebeuren, maar in zwaardere situaties is het aan te raden om zwaarder verdichtingsmaterieel te gebruiken.
Volg het funderingsplan: Het is verstandig om het funderingsplan nauwkeurig te volgen. Dit plan bevat informatie over de vereiste afmetingen, diepte en stabiliteit van de fundering.

Conclusie

Het graven onder een fundering vereist zowel technische kennis als een sterke focus op veiligheid. Funderingen zijn dragende elementen van een gebouw en moeten daarom met voorzichtigheid worden aangepakt. Het uitgraven van een geul of kanaal onder een fundering is mogelijk, maar vereist een zorgvuldige aanpak, inclusief het bepalen van de juiste diepte, het gebruik van geschikte machines en het verdichten van de grond.

Bij renovaties, aanbouwen of rioleringswerkzaamheden is het belangrijk om rekening te houden met de grondsoort, de grondwaterstand en de structuur van de fundering. Door deze aspecten goed te begrijpen en te hanteren, kan het graven onder een fundering veilig en effectief worden uitgevoerd. Een goed geplande en uitgevoerde fundering draagt bij aan de stabiliteit en levensduur van het gebouw.

Bronnen

grave