Grond onder fundering weggespoeld: oorzaken, gevolgen en oplossingen

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Het fenomeen dat grond onder de fundering van een woning wordt weggespoeld, is een veelvoorkomend probleem in de bouwsector, met name in regio’s met zandige ondergrond of oude bouwwijken. Dit proces kan leiden tot bodemverzakkingen, sinkholes of schade aan de fundering van een woning. In dit artikel worden de oorzaken van grondverzakkingen onder funderingen besproken, evenals de mogelijke gevolgen en oplossingen die kunnen worden ingezet om dit te voorkomen of herstellen.

Oorzaken van grondverzakkingen onder funderingen

Grondverzakkingen onder funderingen kunnen ontstaan door verschillende bouwtechnische of natuurlijke oorzaken. De belangrijkste oorzaken zijn:

1. Ongescheide zandlaag

Een van de meest voorkomende oorzaken van verzakking is een onvoldoende verdichte zandlaag onder de fundering. Zand is een losse grondsoort die gevoelig is voor uitspoeling, vooral wanneer het grondwater in de omgeving niet goed gereguleerd is. Als het zand onder de fundering niet stevig genoeg is gesteld, kan het bij regen of waterafvoer weggespoeld worden. Dit kan leiden tot het vormen van gaten of holen in de bodem onder de fundering, wat op zijn beurt kan leiden tot zettingen of schade aan het fundament van de woning.

Volgens bronnen is het zandbed onder de bestrating minimaal 15 cm dik. Een te dunne zandlaag (minder dan 10 cm) kan ervoor zorgen dat de grond omhoog komt, wat leidt tot ongelijke verzakking van de bestrating. Dit kan ook opduiken in de vorm van wormenhoopjes tussen de voegen van de bestrating.

2. Lekkende afvoer- of riolering

Een lekkende afvoerpijp of afgebroken rioolbuis kan ervoor zorgen dat zand of fijne gronddeeltjes onder de fundering worden weggespoeld. Dit is een veel voorkomende oorzaak van verzakkingen, vooral bij woningen die ouder zijn. Oudere rioleringen kunnen door slijtage of materialenveroudering lekken, waardoor het zand onder de fundering in de leidingen terechtkomt en wegspoelt. In sommige gevallen kan dit leiden tot het vormen van een zogenaamde "bodemloze put", waarin het zand verdwijnt en een diep gat ontstaat.

3. Instabiele ondergrond

In regio’s met veen- of kleigrond kan bodemverzakking optreden vanwege de natuurlijke eigenschappen van deze grondsoorten. Veenbodems kunnen inzakken door de afbraak van organisch materiaal in de bodemsamenstelling, terwijl kleigronden krimpen bij droogte en uitzetten bij vocht. Deze cycli van uitzetten en inzakken kunnen leiden tot ongelijke zettingen van de fundering. Ook kan een slechte afwatering of drainage van de ondergrond leiden tot verzakking, omdat water de grond zwakker maakt en uitspoelingsprocessen kan verhersen.

4. Onvoldoende verdichte bodem

Bij de bouw van een woning wordt vaak gebruikgemaakt van zand of andere materialen om de bodem op te vullen en te stabiliseren. Als deze bodem niet voldoende is verdicht tijdens de bouw, kan er sprake komen van verzakking. Dit kan nadelige gevolgen hebben voor bovengelegen woning, zoals scheuren in muren of daken, of zelfs schade aan de fundering.

5. Piekbelasting

Piekbelastingen, zoals het wielverkeer op een oprit of een te zware belasting op een bepaalde plek van de bestrating, kunnen ook leiden tot verzakking. Dit komt vaak voor bij oprijlaan waar auto’s vaak op dezelfde plek stoppen of rijden. De constante belasting kan leiden tot spoorvorming en uiteindelijk tot verzakking van de bestrating. Ook kan een te lichte of vergeten kantopsluiting ervoor zorgen dat de stenen makkelijk schuiven, wat resulteert in kieren en ongelijke verzakking.

Gevolgen van verzakking onder fundering

Wanneer grond onder de fundering van een woning wordt weggespoeld, kunnen er verschillende gevolgen ontstaan. Deze kunnen zowel esthetisch, als bouwtechnisch en financieel van aard zijn:

1. Schade aan de fundering

De fundering is de basis van een woning en is van groot belang voor de stabiliteit en levensduur van het gebouw. Wanneer de fundering zakt of schijnt door verzakking in de ondergrond, kan dit leiden tot schade aan muren, daken of vloeren. In extreme gevallen kan zelfs de gehele structuur van het huis worden aangegrepen.

2. Sinkholes en gaten

In sommige gevallen kan de verzakking leiden tot het vormen van sinkholes of gaten in de bodem. Deze gaten kunnen gevaarlijk zijn, vooral wanneer ze in de buurt van woningen of wegen ontstaan. In regio’s zoals Weidevenne is dit een herkenbaar probleem, waarbij inwoners regelmatig meldingen maken van gaten in hun tuinen of bij de gevel van hun huis.

3. Problemen in kruipruimtes

Wanneer de bodem onder een kruipruimte verplaatst of zakt, kan dit leiden tot vochtproblemen en schade aan de structuur van het huis. In kruipruimtes kan het zand of grond spoelen of onder de fundering zakken, wat kan leiden tot luchtlekken, vochtproblemen of ongelijke zettingen van het huis. Dit kan vooral voorkomen bij woningen die op een diepe zandplaat rusten, waarbij het zand onder de fundering spoelt.

4. Verzakking van bestrating

Verzakking van bestrating is een veelvoorkomend probleem, vooral in oude woningen of bij verkeerd aangelegde bestrating. Wanneer het zand onder de bestrating wegspoelt, zakt de bestrating in. Dit kan leiden tot kieren, ongelijkheid van de oppervlakte en zelfs tot het vormen van gaten of sinkholes. Verzakking is vaak te herkennen door spoorvorming in de bestrating of wormenhoopjes tussen de stenen.

Oplossingen en voorkomende maatregelen

Er zijn verschillende maatregelen die kunnen worden genomen om grondverzakking onder de fundering te voorkomen of te herstellen. Deze oplossingen zijn gericht op het stabiliseren van de ondergrond, het verbeteren van de afwatering en het herstellen van eventuele schade.

1. Verbetering van de afwatering

Een goede afwatering is essentieel om grondverzakking te voorkomen. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat regenwater niet op de bestrating of in de ondergrond blijft staan. Dit kan bereikt worden door de verharding onder afschot aan te leggen, zodat het water snel afloopt naar een afvoergoot of tuin. Ook kan een laag steenpuin van minimaal 10 cm en grover brekerzand daarop worden gebruikt om het water sneller weg te laten zakken.

2. Gebruik van wegendoek

Wegendoek is een waterdoorlatend vlies dat tussen de zandlaag en de ondergrond wordt aangebracht. Het voorkomt dat het zand onder de bestrating wegspoelt en helpt bij het verdelen van de druk op de bodem. Dit kan voorkomen dat de verharding in zijn geheel zakt of op plekken wegzakt. Wegendoek kan ook worden gebruikt langs de fundering van een woning om te voorkomen dat zand onder de fundering spoelt.

3. Versterking van de ondergrond

Wanneer de ondergrond niet stevig genoeg is, kan er extra verdichting of stabilisatie worden uitgevoerd. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden door extra zand of puin aan te brengen onder de fundering of bestrating. In sommige gevallen kan ook worden gekozen voor het aanbrengen van een plaat tegen de fundering om het zand tegen te houden.

4. Reparatie van lekkende afvoer

Als een lekkende afvoer of riolering de oorzaak van de verzakking is, dient deze zo snel mogelijk te worden gerepareerd. Een lekkende afvoer kan worden hersteld door een meeschuivende pijp in te zetten of door de riolering volledig te vervangen. Het is ook belangrijk om regelmatig te controleren of de afvoerpijpen nog functioneren zoals bedoeld en of er geen lekken of verstoppingen zijn.

5. Ophogen van de tuin

In regio’s met zandige ondergrond, zoals Weidevenne, kan het nodig zijn om regelmatig de tuin of bestrating op te hogen. Dit is vooral van toepassing op oude woningen waarin het zand onder de fundering makkelijk wegspoelt. Door regelmatig de tuin op te hogen, kan het risico op sinkholes of verzakking worden verminderd.

6. Voorzichtig omgaan met piekbelasting

Om verzakking door piekbelasting te voorkomen, dient er voorzichtig omgaan te worden met zware belastingen op de bestrating. Dit betreft bijvoorbeeld het parkeren van auto’s op dezelfde plek of het aanbrengen van extra zware materialen op een bepaalde plek. Het is aan te raden om de verharding zodanig aan te leggen dat de belasting gelijkmatig verdeeld wordt, bijvoorbeeld door een dikke onderlaag van steenpuin aan te brengen.

Conclusie

Grondverzakkingen onder funderingen kunnen ontstaan door verschillende oorzaken, zoals een ongescheide zandlaag, lekkende afvoer, instabiele ondergrond of piekbelasting. Deze verzakkingen kunnen leiden tot schade aan de fundering van een woning, het vormen van sinkholes of problemen in kruipruimtes. Het is daarom belangrijk om de oorzaak van de verzakking te achterhalen en maatregelen te nemen om dit te voorkomen of te herstellen.

Maatregelen zoals het verbeteren van de afwatering, het gebruik van wegendoek, het versterken van de ondergrond en het herstellen van lekkende afvoer kunnen helpen bij het voorkomen van grondverzakkingen. Ook is het aan te raden om regelmatig de ondergrond te controleren en eventuele schade snel te herstellen. In regio’s met zandige ondergrond, zoals Weidevenne, is het verder aan te raden om regelmatig de tuin of bestrating op te hogen om het risico op verzakking te verminderen.

Door voorzichtige bouwpraktijken, een goede afwatering en regelmatige controle van de ondergrond, kan het risico op grondverzakkingen onder funderingen worden beperkt. Dit is van groot belang voor de stabiliteit en levensduur van woningen en de veiligheid van de omgeving.