Handboeken over funderingen: essentiële kennis voor bouwprojecten en herstel

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Funderingen zijn de basis van elk bouwproject, zowel bij nieuwbouw als bij herstelwerkzaamheden. Het kiezen van de juiste fundering en het uitvoeren van deze op de juiste manier zijn cruciale stappen in de bouwketen. In Nederland is er een rijke literatuur ontstaan over funderingstechnieken, waarin zowel de theorie als de praktijk van funderingen worden behandeld. In dit artikel wordt ingegaan op enkele van de meest relevante handboeken over funderingen, gericht op professionals, particuliere woningeigenaren en andere betrokken partijen. Deze publicaties zijn ontwikkeld door betrouwbare instanties en bieden essentiële informatie voor de praktijk.

Inhoud van handboeken over funderingen

Het Handboek Funderingen, al jaren een standaardwerk in de bouwsector, is een uitgebreid naslagwerk dat de verschillende funderingsmethoden behandelt. Dit boek is gericht op de bouw- en utiliteitssector (B+U-sector) en biedt uitvoerige informatie over het ontwerpen en uitvoeren van funderingsplannen. Het bevat ook een overzicht van alle systemen en typen funderingen, met illustraties en uitleg over de bijbehorende bedrijven en producten. De nieuwste versie, die in 2025 verschijnt, bevat dertien nieuwe hoofdstukken en is gebaseerd op de meest recente normen, duurzaamheid en aardbevingsbestendigheid. De inhoud is geschreven door ABT in Velp en Fugro Leidschendam.

Naast het Handboek Funderingen zijn er ook andere publicaties beschikbaar, zoals de handboeken van het Centrum voor Ondergronds Bouwen (COB). Deze handboeken behandelen het ondergronds bouwen in een breed perspectief en gaan dieper in op de constructies die worden gerealiseerd in bouwputten en bouwsleuven. De publicaties zijn bedoeld om kennis op te doen over de complexiteit van ondergronds bouwen en het gebruik van ruimte onder de oppervlakte.

Een andere belangrijke publicatie is het Handboek Funderingsherstel, dat is ontwikkeld door CURNET, SBR en Gemeentewerken Rotterdam. Deze publicatie is ontworpen om kennis en ervaring op het gebied van funderingsherstel te bundelen. Het sluit aan op bestaande richtlijnen voor de beoordeling van houten paalfunderingen en ondiepe funderingen op staal. Het handboek is gratis beschikbaar voor particuliere woningeigenaren, onder voorwaarde dat zij een actiecode aanvragen via e-mail of via een contactformulier.

Toepassing en doelgroep

De publicaties zijn gericht op verschillende doelgroepen, waaronder opdrachtgevers, opdrachtnemers en toetsende instanties. Tot de opdrachtgevers behoren professionele instanties zoals woningbouwverenigingen, projectontwikkelaars en verenigingen van eigenaren, maar ook individuele huizenbezitters (particulieren). Opdrachtnemers zijn aannemers die funderingsherstel daadwerkelijk uitvoeren, en advies- en ingenieursbureaus die het proces voorbereiden en begeleiden. Daarnaast is het handboek ook relevant voor toetsende en vergunning afgevende instanties, zoals gemeenten en waterschappen.

Het Handboek Funderingsherstel is ontwikkeld door de CUR/SBR commissie C185 “Funderingsherstel”, die bestond uit 48 partijen. De eindredactie van het handboek lag in handen van ir. H.L. Jansen (Fugro GeoServices). Belangrijke bijdragen zijn geleverd door verschillende experts en bedrijven in de bouwsector, waaronder Ingenieursbureau Concretio, URETEK Nederland BV, en bouwadviesbureaus. De uitvoerende bouwbedrijven hebben ook hun technieken voor funderingsherstel beschreven, wat het handboek extra waardevol maakt.

Probleemstelling en noodzaak voor funderingsherstel

In Nederland moet het komende decennium minstens 200.000 woningen met houten palen en 200.000 tot 300.000 woningen met ondiepe funderingen worden hersteld vanwege funderingsproblemen. Oorzaken zijn onder andere droogstand, bacteriële aantasting en negatieve kleef. Dit maakt het noodzakelijk om kennis en ervaring op dit gebied te bundelen en beschikbaar te maken in handboeken en richtlijnen. Het Handboek Funderingsherstel is daar een voorbeeld van en biedt praktische richtlijnen voor het uitvoeren van herstelwerkzaamheden.

Daarnaast is er ook aandacht voor juridische aspecten rondom funderingsherstel. Een handleiding is opgesteld door de themagroep juridische aspecten, waarin aandacht wordt besteed aan de juridische uitdagingen die kunnen ontstaan bij funderingsherstel. Deze handleiding is bedoeld als werkdocument en is open voor commentaar en aanvullingen.

Funderingsmaterialen in de wegenbouw

Naast funderingsherstel in woningen is er ook aandacht voor funderingen in de wegenbouw. Het Handboek Funderingsmaterialen in de Wegenbouw is een publicatie die zich richt op funderingsmaterialen en trillingen. Het is gericht op professionals in de wegenbouw en biedt informatie over de toepassing van verschillende materialen in funderingsconstructies. Deze publicatie is niet gratis en kost €166, exclusief btw.

Een andere publicatie in de wegenbouw is Begaanbaarheid van Bouwterreinen, een praktisch hanteerbare berekeningsmethode die handvatten biedt voor het ontwerp, aanleg en onderhoud van werkvloeren. Deze publicatie kost €127 exclusief btw en is gericht op professionals die werken aan bouwterreinen.

Duurzaamheid en aardbevingsbestendigheid

Het Handboek Funderingen is sinds zijn herziening ook gericht op duurzaamheid en aardbevingsbestendigheid. Deze thema’s worden centraal gesteld in de vernieuwde versie die in 2025 verschijnt. De werkgroep van geotechnisch ingenieurs heeft dertien nieuwe hoofdstukken ontwikkeld om deze aspecten te behandelen. Deze aanpassingen zijn nodig gezien de groeiende aandacht voor duurzaam bouwen en de veranderende bouwnormen.

Duurzame funderingstechnieken zijn essentieel voor het verlagen van de CO2-uitstoot van bouwprojecten en het minimaliseren van het gebruik van schaarse grondstoffen. Aardbevingsbestendige funderingen zijn daarentegen noodzakelijk om de veiligheid van bouwwerken te waarborgen, vooral in regio’s met een risico op aardbevingen.

Informatie en toegankelijkheid

De meeste handboeken zijn via internet beschikbaar en kunnen via betrouwbare organisaties worden geraadpleegd. Het Handboek Funderingsherstel is gratis te downloaden voor particuliere woningeigenaren, maar vereist wel een actiecode die opgevraagd moet worden. Andere publicaties, zoals de handboeken van het COB en de publicaties van de KCAF, zijn via de websites van deze organisaties verkrijgbaar.

De digitale versie van het Handboek Funderingen, inclusief een cd-rom, maakt het mogelijk om snel te zoeken op trefwoorden en informatie te vinden over specifieke funderingstechnieken. Dit is een praktische aanvulling op het drukwerk en helpt professionals bij het toegankelijk maken van relevante informatie tijdens bouwprojecten.

Conclusie

Handboeken over funderingen zijn essentieel voor zowel professionals in de bouwsector als voor particuliere woningeigenaren die betrokken zijn bij funderingsherstel. De publicaties die in dit artikel zijn besproken bieden een breed overzicht van de technieken, richtlijnen en praktijkervaring die nodig zijn voor het uitvoeren van funderingswerkzaamheden. Door kennis en ervaring te bundelen in handboeken en richtlijnen, is het mogelijk om funderingsproblemen op een effectieve en veilige manier aan te pakken.

De ontwikkeling van deze publicaties is het resultaat van samenwerking tussen verschillende partijen in de bouwsector, waaronder ingenieursbureaus, aannemers, gemeenten en wetenschappelijke instellingen. Deze samenwerking zorgt voor een breed perspectief en een hoge kwaliteit van de informatie die in de handboeken staat.

Bronnen

handboek