Hoe diep moet een fundering worden uitgegraven? Een technische en praktische gids

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Bij het bouwen of uitbouwen van een woning is een stevige fundering een essentieel onderdeel van de constructie. De fundering zorgt ervoor dat het gewicht van het gebouw veilig en stabiel wordt overgedragen op de ondergrond. Het uitgraven van een fundering is dus een cruciale stap in het bouwproces. Maar hoe diep moet een fundering worden uitgegraven? En welke factoren spelen hierbij een rol? Deze gids geeft een overzicht van de technische eisen en praktische aandachtspunten voor het uitgraven van funderingen, op basis van actuele en betrouwbare informatie.

De basis: wat is een fundering?

Een fundering is de ondersteuning van een gebouw of bouwwerk. Het is het deel dat het gewicht van de structuur overdraagt op de grond. Funderingen worden meestal gemaakt van beton of metselwerk en zijn van essentieel belang voor de stabiliteit van het gebouw. Zonder een goed uitgegraven en geconstrueerde fundering kan het risico op scheuren in muren of vloeren enz. toenemen.

De minimale diepte van een fundering

De diepte waarop een fundering moet worden uitgegraven, is afhankelijk van meerdere factoren, zoals het type grond, het klimaat in de regio, en of het om een dragende of niet-dragende muur gaat. Echter, een aantal richtlijnen zijn breed aan te raden.

Voor alle situaties geldt:

Minimale diepte van 60 cm onder maaiveld: Meerdere bronnen benadrukken dat de fundering minstens 60 cm onder het maaiveld uitgegraven moet worden. Dit is om te voorkomen dat de grond onder de fundering in de winter opvriest, wat kan leiden tot uitzet en schade.
Voor dragende muren: Voor dragende muren, zoals de funderingsbalk bij een uitbouw, is vaak een diepte van 80 cm aan te raden. Dit komt doordat het gewicht van het bouwwerk groter is en de stabiliteit van de fundering dus extra belangrijk is.

Voorbeeld: een uitbouw van 3x4 meter

Een voorbeeld uit een klusidee-gebruiker laat zien dat bij een uitbouw van 3x4 meter de constructeur een funderingsbalk van 50 cm breed en 30 cm hoog aanraadt. De onderzijde van deze fundering moet op 80 cm onder maaiveld liggen. Dit is vooral relevant bij zandgrond, zoals in de regio Eindhoven, waarbij de witte grond dieper zit en het grondwater dichterbij is.

De invloed van de grondstructuur

De ondergrond speelt een grote rol bij de diepte van de fundering. De grond moet voldoende stevig zijn om het gewicht van het gebouw te dragen.

Witte grond en grondwater

Witte grond: Bij het uitgraven moet gecontroleerd worden of de fundering op witte grond komt. Witte grond is een droge, losse laag die vaak niet geschikt is als fundament. In plaats daarvan dient de fundering op zwarte of bruine grond te komen, die steviger is.
Grondwater: Als bij het graven duidelijk is dat het grondwater dichtbij zit, is het verstandig om te graven tot onder het grondwater of om een oplossing te bedenken, zoals het aanbrengen van een draineerlaag of het storten van extra stevig materiaal.

Voorbeelden van funderingssleuven

De afmetingen van een funderingsleuf hangen af van het type muur en de belasting die deze moet dragen.

Enkele muur: Bij een enkele muur is een funderingsbreedte van 25 cm voldoende.
Spouwmuur: Voor een spouwmuur wordt een breedte van 40 cm aanbevolen.
Dragende funderingsbalk: Bij een funderingsbalk (bijvoorbeeld voor een uitbouw) is een breedte van 50 cm en een hoogte van 30 cm gebruikelijk.

Het uitgraven van de fundering

Het uitgraven van de fundering moet nauwkeurig en veilig worden uitgevoerd.

Stappenplan voor het uitgraven van een fundering

Locatie en afmetingen bepalen: Voordat er wordt gegraven, worden de hoeken van de fundering bepaald en met piketpaaltjes gemarkeerd.
Metselkoord spannen: Een metselkoord wordt gespannen tussen de paaltjes om de funderingssleuf nauwkeurig uit te graven.
Uitgraven: De grond wordt uitgegraven tot de gewenste diepte. Bij grotere projecten kan een kleine graafmachine worden ingezet.
Zandbed aanbrengen: Bij het bereiken van de gewenste diepte wordt een zandbed aangebracht en waterpas gemaakt.
Bekisting en beton storten: Na het aanbrengen van de bekisting kan het beton worden gestort.

Het gebruik van een minigraver

Bij kleinere projecten, zoals een uitbouw of een tuinhuis, is het gebruik van een minigraver vaak efficiënter dan handmatig graven. Dit verkort de tijd en zorgt voor een grotere precisie.

Invloed van klimaat en vorst

In vorstgevoelige regio’s is het van groot belang om de fundering dieper te leggen dan de vorstgrens. De vorstgrens is het dieptepunt onder het maaiveld waarop de grond niet meer bevriest. Voor traditionele funderingen is dit vaak 80 cm, maar schroeffunderingen kunnen hier een alternatief voor bieden.

Schroeffunderingen

Schroeffunderingen worden mechanisch in de grond gedraaid tot een diepte die buiten de invloed van vorst ligt. Dit maakt het mogelijk om minder diep te graven, terwijl de fundering toch stevig en stabil is. Bovendien zijn schroeffunderingen niet gevoelig voor grondwater, wat in sommige regio’s een groot voordeel biedt.

Bouwmaterialen en berekeningen

De keuze van het juiste bouwmaterialen is van essentieel belang voor de sterkte en duurzaamheid van de fundering.

Betonverhouding

Voor een standaard betonnen fundering wordt vaak de volgende verhouding aanbevolen:

1 deel cement
2,5 delen zand
3,5 delen grind

Per kubieke meter beton zijn ongeveer nodig:

Materiaal	Aantal zakken / liter
Cement	13 zakken van 25 kg
Metselzand	26 zakken van 25 kg
Betongrind	52 zakken van 25 kg
Water	180 liter

Bekisting

Bij kleinere funderingen zijn steigerplanken voldoende als bekisting. Voor grotere oppervlakten wordt betontriplex (betonplex) aanbevolen.

Veiligheid en voorbereiding

Sommige voorzichtigheidmaatregelen zijn essentieel bij het uitgraven van een fundering.

Klic-melding: Vooraf dient een Klic-melding gedaan te worden om te weten waar kabels en leidingen zich bevinden.
Trillen van de grond: Na het aanvullen van de sleuf met materiaal is het aan te raden om de grond met een trilplaat aan te trillen. Dit zorgt voor extra stabiliteit.
Advies van een bouwkundige: Het is verstandig om advies in te winnen bij een bouwkundige om de afmetingen en constructie van de fundering te bepalen.

Conclusie

Het uitgraven van een fundering is een essentieel onderdeel van elk bouw- of uitbouwproject. De diepte van de fundering moet minimaal 60 cm onder het maaiveld liggen, en vaak zelfs 80 cm bij dragende muren. De keuze van de funderingsdiepte hangt af van factoren zoals de ondergrond, het klimaat en het gewicht dat de fundering moet dragen. Door deze aandachtspunten te volgen, is het mogelijk om een stevige en stabiele fundering aan te leggen, die jarenlang goed dienst kan doen.