De juiste hoogte van fundering: richtlijnen en technieken voor betrouwbare constructies

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

De fundering van een gebouw is de basis van elke constructie en speelt een cruciale rol in de stabiliteit, duurzaamheid en veiligheid van de woning. Bij het uitvoeren van een renovatieproject of het bouwen van een nieuw huis is het bepalen van de juiste hoogte van de fundering een essentiële stap. De hoogte van de fundering beïnvloedt namelijk de belastingverdeling, de afvoer van grondwater en de weerstand tegen vorst. In dit artikel wordt ingegaan op de richtlijnen en technieken die horen bij het bepalen van de juiste hoogte van een fundering, op basis van technische informatie en adviezen uit betrouwbare bronnen.

Belang van de hoogte van de fundering

Een fundering dient als tussenpersoon tussen het gebouw en de grond. Het overbrengt de belasting van het gebouw op de draagkrachtige grondlagen zodanig dat de zakkingen binnen de toelaatbare grenzen blijven. De hoogte van de fundering is daarbij een bepalende factor voor het voorkomen van schade door opvriezen, wat in Nederland op het zuiden van het land in de winter kan voorkomen. Volgens meerdere bronnen is de fundering minimaal 600 mm tot 800 mm onder het maaiveld aan te leggen om opvriezen te voorkomen. Dit betekent dat de fundering dieper geplaatst moet worden in regio’s waar vorst een groter risico vormt.

Bij het uitgraven van de fundering dient rekening gehouden te worden met de gewenste hoogte van de funderingsbalk, vooral wanneer de vloer direct op deze balk komt. Het is belangrijk dat de funderingsbalk overal op dezelfde hoogte wordt geplaatst. Hiervoor wordt vaak een laser gebruikt, die op een vaste plek wordt opgesteld. De laser helpt bij het instellen van de hoogte over de gehele fundatie.

Technieken voor het bepalen en instellen van de hoogte

Bij het aanleggen van een fundering wordt de hoogte bepaald door verschillende factoren. Eén van de belangrijkste is de vorstvrije diepte, die afhankelijk is van de regio. In Nederland is dit in de meeste gevallen tussen de 600 mm en 800 mm onder maaiveld. Daarnaast hangt de hoogte ook af van het type fundering en de belasting die het gebouw op de grond uitoefent.

Uitgraven en bekisting

Het uitgraven van de fundering is een essentiële voorbereidende stap. De fundering moet uitgegraven worden tot op de gewenste diepte, wat minimaal 600 mm onder maaiveld is. Bij het maken van de houten bekisting wordt de plaat in de grond gedrukt en worden piketten aangebracht om de bekisting stevig te maken. Deze piketten worden meestal om de 600 mm aangebracht en eventueel versterkt met schuine latten. Als extra versteviging kunnen klemmen gebruikt worden, zoals een lijmtang of een houten lat/balk.

Hoogte instellen met een laser

Bij het instellen van de hoogte wordt vaak een laser gebruikt. Deze wordt op een vaste plek opgesteld, vanwaar hij het hele funderingsvlak kan bestrijken. Met behulp van een signaalontvanger op een houten lat kan de hoogte van de funderingsbalk nauwkeurig geregeld worden. De houten lat wordt precies op maat gemaakt, zodat de laserlijn op de gewenste hoogte kan worden afgesteld.

Bouwfolie en afstandhouders

Voor het voorkomen van waterverlies in het beton wordt bouwfolie geplaatst in de bekisting. Deze folie zorgt ervoor dat het water in het beton blijft zitten en niet weg kan lopen, wat essentieel is voor de sterkte van de fundering.

Naast de bouwfolie worden ook afstandhouders gebruikt. Deze kunnen bestaan uit breektabletten of stukken betontegels. De afstandhouders zorgen ervoor dat de wapening op de juiste hoogte in de funderingsbalk komt. Bij gebruik van breektabletten kan de hoogte afgesteld worden via de hoogte van het tablet. Ook kan een stuk stoeptegel gebruikt worden, dat in stukken geslagen en vervolgens onder de wapening aangebracht wordt.

Invloed van het type fundering op de hoogte

Het type fundering beïnvloedt ook de hoogte van de fundering. De meest gebruikte methode in de Nederlandse bouw is fundering op staal. Dit is een methode waarbij de muren of wanden rechtstreeks op de draagkrachtige grond rusten, vaak via een verbrede voet. De verbrede voet is nodig wanneer de druk van de muur groter is dan het draagvermogen van de ondergrond. Dit zorgt ook voor een betere stabiliteit van de muren.

Bij strokenfundering wordt met gewapend beton een verbrede zone gerealiseerd onder alle dragende muren. De breedte van deze strokenfundering hangt af van de breedte van de muren. Voor woningen geldt als vuistregel dat de aanlegbreedte 2,5 tot 3 keer de breedte van de muur is, dus ongeveer 70 tot 90 cm. De hoogte van de fundering moet in dit geval ook op een vorstvrije diepte komen, meestal rond de 80 cm onder maaiveld.

Plaatfundering

Een plaatfundering is een methode waarbij een dikke plaat van gewapend beton wordt geplaatst op de draagkrachtige grond. Deze methode wordt vaak gebruikt wanneer de draagkrachtige laag te diep zit, zoals bij moeras- of veengrond. De hoogte van een plaatfundering wordt bepaald door de diepte van de draagkrachtige laag. De plaat moet zo geplaatst worden dat deze de belasting van het gebouw gelijkmatig kan dragen en eventuele zakkingen kunnen worden vermeden.

Invloed van bodemonderzoek op de hoogte

Een goed bodemonderzoek is essentieel bij het bepalen van de hoogte van de fundering. Het bodemonderzoek geeft informatie over de draagkracht van de grond en de diepte van de draagkrachtige laag. Deze informatie bepaalt mede de hoogte van de fundering en de benodigde verbreding van de funderingsvoet.

Bijvoorbeeld, in Amsterdam is er een voorbeeld waarbij bij zware onderdoorgangen gefundeerd is tot onder de keileem, dieper dan -60 meter onder het maaiveld. Dit toont aan dat de hoogte van de fundering sterk kan variëren afhankelijk van de ondergrond. Het is daarom belangrijk dat het bodemonderzoek goed wordt uitgevoerd en dat de fundering op basis daarvan wordt aangelegd.

De toekomst van funderingen

In de toekomst zien we mogelijk veranderingen in de manier waarop funderingen worden aangelegd. Momenteel wordt een fundering geplaatst en vervolgens wordt er verder niets mee gedaan. Echter, technologische ontwikkelingen zoals de zogenaamde "groene paal" bieden mogelijkheden voor duurzamere en energie-efficiëntere funderingsmethoden. Deze paal wordt diep in de grond aangelegd, maar kan in de toekomst eventueel gebruikt worden voor energieopwek of thermische opslag.

Conclusie

De hoogte van een fundering is een essentieel aspect in de bouw en renovatie van woningen. Het bepalen van de juiste hoogte hangt af van verschillende factoren, waaronder de vorstvrije diepte, het type fundering en de belasting die het gebouw op de grond uitoefent. Het is belangrijk om hierbij rekening te houden met technische richtlijnen en het resultaat van het bodemonderzoek. Door de hoogte van de fundering nauwkeurig te bepalen en technieken zoals het gebruik van een laser en afstandhouders toe te passen, kan men ervoor zorgen dat de fundering betrouwbaar en duurzaam is. In de toekomst zullen technologische ontwikkelingen mogelijk leiden tot nieuwe en duurzamere manieren van funderen.

Bronnen

hoogte