Huis bouwen: de essentie van fundering, types, risico’s en herkenning van problemen

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Bij het bouwen van een huis is de keuze voor de juiste fundering een van de meest kritieke beslissingen. De fundering vormt namelijk de basis van de woning en zorgt ervoor dat het gewicht van het gebouw gelijkmatig over de ondergrond wordt verdeeld. Het juiste type fundering zorgt niet alleen voor stabiliteit, maar ook voor de duurzaamheid van het huis. In dit artikel worden de meest voorkomende funderingtypes in Nederland besproken, samen met de risico’s die daarmee gepaard gaan, hoe funderingsproblemen herkend kunnen worden, en waarom het belangrijk is om het type fundering van je woning te kennen.

De rol van de fundering

Een fundering is het onderste deel van een gebouw dat ervoor zorgt dat het gewicht van het huis wordt overgedragen op de ondergrond. Het is dus de basis van de woning. Een goede fundering zorgt ervoor dat het huis niet verzakt en dat er geen scheuren ontstaan in muren of vloeren. De keuze van het type fundering hangt af van de ondergrond, de bouwperiode en de structuur van het huis.

Soorten funderingen

In Nederland zijn verschillende soorten funderingen in gebruik. De meest voorkomende funderingen zijn:

Fundering op staal

Dit is een van de meest voorkomende funderingsvormen in Nederland. Het betekent dat het huis direct op een zand- of kleilaag staat, zonder heipalen. Dit type fundering komt vaak voor bij oudere woningen in steden of dorpen met een relatief harde ondergrond. Echter, bij droogte of bodemdaling kan de draagkracht van de ondergrond afnemen, wat kan leiden tot verzakkingen van de fundering.

Paalfundering

Bij paalfundering worden palen in de ondergrond gedreven om het huis op een stabiele basis te plaatsen. Deze fundering wordt vaak gebruikt wanneer de zandlaag dieper ligt in de ondergrond. Paalfundering zorgt voor meer stabiliteit en er is minder kans op verzakking in vergelijking met fundering op staal. Er zijn verschillende soorten palen die gebruikt kunnen worden, zoals houten, betonnen of stalen palen.

Caissonfundering

Deze fundering wordt vaak gebruikt in gebieden met een zeer zwakke ondergrond. Het betreft een diepe fundering waarbij de palen diep in de grond worden gedreven tot een stabiele laag. Caissonfundering is technisch complex en wordt meestal gebruikt bij grote of zware bouwwerken.

Algemene funderingsplaat

Dit betreft een platte betonnen plaat die onder het huis ligt en het gewicht van het gebouw gelijkmatig verdeelt over de ondergrond. Deze fundering is meestal gebruikt in gebieden met een stevige ondergrond.

Puttenfundering

Bij deze fundering worden individuele funderingsputten gemaakt waarin de funderingsconstructie wordt geplaatst. Deze methode is vaak te gebruiken in gebieden met een ongelijke ondergrond.

Risicogebieden en funderingsproblemen

Funderingsproblemen kunnen zich op verschillende manieren openbaren, zoals scheuren in de muren of verzakking van de vloeren. Het herkennen van deze problemen is essentieel om schade te voorkomen of op tijd te herstellen. Met name in risicogebieden zoals Rotterdam en Amsterdam zijn funderingsproblemen vaker aan te treffen, vooral in huizen met oude houten paalfunderingen.

Houten paalfundering

Veel oudere huizen in Nederland staan op houten palen. Deze palen moeten onder het grondwater staan, anders gaan ze rotten. In droge perioden kan het grondwaterpeil zakken, waardoor de palen boven water komen en gaan rotten. Houten palen werden vooral gebruikt tot 1970. Klimaatverandering verergert deze problemen door droogte en bodemdaling.

Ondiepe fundering

Een ondiepe fundering werd gebruikt bij een stevige grond, bijvoorbeeld van zand. Op slappe grond, zoals veen of klei, zijn diepe funderingen op palen nodig. Soms is een ondiepe fundering toegepast, terwijl er eigenlijk een diepe fundering nodig was. Vooral na de Tweede Wereldoorlog, toen er snel veel huizen gebouwd moesten worden, is vaak zo gebouwd. Nu kunnen deze huizen gaan verzakken.

Herkenning van funderingsproblemen

Er zijn belangrijke signalen die duiden op funderingsproblemen. Als je die signalen herkent, is het verstandig om verder te laten onderzoeken wat de staat is van je fundering.

Verzakking en scheefstand: Dit is een van de meest opvallende signalen en komt vooral voor bij huizen met houten funderingspalen of huizen met een ondiepe fundering in veengebieden. In de buurt hebben vaak gelijksoortige woningen ook funderingsproblemen.
Scheuren in de buitengevel: Bij funderingsproblemen zijn de scheuren vaak breder dan de typische haarscheurtjes. De druk op de constructie en de muren wordt steeds groter en hierdoor worden de scheuren steeds breder en langer.
Bredere scheuren in binnenmuren en vloeren: Doordat de fundering (gedeeltelijk) verzakt, krijgt de woning en daarmee de muren onvoldoende steun. Op den duur ontstaan er daardoor scheuren die steeds groter worden. Dit geeft aan dat de fundering van je huis mogelijk niet stabiel meer is.

Waarom het weten van je fundering belangrijk is

Het weten van het type fundering van je woning is niet alleen belangrijk om mogelijke funderingsproblemen te herkennen, maar ook bij verschillende bouw- en renovatieprojecten. Bijvoorbeeld:

Verwijdering van dragende muren: Als je een dragende muur verwijderd, is het essentieel dat je weet hoe de fundering van je huis is opgebouwd. Dit helpt bij het bepalen of extra ondersteuning nodig is.
Aanbouw of uitbouw van het huis: Als je een uitbreiding van je woning overweegt, is het belangrijk om te weten of de huidige fundering het extra gewicht kan dragen.
Aanleg van een dakterras of dakopbouw: Een dakterras of dakopbouw zorgt voor extra gewicht en moet daarom goed worden ondersteund door de fundering.
Aanleg van een garage, schuur of berging: Ook bij het aanleggen van een garage of schuur is het belangrijk te weten welk type fundering je huis heeft.
Aanvraag van een bouwvergunning: Bij het indienen van een aanvraag voor een bouwvergunning wordt vaak gevraagd welk type fundering het huis heeft. Deze informatie helpt bij het bepalen van de bouwtoegang en eventuele voorwaarden.

Huiseigenaren kunnen bij hun gemeente de oorspronkelijke bouwtekening van hun woning opvragen, waarmee het type fundering achterhaalbaar is. Daarnaast kun je ook gebruik maken van een postcodecheck, die het type ondergrond in jouw regio toont zonder dat je grondmetingen hoeft uit te voeren.

Conclusie

De fundering van een huis speelt een cruciale rol in de stabiliteit en duurzaamheid van de woning. Het kiezen van het juiste type fundering hangt af van de ondergrond, de bouwperiode en de structuur van het huis. Funderingsproblemen kunnen zich op verschillende manieren openbaren, zoals scheuren in de muren of verzakking van de vloeren. Het herkennen van deze problemen is essentieel om schade te voorkomen of op tijd te herstellen.

Met name in risicogebieden zoals Rotterdam en Amsterdam zijn funderingsproblemen vaker aan te treffen, vooral in huizen met oude houten paalfunderingen. Klimaatverandering verergert deze problemen door droogte en bodemdaling. Het is daarom belangrijk dat huiseigenaren weten welk type fundering hun woning heeft, zodat zij eventuele risico’s kunnen beoordelen en nodige maatregelen kunnen nemen.

Bij renovaties, uitbreidingen of bouwprojecten is het weten van de fundering essentieel voor de veiligheid en het succes van het project. Huiseigenaren kunnen bij hun gemeente informatie opvragen of een postcodecheck uitvoeren om het type fundering van hun woning te achterhalen.

Bronnen

huis
bouw