Japanse duizendknoop: risico op funderingen en hoe u deze plant kunt bestrijden

De Japanse duizendknoop (Fallopia japonica) is een invasieve exoot die in toenemende mate problemen veroorzaakt in het Nederlandse landschap. Niet alleen in de natuur, maar ook op eigendommen en in de stad, is deze plant een serieuze bedreiging voor zowel funderingen als het ecosysteem. In dit artikel wordt besproken hoe de Japanse duizendknoop funderingen schade kan toebrengen, hoe de plant zich verspreidt, en welke methoden beschikbaar zijn om hem effectief te bestrijden. De nadruk ligt op praktische en feitelijke informatie, gebaseerd op betrouwbare bronnen.

Wat is de Japanse duizendknoop?

De Japanse duizendknoop is een perenboomachtige plant die uit Japan stamt en in Nederland sinds de 19e eeuw aanwezig is. De plant wordt ook wel beschreven als een krachtige woekerplant met een snelle groeisnelheid. Haar bladeren zijn frisgroen, haar stengels vertonen rode vlekken en ze groeien in een zigzagstructuur, vergelijkbaar met die van bamboe. In juli en augustus bloeit de plant met kleine crème-witte bloemen. Tijdens de winter sterven de bovengrondse delen af, maar het wortelstelsel blijft actief en bereidt de plant voor op het nieuwe groeiseizoen.

De Japanse duizendknoop verspreidt zich via zowel knopen op de stengels als via het wortelstelsel. Ook kleinste resten van wortels of stengels kunnen al leiden tot nieuwe groeiplaatsen. Dit maakt de plant uiterst lastig te bestrijden. De plant groeit snel en krachtig, waardoor ze kan treden door funderingen, leidingen en andere ondergrondse infrastructuur.

Schade aan funderingen en infrastructuur

Een van de grootste bedreigingen die de Japanse duizendknoop oplevert is de schade die ze kan aanrichten aan funderingen en andere ondergrondse constructies. De plant groeit via bestaande scheuren in beton, asfalt of metselwerk en kan deze uitsluiten. Het wortelstelsel is flexibel en krachtig genoeg om zwakke punten in funderingen te benutten. Als gevolg hiervan kunnen bijvoorbeeld tegels oplichten, muren barsten, en rioleringen en drainagebuizen worden verstopt of beschadigd.

De schade is niet alleen een technisch probleem, maar ook een financieel risico. De kosten voor herstelling van beschadigde funderingen of leidingen kunnen behoorlijk oplopen, vooral als de plant niet vroegtijdig wordt opgemerkt. Daarnaast kan de Japanse duizendknoop ook schade aanrichten aan jonge aanplant in bosbouwprojecten en vermindert de biodiversiteit, omdat de plant andere soorten verdringt.

Herkennen van de Japanse duizendknoop

Het herkennen van de Japanse duizendknoop is een belangrijke eerste stap bij de bestrijding. De plant heeft de volgende kenmerken:

• Hoogte: 1 tot 3 meter
• Stengels: holle, rechtopstaande stengels met rode of roodbruine vlekken
• Bladeren: eironde, leerachtige bladeren zonder haren aan de onderkant; circa 10 tot 15 cm lang
• Bloemen: kleine crème-witte of wit-roze bloemen van juli tot en met september

De plant groeit snel en krachtig en kan al snel een complete heg vormen. Zodra de plant is geïdentificeerd, dient ze zo snel mogelijk verwijderd te worden om verdere verspreiding te voorkomen.

Bestrijding van de Japanse duizendknoop

De Japanse duizendknoop is uiterst hardnekkig en vereist een langdurige en systematische aanpak. Het maaien van de plant is niet effectief en kan juist leiden tot verdere verspreiding via plantenresten die op de maaimachine of in de omgeving achterblijven. Daarom zijn andere methoden nodig voor een succesvolle bestrijding.

Chemische bestrijding

Een effectieve methode is chemische bestrijding in combinatie met maaien. Dit proces vereist minstens drie jaar aanhoudend inspannen. Glyfosaat is een middel dat wordt gebruikt bij de injectie van stengels, maar dit is alleen toegestaan voor professioneel gebruik. Het middel werkt doordringend en kan het wortelstelsel van de plant vernietigen.

Afgraven

Voor kleine en zandige locaties is het afgraven van de plant een mogelijke oplossing. Hierbij dient de plant met het bovenste wortelpakket (ongeveer 20 centimeter) verwijderd te worden. De grond kan daarna worden gezeefd om eventuele knopen of wortelstukjes te verwijderen. Het afgraven dient echter meerdere jaren volledig herhaald te worden, totdat de ondergrondse delen van de plant volledig zijn uitgeroeid.

Afdekken

Een andere methode is het afdekken van de plant met een dichte laag. Dit moet gedurende meerdere jaren worden uitgevoerd, zodat de plant geen licht krijgt en uiteindelijk afsterft. Deze methode vereist echter veel ruimte en duurzaamheid in de uitvoering.

Reiniging en afvoer

Bij elke bestrijdingsmaatregel is het belangrijk om ervoor te zorgen dat plantenresten niet verder verspreid worden. Het maaisel dient afgevoerd te worden naar een gecertificeerd compostbedrijf. Ook de maaimachine dient na elke maaiactie zorgvuldig schoongemaakt te worden, om te voorkomen dat fragmenten van de plant op een andere locatie terechtkomen.

Verantwoordelijkheid van particulieren en gemeenten

Bij de bestrijding van de Japanse duizendknoop spelen zowel particulieren als gemeenten een rol. Bewoners kunnen groeiplaatsen melden via online platforms zoals lelystad.waarneming.nl, waarbij inzicht wordt verkregen in de verspreiding van de plant. In het kader van milieubescherming en infrastructuur is het belangrijk om de plant vroegtijdig te herkennen en te verwijderen.

Particulieren die de plant in hun tuin hebben, kunnen actie ondernemen door de plant systematisch te verwijderen. Het is belangrijk om niet alleen de bovengrondse delen te verwijderen, maar ook het wortelstelsel. Het afgraven en afvoeren van de plant is een essentieel onderdeel van de bestrijding.

Verkoop en vervoer

In Nederland geldt een verbod op het verkoopen en vervoeren van de Japanse duizendknoop. Dit geldt ook voor verwante soorten zoals de Sachalinse duizendknoop en de bastaardduizendknoop. De regering heeft dit verbod ingesteld om de verspreiding van deze planten te beperken. Wie deze planten koopt of verkoopt, draagt indirect bij aan het probleem en dient daarom actief bij te dragen aan de bestrijding.

Conclusie

De Japanse duizendknoop is een ernstige bedreiging voor funderingen, infrastructuur en het ecosysteem in Nederland. Door haar snelle groeisnelheid en haar krachtige wortelstelsel kan de plant beschadigingen aanrichten die duurzaam zijn en moeilijk te herstellen. Het herkennen, verwijderen en voorkomen van verdere verspreiding van deze plant is essentieel voor zowel particulieren als gemeenten. De bestrijding vereist geduld, planning en systematische inspanningen over meerdere jaren. Door middel van chemische bestrijding, afgraving en afdekking kan de Japanse duizendknoop effectief worden aangepakt. Het belang van vroegtijdige herkenning en actie kan niet genoeg worden benadrukt, omdat de schade die de plant veroorzaakt zowel financieel als ecologisch aanzienlijk is.

Bronnen

1. NVWA - Japanse duizendknoop
2. Gemeente Lelystad - Japanse duizendknoop
3. Pointer - 5 tips om Japanse duizendknoop in tuin te bestrijden
4. 247green - Japanse duizendknoop neemt het land over
5. Van Reel - Japanse duizendknoop Enschede