Koudebruggen in funderingen: oorzaken, gevolgen en oplossingen

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Koudebruggen zijn een bekende term in de bouw- en renovatiebranche en vormen een belangrijk probleem bij energiezuinig bouwen en wonen. Ze ontstaan wanneer delen van de constructie minder goed geïsoleerd zijn dan de rest, waardoor koude lucht binnenkomt en warmte verloren gaat. Dit heeft gevolgen voor de energieconsumptie, het wooncomfort en de duurzaamheid van een gebouw. In dit artikel wordt ingegaan op koudebruggen die specifiek optreden in de fundering van een woning. We bespreken de oorzaken, de gevolgen en de mogelijke oplossingen op basis van praktische voorbeelden en aanbevelingen uit de bouwsector.

Wat is een koudebrug?

Een koudebrug is een zone in een bouwconstructie waar de isolatie onvoldoende is of waar het bouwproces het voorkomen van warmteverlies niet volledig heeft weten te realiseren. Hierdoor treedt condensatie op, wat kan leiden tot schimmelvorming, vochtproblemen en verlies van thermisch comfort. Een koudebrug kan zich op verschillende plekken in een woning voordoen, maar in dit artikel is het accent op de fundering gelegd, een cruciale onderdeel van ieder gebouw.

Oorzaken van koudebruggen in de fundering

De fundering vormt de basis van een gebouw en is meestal direct in contact met de grond. In veel gevallen is het ontwerp of de uitvoering van de fundering niet volledig afgestemd op de vereisten van thermische isolatie, wat leidt tot koudebruggen. Oorzaken van koudebruggen in funderingen zijn:

Onvoldoende aansluiting van het metselwerk op de fundering. Hierbij is het belangrijk om het voorkomen van vochtindringing en condensatie te garanderen. Als de aansluiting niet goed gemaakt is, kan grondwater het thermisch isolatiemateriaal bevochtigen.
Mist van een koudebrugonderbreking. In sommige gevallen is de fundering niet goed afgekoppeld van de rest van de constructie, wat leidt tot een directe thermische verbinding tussen de grond en de binnenkant van het gebouw.
Geen horizontale isolatie op de randen van de fundering. Bijvoorbeeld bij een gemetseld buitenblad kan het ontbreken van isolatie op de randen van de EPS bekisting elementen leiden tot koudebruggen. In zo’n geval wordt de isolatie onderbroken en ontstaat er een pad voor warmteverlies.

Gevolgen van koudebruggen in de fundering

De gevolgen van koudebruggen in de fundering zijn niet alleen van toepassing op de thermische prestatie van een woning, maar ook op de duurzaamheid, het wooncomfort en de gezondheid van de bewoners. Volgens de bronnen is het gevolg van koudebruggen:

Vermijder warmteverlies. Door koudebruggen moet er meer stookolie of stroom gebruikt worden om de gewenste temperatuur binnen te handhaven, wat direct leidt tot hogere energiekosten.
Condensatie en schimmelvorming. De lucht binnen het gebouw bevat vocht. Als dit op een koud oppervlak (zoals een koudebrug) komt, condenseert het, wat uiteindelijk tot schimmelgroei kan leiden.
Verminderd wooncomfort. Koudebruggen kunnen ervoor zorgen dat bepaalde delen van het huis kouder voelen, wat het wooncomfort negatief beïnvloedt.

Oplossingen voor koudebruggen in de fundering

Er zijn verschillende manieren om koudebruggen in de fundering te voorkomen of te verhelpen. De keuze voor de juiste oplossing hangt af van de specifieke situatie en de mate van schade. Hieronder worden een aantal aanbevolen maatregelen besproken.

1. Een nieuwe fundering aanleggen

Een mogelijke oplossing is het aanleggen van een nieuwe fundering langs de bestaande fundering. Deze nieuwe fundering moet zorgvuldig ontworpen zijn met een sponning en horizontale isolatie. Hierbij is het belangrijk om te zorgen dat de aansluitingen met het kozijn zo zijn gemaakt dat water niet op de oude vloerrand kan komen. De voordelen van deze aanpak zijn dat het een duidelijke scheiding biedt tussen de oude en nieuwe fundering, wat het voorkomen van koudebruggen vergemakkelijkt.

2. Verwijderen van delen van de gevels en isoleren

Een andere oplossing is het verwijderen van delen van de gevels en de zandcementrand onder het kozijn. Deze methode is vooral geschikt bij bestaande woningen waarbij de fundering niet volledig verwijderd kan worden. Nadat de randen zijn verwijderd, wordt de constructie inplakken met een waterdichte bitumen bedekking. Deze bedekking wordt opgezet tegen de spouwlat en het binnenblad van de buitengevels. Hoewel deze methode technisch gezien koudebruggen niet volledig oplost, helpt het om de problemen tot een minimum te beperken.

3. Het gebruik van prefab en verloren EPS-bekisting elementen

Een innovatieve oplossing is het gebruik van prefab en verloren EPS-bekisting elementen bij de bouw van een nieuwe fundering. Deze techniek wordt beschreven in de Hectar® fundering. De EPS elementen worden zo ontworpen dat ze een versterkte strook vormen onder de buitengevels. Bij een gemetseld buitenblad worden er in het EPS element boven de betonneus ook opleg nokken van ultralicht beton geplaatst. Deze opleg nokken zorgen voor een koudebrugvrije en energiezuinige constructie.

4. Het aanbrengen van een koudebrugonderbreking

Een koudebrugonderbreking is een methode waarbij speciale isolatiematerialen worden gebruikt om thermische verbindingen te onderbreken. Deze onderbrekingen kunnen in de vorm van brede of diepe spouwen of als aparte isolatielaag gerealiseerd worden. Deze aanpak is ideaal bij bestaande constructies waarin fundering niet volledig vernieuwd kan worden.

5. Ventileren en de luchtspouw gebruiken

De CUR-aanbeveling 93-2 "Detailleren met baksteen" stelt een aantal aanwijzingen voor om koudebruggen in de fundering te voorkomen. Naast het gebruik van isolatiematerialen en het zorgen voor een goede aansluiting van het metselwerk op de fundering, is het ook belangrijk om een ventilerende luchtspouw aan te brengen. Deze spouw helpt bij het afvoeren van vocht en voorkomt condensatie. Ook de waterkerende muurafdekking en het buiten gelegen gootstelsel spelen een rol in het voorkomen van koudebruggen.

Conclusie

Koudebruggen in de fundering vormen een reëel probleem bij zowel nieuwbouw als renovatieprojecten. Ze ontstaan door onvoldoende of verkeerd afgestemde isolatie en aansluitingen in de constructie, wat leidt tot warmteverlies, condensatie en schimmelvorming. De oplossingen variëren van het aanleggen van een nieuwe fundering tot het gebruik van prefab-elementen en het aanbrengen van koudebrugonderbrekingen. Het is essentieel om dit probleem serieus te nemen, zowel voor het wooncomfort als voor de duurzaamheid van een woning. Door de juiste maatregelen te treffen, is het mogelijk om koudebruggen in de fundering effectief te voorkomen of op te lossen.