Mantelbuis onder fundering: eisen, toepassing en praktijkrichtlijnen

In de constructie- en infrastructuurwereld speelt de mantelbuis onder fundering een belangrijke rol bij het beschermen van leidingen en andere ondergrondse constructies. Deze techniek is van essentieel belang voor de duurzaamheid, veiligheid en toekomstbestendigheid van infrastructuur. Op basis van de informatie uit de geleverde bronnen, worden in dit artikel de relevante eisen, toepassingsgebieden en praktische richtlijnen voor het gebruik van mantelbuizen bij fundering werkzaamheden uitgebreid besproken.

Wat is een mantelbuis?

Een mantelbuis is een beschermbuis die rond een leiding of ondergrondse constructie wordt aangebracht. Het doel van deze buis is om de onderliggende leiding of structuur te beschermen tegen schade, corrosie en andere invloeden. In de context van funderingen en grondwerken wordt een mantelbuis vaak gebruikt om leidingen of andere infrastructuurcomponenten veilig te verankeren en te isoleren van de directe omgeving. De RAW-systematiek, beheerd door CROW, stelt dat mantelbuizen worden toegepast volgens de meest recente technische eisen en richtlijnen binnen de grond-, water- en wegenbouw (GWW).

Eisen en richtlijnen

De RAW-systematiek is sinds jaar en dag de standaard voor bestekken binnen de GWW. Het systeem bevat gedetailleerde specificaties over het gebruik van mantelbuizen onder funderingen. Deze richtlijnen zijn onderdeel van de meest recente RAW-bepalingen en gelden voor de uitvoeringsmethodiek van grondwerken, leiding- en kabelwerken en andere infrastructuurprojecten.

Energie en veiligheid

Een van de kernaspecten bij het gebruik van mantelbuizen is de zorg voor veiligheid. Volgens de RAW-systematiek en NPR-richtlijnen dient de mantelbuis niet alleen de leiding te beschermen, maar ook het milieu en het menselijke omliggende omgeving. De leidingexploitant is verplicht een preventiebeleid in te voeren in de vorm van een beheersysteem dat de veiligheid van de infrastructuur en de omgeving garandeert. De eisen omvatten onder andere het volgende:

• Duurzaam en veilig beheer: De mantelbuis en de daarin verwerkte leiding moeten duurzaam en veilig zijn in gebruik, conform de meest recente normen en richtlijnen.
• Conditiecontrole: Het is noodzakelijk om de conditie van de mantelbuis en de leiding regelmatig te controleren. In het geval van storingen of schade moet dit worden gemeld bij de coördinator of, indien nodig, bij de hulpdiensten.
• Inspectie en onderhoud: De leidingexploitant moet op verzoek onderhouds- en inspectierapporten kunnen presenteren om te bewijzen dat het beheersysteem correct wordt uitgevoerd.

Technische eisen

De RAW-systematiek bevat ook specifieke eisen voor de verdichting van funderingslagen. Deze eisen gelden ook wanneer mantelbuizen worden gebruikt. Zo moet de ondergrond van de fundering na verdichting voldoen aan de eisen conform de RAW. Indien tijdens de werkzaamheden puin in de grond wordt aangetroffen, of de grondsamenstelling een goede verdichting onmogelijk maakt, is het aan de leidingexploitant om op zijn eigen kosten maatregelen te nemen om de juiste verdichting te verkrijgen.

Toepassing in de praktijk

Het gebruik van mantelbuizen bij funderingen wordt vaak gecombineerd met straatophoging of andere infrastructuurwerkzaamheden. Bij straatophogingen dienen mantelbuizen en de daarin verwerkte leidingen op kosten van de leidingexploitant te worden gerezen, wanneer deze meer dan 0,30 meter zijn verzakt ten opzichte van het uitgiftepeil. Dit geldt ook voor het rijzen van huisaansluitingen.

Locatiekeuze en afstanden

De locatiekeuze van mantelbuizen en leidingen is een belangrijk aspect in de tracébepaling. Voor distributieleidingen, zoals die van KPN, CAI, elektra, water en gas, zijn specifieke horizontale liggingen vastgelegd. In het trottoir, gerekend vanaf de erfgrens of gevel, worden deze leidingen in bepaalde volgordes ingedeeld. De afstand tussen de mantelbuis en de wortels van bomen is bijvoorbeeld onderworpen aan eisen. Zo moet bij boomplantsoen de minimale afstand 1,50 meter zijn bij bomen van tweede of derde grootte. Indien afwijken van deze afstanden nodig is, dient dit in overleg met de leidingencoördinator te gebeuren.

Bouw- en veiligheidseisen

De uitvoering van mantelbuis werkzaamheden dient conform de veiligheidsrichtlijnen. De grondroerder is verplicht een Veiligheids- en Gezondheidsplan (VG&M) op te stellen, waarin duidelijk is hoe calamiteiten, ongevallen en storingen worden afgehandeld. Het personeel dat betrokken is bij de werkzaamheden moet op de hoogte zijn van dit plan en dit in de praktijk toepassen.

Veiligheidschecklists

Het VCA-veiligheidschecklist systeem kan worden toegepast als onderdeel van het VG&M-plan. Dit systeem bevat richtlijnen voor de veilige uitvoering van werkzaamheden en het omgaan met mogelijke risico’s. Binnen de RAW-systematiek zijn deze checklists een aanvullende maatregel om de veiligheid van zowel de werknemers als het publiek te waarborgen.

Overleg en vergunning

Het aanleggen van mantelbuizen onder funderingen vereist in vele gevallen overleg met de betrokken partijen. Dit geldt vooral bij het aanleggen van mantelbuizen boven bestaande leidingen of in het aanbrengen van diepwortelende beplantingen. In dergelijke gevallen is het noodzakelijk om in overleg te treden met de gemeente of de leidingexploitant om te bepalen of en op welke voorwaarden dit kan gebeuren.

Conclusie

De mantelbuis onder fundering is een essentieel onderdeel van moderne constructie- en infrastructuurprojecten. Het zorgt voor de bescherming van ondergrondse leidingen en structuren, waarbij veiligheid, duurzaamheid en toekomstbestendigheid centraal staan. De RAW-systematiek en NPR-richtlijnen bieden gedetailleerde richtlijnen voor de uitvoering, inspectie en beheer van mantelbuizen. De toepassing van deze richtlijnen houdt rekening met zowel technische eisen als veiligheidseisen.

Bij de uitvoering van dergelijke werkzaamheden is het belangrijk om in overleg te treden met de betrokken partijen en om de meest recente richtlijnen en normen te volgen. Hierbij is het verantwoord gebruik van mantelbuizen een cruciale factor in de duurzame en veilige uitvoering van grondwerken en infrastructuurprojecten.

Bronnen

1. Lokale regelgeving overheid.nl
2. Lokale regelgeving overheid.nl