De minimale diepte van een fundering: Wat is het juiste dieptemaatgevende voor een bouw- of aanbouwproject?

Published by Redactie on juli 20, 2025 | Category fundering

Bij het ontwerpen en uitvoeren van een bouw- of aanbouwproject is de fundering een van de belangrijkste elementen die bepalen of het gebouw stabiel, duurzaam en veilig zal zijn. Een incorrecte of onvoldoende diepe fundering kan leiden tot verzakkingen, scheuren in de muren en structurele schade. Daarom is het cruciaal om de minimale diepte van de fundering zorgvuldig te bepalen, afhankelijk van diverse factoren zoals de bodemgesteldheid, het voorkomen van grondwater, de vorstgrens en de belasting die het gebouw zal uitoefenen.

In dit artikel worden de belangrijkste richtlijnen, aandachtspunten en berekeningsmethoden besproken, gebaseerd op actuele bouwvoorschriften en praktijkrichtlijnen uit meerdere betrouwbare bronnen. Het doel is om een duidelijk overzicht te geven van de minimale funderingsdiepte, zodat bouwheer, architect of bouwprofessional een verstandige keuze kan maken bij het leggen van de fundering voor een nieuwe constructie of aanbouw.

Belang van de funderingsdiepte

De fundering dient als het fundament van een gebouw. Het zorgt ervoor dat het gewicht van het bouwwerk op een stabiele manier op de grond wordt verdeeld. Echter, als de fundering niet voldoende diep is, kan dit leiden tot problemen zoals verzakking van het gebouw of breukvorming in de muren.

Een belangrijke factor bij het bepalen van de funderingsdiepte is het voorkomen van bevriezing van de grond. Wanneer de grond onder de fundering bevriest, kan deze uitzetten en zo de fundering omhoog duwen. Dit kan zowel de fundering als het gebouw beschadigen. Daarom is het noodzakelijk om de fundering onder de vorstgrens te leggen.

Algemene richtlijnen voor minimale funderingsdiepte

Volgens de meeste bronnen is de minimale funderingsdiepte in Nederland en Nederlandse koloniën afhankelijk van het type grond, de lage temperaturen en het voorkomen van grondwater. De volgende richtlijnen zijn algemeen geldend:

Minimale funderingsdiepte: 80 cm
Onder de vorstgrens: 60 cm
Zandgrond: 80 cm
Klei- en leemgrond: 90 cm
Veengrond: fundering op palen is verplicht

Deze waarden zijn richtlijnen en kunnen afwijken afhankelijk van de specifieke omstandigheden van het bouwproject. In sommige gevallen, zoals bij aanbouw of uitbouw, is het noodzakelijk om extra aandacht te besteden aan aangrenzende funderingen, grondwater en eventuele belemmeringen zoals ondergrondse kanalen of nutsvoorzieningen.

Invloed van bodemtype op de funderingsdiepte

Zandgrond

Zandgrond is een van de meest stabiele grondsoorten. Omdat zandgrond weinig uitzet bij vorst en relatief droog is, is een funderingsdiepte van minimaal 80 cm voldoende. Dit is ook in lijn met de Nederlandse bouwvoorschriften.

Klei- en leemgrond

Klei- en leemgrond zijn gevoeliger voor vorst en uitzetting. Daarom is een funderingsdiepte van minimaal 90 cm aan te raden. De uitzetting van deze grondtypes kan aanzienlijke krachten opleveren op de fundering, wat leidt tot scheuren en instabiliteit.

Veengrond

Veengrond is niet geschikt voor het leggen van een gewone fundering, omdat deze grond zeer instabiel is. In dit geval is het aan te raden om een fundering op palen of schroefpalen aan te leggen. Dit zorgt voor een betere stabiliteit en voorkomt verzakkingen.

Invloed van vorst en vorstgrens op funderingsdiepte

De vorstgrens is de diepte waarop de grond in een regio niet langer bevriest. Het is essentieel om de fundering onder deze diepte te leggen, zodat de grond onder de fundering niet kan uitzetten. In Nederland is de vorstgrens meestal rond de 60 cm, maar in regio's met koudere winters kan deze diepte aanzienlijk hoger liggen.

Een fundering die onder de vorstgrens is gelegd, zorgt ervoor dat de grond onder de fundering niet uitzet, wat voorkomt dat de fundering wordt omhoog geduwd of beschadigd. Dit is vooral van toepassing op gebouwen in vochtige of koele regio’s.

Factoren die de funderingsdiepte bepalen

Tijdens het bepalen van de funderingsdiepte moeten meerdere factoren worden meegenomen:

Diepte van het grondwater: Als het grondwater dicht bij de fundering ligt, kan dit leiden tot problemen met verzakking en vocht. In dergelijke gevallen is het aan te raden om de fundering dieper te leggen.
Stratificatie van bodems: De lagen van verschillende bodems op een bouwlocatie kunnen aanzienlijk invloed hebben op de funderingsdiepte. Een bodemonderzoek is vaak nodig om de juiste diepte vast te stellen.
Agressieve componenten in de bodem: Sommige bodems bevatten chemische stoffen die corrosie kunnen veroorzaken. Dit vereist extra aandacht bij het kiezen van het funderingsmateriaal.
Constructie en belasting: Het type constructie en de belasting die het gebouw zal uitoefenen zijn belangrijke bepalende factoren. Een zwaarder gebouw vereist een diepere en stabieler fundering.
Aangrenzende funderingen: Bij aanbouw is het belangrijk om te kijken naar de funderingen van aangrenzende gebouwen. Een aanbouw kan invloed hebben op de stabiliteit van buurgebouwen. Hierbij is het aan te raden om een constructieberekening uit te voeren.

Berekeningsmethoden voor funderingsdiepte

De berekening van de funderingsdiepte kan op verschillende manieren worden uitgevoerd, afhankelijk van de beschikbare informatie en het type bouwproject. Een veelgebruikte formule is:

$$ PK = Mt \times m \times Hh $$

Hh: Diepte van bevriezing van de grond
Mt: Invloedscoëfficiënt van warmte van buitenmuren (0,7–1,0)
m: Coëfficiënt van de bedrijfsomstandigheden van het gebouw (1,1)

Deze formule helpt bij het bepalen van de theorie- en praktische diepte van de fundering. Daarnaast zijn er standaardrichtlijnen voor minimale dieptes, zoals 0,5 m voor grond zonder gevaar voor bevriezing, en 0,8 m of 1,0 m voor grond met vorstgevoeligheid.

Veelgemaakte fouten bij het leggen van de fundering

Bij het leggen van een fundering kunnen er verschillende fouten worden gemaakt die leiden tot problemen met de stabiliteit van het gebouw. Enkele veelvoorkomende fouten zijn:

Te ondiepe fundering: Een fundering die niet diep genoeg is, kan leiden tot verzakking of scheuren in muren. Het is belangrijk om de fundering onder de vorstgrens te leggen en rekening te houden met de bodemgesteldheid.
Slechte drainage: Een fundering zonder goede drainage kan leiden tot wateroverlast en vochtproblemen. Het aanleggen van een drainage systeem is daarom aan te raden.
Geen rekening houden met aangrenzende funderingen: Bij aanbouw is het belangrijk om te kijken naar de funderingen van aangrenzende gebouwen. Een onjuiste aanleg kan schade veroorzaken aan buurgebouwen.
Verkeerde keuze van funderingsmateriaal: Het kiezen van het verkeerde materiaal voor de fundering kan leiden tot structurele problemen. Het is aan te raden om beton of schroefpalen te gebruiken, afhankelijk van de grondgesteldheid.

Schroeffundering als alternatief

Schroeffunderingen zijn een slimme oplossing voor bouwprojecten waarbij de funderingsdiepte beperkt is of waarbij traditionele fundering niet mogelijk is. Deze fundering bestaat uit schroefpalen die mechanisch in de grond worden gedraaid tot de juiste diepte. De voordelen van schroeffunderingen zijn:

Vorstvrij: Schroefpalen kunnen dieper worden gelegd dan de vorstgrens, zodat de fundering niet wordt beïnvloed door vorst en uitzetting van de grond.
Geen voorbereidend grondwerk nodig: Bij schroeffunderingen is geen diepe gracht of funderingsput nodig, wat het bouwproces efficiënter maakt.
Geen vorstrand nodig: Bij schroeffunderingen is het niet nodig om een vorstrand aan te leggen, wat tijd en materiaal bespaart.
Geen last van waterinfiltratie: Schroefpalen zijn minder gevoelig voor waterinfiltratie, wat het risico op vochtproblemen vermindert.

Conclusie

De minimale diepte van een fundering is een essentiële factor in elk bouw- of aanbouwproject. Het bepalen van de juiste diepte vereist een zorgvuldige analyse van de bodemgesteldheid, de vorstgrens en de belasting van het gebouw. In Nederland zijn er duidelijke richtlijnen voor funderingsdiepte, zoals 80 cm voor zandgrond, 90 cm voor klei- en leemgrond en het gebruik van palen voor veengrond.

Het leggen van een fundering is geen eenvoudige klus en vereist vaak de hulp van een professional. Het uitvoeren van een bodemonderzoek en het uitvoeren van een constructieberekening zijn aan te raden om schade aan het gebouw te voorkomen. Schroeffunderingen bieden een slimme en efficiënte oplossing voor projecten waarbij traditionele fundering niet mogelijk is of waarbij de funderingsdiepte beperkt is.

Door rekening te houden met alle relevante factoren en richtlijnen kan een stabiele en duurzame fundering worden gelegd, die het gebouw jarenlang veilig en betrouwbaar ondersteunt.